Daty, fakty - do egzaminu

TYPOLOGIA - znaki dzielą się na... (od samej góry)

jednoręczne, dwuręczne

znaki DWURĘCZNE dzielą się na:

podpierane, symultaniczne

znaki DWURĘCZNE > SYMULTANICZNE dzielą się na:

lustrzane, naprzemienne

Jak się nazywa znak wykonywany taką literą alfabetu palcowego, od której zaczyna się jego odpowiednik w j. polskim?

znak inicjalizowany

Znaki, które wykonuje się poprzez literowanie (czasem skrócone) polskiego słowa, to...

zapożyczenia z języka polskiego

podaj przykłady zapożyczeń z języka polskiego

syn, sok, nie, magister

podaj przykłady znaków inicjalizowanych

niedziela, poniedziałek, wtorek

w jakim systemie są liczebniki w PJM?

system piątkowo-dziesiątkowy

na co się dzielą liczebniki w PJM?

na główne i porządkowe

na co można podzielić DAKTYLOGRAFIĘ?

alfabet palcowy i liczebniki

Przy czym wykorzystywany jest alfabet palcowy?

przy znakach inicjalizowanych oraz przy zapożyczeniach z j. polskiego

w PJM ile liter jest dynamicznych a ile statycznych?

20 dynamicznych, 16 statycznych

ile liter jest dynamicznych w PJM?

20

ile liter jest statycznych w PJM?

16

historyczne rodzaje języków migowych

klasztorne, indiańskie, narodowe

kto edukował głuchych przed 1760?

Pedro Ponce de León

rok założenia szkoły w Paryżu?

1760

kto założył szkołę w Paryżu w 1760?

Charles-Michel de L'Epee

Rok założenia szkoły w Lipsku?

1778

Kto założył szkołę w Lipsku w 1778?

Samuel Heinicke

kiedy założono szkołę w Pawłowsku?

1806

Kto założył szkołę w Pawłowsku w 1806?

Anzelm Zygmunt

Rok założenia szkoły w Hartford?

1817

Kto założył szkołę w Hartford w 1817?

Thomas H. Gallaudet, Laurent Clerc

Jak nazywała się szkoła w Hartford na początku?

American School for the Deaf

W którym roku założono szkołę w Warszawie?

1817

Co stało się w 1817?

Założono Szkołę w Hartford i szkołę w Warszawie.

Kto założył szkołę w Warszawie (Instytut Głuchoniemych) w 1817?

Jakub Falkowski

Jak nazywała się szkoła założona w 1817 w Warszawie?

Instytut Głuchoniemych

Kiedy założono szkołę we Lwowie?

1830

Kiedy założono szkołę w Poznaniu?

1832

Kiedy założono szkołę w Waszyngtonie?

1864

Data założenia Gallaudet University w Waszyngtonie.

1864

Co się stało w 1864?

Założono Gallaudet University w Waszyngtonie.

Kongres w Mediolanie (zakaz migania) - rok.

1880

Co się stało w 1880?

Kongres w Mediolanie (zakaz migania)

Początek badań nad ASL?

1960

Kto rozpoczął badania nad ASL w 1960?

William Stokoe

Jaki termin William Stokoe zaproponował najpierw zamiast fonologii?

cherologia

Kto stworzył system językowo-migowy w 1966?

Bogdan Szczepankowski

Kiedy Bogdan Szczepankowski stworzył system językowo-migowy?

1966

Kongres w Hamburgu (zniesienie zakazu migania) - rok.

1980

Co się stało w 1980?

Kongres w Hamburgu (zniesienie zakazu migania).

Protest na Uniwersytecie Gallaudeta (chcieli głuchego dyrektora) - rok.

1988

Czemu protestowano na Uniwersytecie Gallaudeta w 1988?

Domagano się żeby dyrektorem został ktoś głuchy.

Pierwsze badania nad PJM?

1994

Kto zaczął w 1994 badania nad PJM?

Michael Farris

Pracownia Lingwistyki Migowej na UW - rok?

2010 - Pracownia Lingwistyki Migowej

Ustawa o języku migowym w PL - rok.

2011

Polska niepodległość - rok.

1918

Filologia PJM - rok.

2019

Korpusowy słownik PJM - rok.

2016

Jak się nazywa dyskryminacja głuchych?

audyzm

jak się nazywają słyszące dzieci głuchych rodziców?

CODA

co to znaczy CODA?

słyszące dzieci głuchych rodziców

3 cechy społeczności Głuchych

kolektywizm, egalitaryzm, antyoralizm

kto uznał że znaki migowe da się podzielić na mniejsze elementy (jak fonemy)?

