11.2 Początki II Rzeczypospolitej

Jaki był najsilniejszy ośrodek władzy na ziemiach polskich u schyłku I wojny światowej?

Najsilniejszym ośrodkiem władzy na ziemiach polskich był Naczelny Komitet Narodowy w Krakowie.

Jakie działania podjęła Rada Regencyjna u schyłku I wojny światowej?

W październiku 1918 r. Rada wydała manifest ogłaszający powstanie niepodległej Polski.

Podaj nazwy ośrodków władzy na ziemiach polskich, które zaczęły powstawać w obliczu spodziewanej klęski państw centralnych.

Polska Komisja Likwidacyjna, Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim jako premierem, Polskie Rady Ludowe, Polski Sejm Dzielnicowy.

Kiedy Rada Regencyjna przekazała Józefowi Piłsudskiemu Naczelne Dowództwo Sił Zbrojnych?

11 listopada 1918.

Jaką funkcję przejął Piłsudski 22 listopada 1918?

Objął funkcję tymczasowego Naczelnika Państwa.

Co wprowadził socjalistyczny rząd Jędrzeja Moraczewskiego?

8-godzinny dzień pracy, ubezpieczenie społeczne dla pracowników, płaca minimalna oraz demokratyczna ordynacja wyborcza do Sejmu Ustawodawczego.

Jaka była geneza powierzenia funkcji premiera przez Piłsudskiego Ignacemu Janowi Paderewskiemu?

Rząd Moraczewskiego nie został uznany przez Państwa Ententy, dlatego Piłsudski zdecydował się go zdymisjonować i zastąpić go Paderewskim.

Jaki był skutek powierzenia funkcji premiera Paderewskiemu?

Rząd Paderewskiego uzyskał poparcie wszystkich sił politycznych w kraju i Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu, dzięki czemu został uznany przez Ententę i wziął udział w konferencji pokojowej.

Jak nazywali się najważniejsi polscy delegaci na konferencji paryskiej i jaki był przez nich wyjściowy postulowany kształt granic Polski?

Polscy delegaci Roman Dmowski i Ignacy Jan Paderewski postulowali przywrócenie Polsce ziem wchodzących w skład Rzeczypospolitej w 1772 roku wraz z nabytkami na Śląsku i na Mazurach.

Co postanawiał w sprawie granicy polsko-niemieckiej traktat wersalski?

Przewidywał włączenie do Polski Wielkopolski i części Pomorza Gdańskiego, ustanowienie Wolnego Miasta Gdańsk i przeprowadzenie plebiscytów w obszarze Górnego Śląska i Mazur.

Jaka była bezpośrednia przyczyna wybuchu Powstania Wielkopolskiego?

Przybycie do Poznania Ignacego Jana Paderewskiego, co przyniosło dalszy wzrost napięć pomiędzy Polakami i Niemcami i wybuchem walk dzień później.

W jakim okresie trwało Powstanie Wielkopolskie?

Od grudnia 1918 do lutego 1919.

Jaki ustrój miało Wolne Miasto Gdańsk i jakie Polska miała prawa w tym państwie?

Wolne Miasto Gdańsk miało ustrój demokratyczny. Polska miała zagwarantowany dostęp do jego portu morskiego i reprezentowała Gdańsk na forum międzynarodowym.

Podaj dokładną miesięczną datę wybuchu pierwszego powstania śląskiego, jak się zakończyło i jakie były skutki.

Powstanie wybuchło w sierpniu 1919 roku, zakończyło się klęską Polaków, ale pod jego wpływem na sporny obszar sprowadzono wojska alianckie.

Podaj dokładną miesięczną datę trwania II Powstania Śląskiego i jaki był jego skutek.

II Powstanie Śląskie trwało w sierpniu 1920 roku. W jego wyniku zlikwidowano niemiecką policję, a w zamian powołano mieszaną polsko-niemiecką formację.

Podaj dokładną miesięczną datę odbycia się plebiscytu w kraju Górnego Śląska i jaki był jego wynik.

Plebiscyt odbył się w marcu 1921 roku i zgodnie z jego wynikami większość regionu miała znaleźć się w granicach Niemiec.

W jakim okresie trwało trzecie powstanie śląskie i kto stanął na czele tego zrywu?

Od maja 1921 do lipca 1921. Na czele zrywu stanął Wojciech Korfanty.

Jaki był skutek Trzeciego Powstania Śląskiego?

Na skutek Powstania Śląskiego państwa alianckie odrzuciły wyniki plebiscytu i przedstawiono nowe zasady podziału Górnego Śląska.

Jak podzielono Górny Śląsk po III Powstaniu Śląskim?

W Polsce przyznano dobrze uprzemysłowioną część spornego obszaru, obejmującą 29% jego terytorium i 46% ludności.

Co zadecydowało o podziale Śląska-Cieszyńskiego i scharakteryzuj ten podział?

Zadecydował arbitraż zachodnich mocarstw. Czechosłowacja otrzymała większą i bardziej uprzemysłowioną część terytorium, a poza granicami Polski pozostało ponad 150 tysięcy Polaków.

