15. Prawoznawstwo - budowa aktu normatywnego

akt prawny sensu largo

akt, który może wyrażać normy generalne i abstrakcyjne, ale może też wyrażać normy konkretne i indywidualne

akt prawny sensu stricto

akt, który wyraża co do zasady normy indywidualne i konkretne, wydawany na podstawie norm prawnych

akt normatywny

uporządkowany zbiór przepisów prawnych ustanowiony przez kompetentny organ państwa, opatrzony tytułem i podpisem, co do zasady wyraża choćby jedną normę prawną

akt normatywny w sensie materialnym

akt normatywny wyrażający normy prawne

akt normatywny w sensie formalnym

akt normatywny, który nie wyraża żadnych norma prawnych, ale ustala coś, zmienia, tworzy

podział aktu normatywnego

1 część artykułowana 2 część niartykułowana

rodzaje przepisów w kolejności ich umieszczenia

1 merytoryczne ogólne, 2 merytoryczne szczegółowe, 3 nowelizujące, 4 przejściowe i dostosowujące, 5 przepisy końcowe

przepisy merytoryczne ogólne

1 określają zakres przedmiotowy i podmiotowy stosunków regulowanych przez akt 2 wskazują wyłączenia i rozszerzenia 3 elementy wspólne dla wielu przepisów szczegółowych 4. formułują zasady prawne 5 objaśniają skróty, definicje legalne i określenia

przepisy merytoryczne szczegółowe

1 zawierają katalog instytucji podstawowych dla danej regulacji, 2 kolejność - przepisy prawa materialnego, o organach i ich trybie postępowania, karne

przepisy prawa materialnego

przepisy, które regulują kto, co i w jakich okolicznościach ma czynić

przepisy proceduralne

przepisy, które regulują sposób postępowania przed organami albo instytucjami, strony, innych uczestników postępowania, ich prawa i obowiązki, rodzaje rozstrzygnięć, sposoby ich wzruszania, wykonywania i opłaty za postępowanie

przepisy ustrojowe

przepisy regulujące zadania i kompetencje organów i instytucji, ich organizację, sposób obsadzania, finansowania oraz jakim podmiotom podlegają lub jakie podmioty sprawują nad nimi nadzór

przepisy o karach pieniężnych

przepisy określające w sposób wyczerpujący powstanie odpowiedzialności, podmiot upoważniony do nałożenia kary pieniężnej oraz jej wysokość

przepisy karne

przepisy, które zamieszcza się w akcie, tylko w przypadku, gdy naruszenie przepisów ustawy nie kwalifikuje się jako naruszenie przepisów KK, KKS, KW, a czyn wymagający zagrożenia sankcją jest związany tylko z treścią tej ustawy

przepisy nowelizujące

przepisy o zmianie przepisów obowiązujących

zmiana przepisów obowiązujących

może polegać na zmianie brzmienia określonego przepisu, dodaniu do aktu dodatkowego przepisu lub uchyleniu w jakimś akcie przepisu lub przepisów

przepisy epizodyczne

przepisy, które wprowadzają odstępstwa od uregulowań zawartych w innych przepisach na CZAS WYRAŹNIE OKREŚLONY

przepisy przejściowe

przepisy normujące wpływ nowego prawa na stosunki powstałe pod działaniem prawa dotychczasowego

funkcje przepisów przejściowych - 1

1 wskazują na sposób zakończenia postępowania w sprawach będących w toku 2 rozstrzygają czy i w jakim zakresie stosuje się nowe przepisy do uprawnień i obowiązków powstałych pod działaniem dotychczasowego prawa

funkcje przepisów przejściowych - 2

3 rozstrzygają czy i przez jaki czas utrzymuje się w mocy instytucje, które znosi nowe prawo 4 rozstrzygają czy utrzymuje się w mocy dotychczasowe przepisy wykonawcze

sposoby rozwiązywania problemów intertemporalnych

1 zasada bezpośredniego działania prawa nowego 2 zasada dalszego działania prawa dawnego 3 zasada wyboru prawa

przepisy dostosowujące

przepisy normujące sposób powoływania po raz pierwszy organów w instytucjach powołanych nowym prawem i sposób dostosowania się do nowych przepisów, te przepisy wyznaczają termin do dokonania działań dostosowujących

przepisy końcowe

1 przepisy uchylające 2 przepisy o wejściu w życie 3 przepisy o wygaśnięciu

przepisy uchylające

przepisy zawierające klauzule derogacyjne oraz wskazujące jakie akty normatywne tracą moc obowiązującą, derogacja powinna być wyraźna i polegać na wyliczeniu uchylanych aktów lub przepisów

przepisy o wejściu aktu normatywnego w życie

przepisy wskazujące od jakiego momentu normy w nim zawarte powinny być realizowane i stosowane, co od zasady akt sam określa swoją datę wejścia w życie - data publikacji, późniejsza, wyjątkowo wcześniejsza

vacatio legis

okres pomiędzy ogłoszeniem aktu a jego wejściem w życie

zasada nieretroaktywności

zasada państwa prawnego, jeżeli taki akt normatywny nie pogarsza lub poprawia sytuację prawną podmiotów, można nadać jego normom moc wsteczną

norma retroaktywna

norma, która nakazuje wiązać skutki prawne ze zdarzeniami, stanami rzeczy, stosunkami, które miały miejsce przed jej wejściem w życie, a z którymi ówcześnie obowiązujące normy prawne takich skutków nie wiązały

przepisy odsyłające

przepisy zawierające odesłania - sformułowania nakazujące uwzględnić w procesie wykładni postanowienia zawarte w innym przepisie lub przepisach

przepisy blankietowe

przepisy ograniczające się do wskazania, w jaki sposób mogą albo muszą zostać uregulowane określone sprawy

przepisy upoważniające

przepisy wyrażające normy kompetencyjne, przewidujące upoważnienie podmiotu do dokonania określonej czynności konwencjonalnej - zwłaszcza przepisy wyrażające normy kompetencji prawodawczej