William Stokoe

Parametry - Stokoe (3 początkowe)

Lokalizacja, Układ dłoni, ruch

Jak sie nazywają słowa które różnią się tylko 1 fonemem, fonemy które różnią się tylko 1 cechą dystynktywną lub znaki, które różnią się tylko 1 parametrem?

pary minimalne

Co to są pary minimalne w j. migowym?

Znaki, które różnią się od siebie tylko jednym parametrem.

dodatkowe parametry które doszły do trzech pierwotnych wymyślonych przez Stoko'ego

orientacja dłoni i elementy niemanualne

Podział modeli fonologii wizualnej ze względu na ich strukturę. Rodzaje struktury to:

struktura symultaniczna, struktura sekwencyjna

Który model fonologiczny ma strukturę symultaniczną?

Model fonologiczny Stokoe'ego

Które modele fonologiczne mają strukturę sekwencyjną?

Model Ruchu i Zatrzymania, Model Hierarchiczności Ręki

wymień modele fonologii wizualnej:

Model fonologiczny Stokoe'ego, Model Ruchu i Zatrzymania, Model Hierarchiczności Ręki

typy czasowników migowych?

zwykłe, uzgodnieniowe, predykaty klasyfikatorowe

Co to są czasowniki uzgodnieniowe?

takie, które się uzgadniają z podmiotem lub z dopełnieniem, albo z oboma

co to są czasowniki zwykłe?

takie, kóre się nie uzgadniają

podaj przykład 3 czasowników zwykłych.

jeść, pracować, chcieć, pić, mieszkać, lubić, spać, rozumieć, móc

czasownik uzgodnieniowy - z podmiotem:

mieć

2 czasowniki uzgodnieniowe - z dopełnieniem:

oglądać, powiedzieć

3 czasowniki uzgodnieniowe - z podmiotem i dopełnieniem:

pytać, pomagać, dać

z czego się składa predykat klasyfikatorowy?

ze skonwencjonalizowanego klasyfikatora (np. kształtu, sposobu operowania) oraz z ikonicznego ruchu

jakie są czasy w PJM?

czas przeszły (dokonany i niedokonany), czas teraźniejszy, czas przyszły

jak się tworzy czas przyszły?

oddzielny morfem (będzie) umiejscawiamy za czasownikiem

jak tworzymy czas przeszły dokonany?

za czasownikiem właściwym dodajemy morfem "już"

jak tworzymy czas przeszły niedokonany?

za czasownikiem właściwym dodajemy morfem "było".

jak tworzymy czas teraźniejszy?

jest domyślny, nie ma swojego morfemu

Co to jest cechowanie wypowiedzi?

Cechujemy wypowiedź, na początku, aby było wiadomo w jakim czasie są wszystkie kolejne czasowniki (aż do momentu ponownego użycia morfemu czasu).

Jak się wyraża negację w PJM?

negatywny prefiks NEG1 (obrót nadgarstka), negatywny sufix NEG2 (zmiana orientacji dłoni), formy supletywne (nieregularne), elementy niemanualne

na czym polega negatywny prefiks NEG1-?

Znak twierdzący jest poprzedzany obrotem nadgarstka. Jest to zapożyczenie z j. polskiego. Najbardziej produktywny wyznacznik negacji. (nie-rozumieć)

na czym polega negatywny sufiks -NEG2?

Po znaku twierdzącym następuje zmiana orientacji dłoni. Jest to rodzima część polskiego języka migowego. Afiks mało produktywny z czasownikami. (nie-znać)

Co to są formy supletywne (negacja)?

Są to formy nieregularne - znak przeczący nie pochodzi od znaku twierdzącego (czasem jest podobny). (nie-wiedzieć)

na czym polega negacja niemanualna?

Kręcenie głową, mimika. Częściej niż u słyszących. Zawsze może towarzyszyć negacji, ale nie jest obowiązkowa. Czasem to jedyny wyznacznik negacji. (nie-oglądać)

4 ograniczenia prefiksu NEG1?