Podaj dokładną miesięczną datę przeprowadzenia plebiscytu na Warmii, Mazurach i Powiślu oraz okoliczności.

Lipiec 1920, gdy ofensywa bolszewicka zbliżała się do Warszawy.

Jaki był wynik plebiscytu na Warmii, Mazurach i Powiślu?

Za przyłączeniem do Polski zagłosowało jedynie 3,3% ludności i do Polski włączono w efekcie 5 gmin na Warmii i 3 na Mazurach.

Jakie główne koncepcje przebiegów wschodniej granicy Rzeczypospolitej ukształtowały się u progu niepodległości?

Koncepcja inkorporacyjna i koncepcja federacyjna.

Kto stworzył koncepcję inkorporacyjną, przez kogo była wspierana i co ona zakładała?

Roman Dmowski i propagowana przez Narodową Demokrację. Zakładała włączenie do Polski ziem, na których dominowała ludność polska i asymilację przedstawicieli zamieszkujących je mniejszości narodowe.

Kto stworzył koncepcję federacyjną i co ona zakładała?

Stworzona została przez Piłsudskiego. Zakładała tworzenie federacji Polski, Litwy, Łotwy, Białorusi i Ukrainy, które miały oddzielać Rzeczpospolitą od komunistycznej Rosji uznawanej przez Piłsudskiego za głównego wroga odrodzonej Polski.

Jak nazywało się państwo, które zgłosiło pretensje do Galicji Wschodniej w styczniu 1918 roku? Jakie to miało znaczenie dla relacji polsko-ukraińskich?

Ukraińska Republika Ludowa i spowodowało to nasilenie się napięć polsko-ukraińskich.

Jak nazywało się państwo, które w obliczu rozpadu Austro-Węgier Ukraińcy zamieszkujący Galicję Wschodnią powołali we Lwowie?

Zachodnio-Ukraińska Republika Ludowa.

Jak zakończyła się próba, którą podjęły wojska zachodnio-ukraińskie 1 listopada, zajęcia Lwowa?

Powstrzymały je polskie oddziały ochotnicze i w walkach odegrała rolę młodzież tzw. Orlęta Lwowskie.

Podaj miesięczną datę podpisania zawieszenia broni z Ukraińcami.

We wrześniu 1919 roku.

Dlaczego Piłsudski zatrzymał ofensywę, którą rozpoczął wiosną 1919 roku?

Piłsudski obawiał się, że doprowadzi do porażki bolszewików w walkach z Białymi, których Naczelnik Państwa uważał za większe zagrożenie dla niepodległości Polski.

Co uznały wzajemnie wobec siebie Polska i Ukraina w ramach sojuszu Piłsudskiego z Symonem Petlurą?

Polska uznała niepodległość Ukrainy na wschód od Zbrucza, a Ukraina zrzekła się Galicji Wschodniej i części Wołynia.

Podaj miesięczną datę rozpoczęcia ofensywy Armii Czerwonej, która ruszyła na zachód Europy. Kto nią dowodził?

W maju 1920 roku. Dowodził ofensywą Michał Tuchaczewski i Siemion Budionny.

Jak nazywał się organ, który powołano 1 lipca 1920 roku w celu obrony przed bolszewikami i kto stanął na jego czele?

Powołano Radę Obrony Państwa z Piłsudskim na czele.

Czego oczekiwali liderzy Państw Ententy w zamian za pomoc i jakiego wsparcia ostatecznie udzielili?

Ich liderzy oczekiwali zrzeczenia się Wilna i zgody na wyznaczenie wschodniej granicy kraju na linii Curzona. Ostatecznie alianci udzielili doradców, amunicji i sprzętu wojskowego.

Jak nazywał się organ władzy, który miał objąć władzę na ziemiach polskich po zwycięstwie bolszewików, utworzony w lipcu 1920 roku?

Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski (Polrewkom).

Podaj dokładny okres trwania Bitwy Warszawskiej.

13 do 25 sierpnia 1920.

Opisz przebieg Bitwy Warszawskiej.

Wojska polskie powstrzymały atak na stolicę kraju, a 16 sierpnia przeprowadziły uderzenie znad Wieprza, które zadało Armii Czerwonej duże straty i zmusiło ją do całkowitego odwrotu.

Podaj miesięczną datę zawarcia pokoju w Rydze.

Marzec 1921.

Omów postanowienia Traktatu Pokojowego w Rydze.

Ustalono granicę Polski i Rosji zbliżoną do postulatów Dmowskiego, zasady wymiany jeńców i repatriacji, posz. suwerenności i praw mniejszości narodowych. Rosja sow. miała wypłacić 30 mln. rubli w złocie i zwrócić dzieła sztuki i kultury.

Jak nazywał się generał, któremu Piłsudski polecił upozorować bunt?

Lucjan Żeligowski.

Omów przebieg buntu żeligowskiego.

Polskie wojska zajęły Wileńszczyznę i proklamowały tu powstanie niezależnego państwa Litwy Środkowej.

W którym roku przyłączono Litwę Środkową do Polski i kiedy uznała to Rada Ambasadorów państw Ententy?

W 1922 roku przyłączono ten rejon do Polski, a Rada Ambasadorów uznała to w 1923 roku.