1. znak ma te same cechy (ruch, orientacja); 2. znak zaczyna się od dotyku, 3. znak ma już formę supletywną; 4. czasownik nie jest zwykły (w uzgodnieniowych ruch ma znaczenie)

jaką negację nazywamy formami nieregularnymi?

formy supletywne

jak inaczej nazywamy formy supletywne w negacji?

formy nieregularne

Co może towarzyszyć innym formom negacji ale nie jest obowiązkowe?

mimika

Negacja przez obrót nadgarstka to?

prefiks negatywny NEG1-

Negacja przez zmianę orientacji dłoni to?

negatywny sufiks -NEG2

Która negacja to zapożyczenie z j. polskiego przez literowanie?

negatywny prefiks NEG1- (obrót nadgarstka)

Co jest najbardziej produktywnym wyznacznikiem negacji?

negatywny prefiks NEG1- (obrót nadgarstka)

Jak się nazywa negacja gdy znak twierdzący i przeczący nie mają wspólnego pochodzenia?

formy supletywne (nieregularne)

Jaką rolę pełni przestrzeń migania?

gramatyczną

4 rzeczy do których służy przestrzeń migania:

lokowanie referentów, spójniki, przyimki, czasowniki nieproste

Jakie informacje zawiera lokowanie referentów?

zaimki osobowe (1, 2, 3 osoba), obecność lub nieobecność. Punkt referencyjny jest stały!

Jak wyrażamy spójniki w PJM?

Przestrzennie. Znaków - spójników jest niewiele (ale, albo, razem, również).

Jak wyrażamy przyimki w PJM?

Przestrzennie. Znaków jest niewiele i częściej są w SJM (do, od, przy, w-tym).

Do czego słuzy przestrzeń migania w przypadku predykatów klasyfikatorowych?

kierunek ruchu, charakter ruchu

Do czego służy przestrzeń migania w przypadku czasowników?

Czasowniki uzgodnieniowe za pomocą przestrzeni uzgadniają się z podmiotem i dopełnieniem.

Jakie rodzaje zdań tworzy się przy pomocy sygnałów niemanualnych?

pytania ogólne, szczegółowe, retoryczne; zdania rozkazujące, przeczące, warunkowe, zawierające tematyzację, złożone

Jakie rodzaje elementów niemalnualnych w PJM identyfikuje Tomaszewski?

ruchy oczu, głowy, ciała, barku, ekspresja twarzy, ruchy ust i ich ułożenie

Czym są pytania ogólne?

wymagające odpowiedzi tak/nie, pytania zamknięte

Czym są pytania szczegółowe?

wymagające szczegółowej odpowiedzi (innej niż tak/nie); pytania otwarte

Jak wygląda mimika zdania oznajmującego?

brak mimiki / nienacechowana, neutralna

Jak wygląda mimika pytania ogólnego?

uniesione brwi

Jak wygląda mimika pytania szczegółowego?

ściągnięte brwi

5 rzeczy do których służy mimika.

1. jest sygnałem niemanualnym, 2. rozróżnianie znaczeń, 3. jest parametrem, 4. intensyfikuje, 5. istnieja znaki niemanualne

Jaka jest mimika przy zdaniach przeczących?

kręcenie głową

Jaka jest mimika przy tematyzacji?

zmrużone oczy

Co w językach mówionych pełni taką rolę, jak mimika w migowych?

intonacja

Szyk zdania przechodniego z czasownikami nieprostymi?

SOV (podmiot, dopełnienie, czasownik). Ja telewizję oglądam.

Dominujący szyk w zdaniach jednoargumentowych w PJM?

SV (podmiot, czasownik). Mama myśli.

Dlaczego nie wszystkie zdania z jednym argumentem to zdania nieprzechodnie?

Niektóre można traktować jako mające podmiot domyślny.

Jaka cecha czasownika wpływa na szyk zdania w zdaniach przechodnich?

Rodzaj czasownika (prosty czy nieprosty).

Przy czasownikach prostych, jaka cecha dopełnienia wpływa na szyk zdania?

żywotność

Szyk zdania nieprzechodniego?

SV

Szyk zdania przechodniego - z czasownikami prostymi.

SVO (podmiot, czasownik, dopełnienie). Ty lubisz rodzinę.

Szyk zdania przechodniego - czasowniki proste, dopełnienie niezywotne.

SOV (podmiot, dopełnienie, czasownik). Ja wodę piję.

Co ma wspólnego PJM z rosyjskim?

Nie używa się czasownika "być". Polska duża.

Podaj przyklad intensyfikacji przy uzyciu mimiki?

BARDZO-LUBIC albo BARDZO-CHCIEC (wykonujemy znak LUBIĆ/CHCIEĆ + mimikę intensyfikującą; nie wykonujemy dodatkowego znaku BARDZO)

Czym roznia sie gesty wargowe (mouth gestures) od gestow ustnych (mouthings)?

Wargowe (ulozenie ust, parskniecie) to część znakum, ustne (koartykulacja) to wymawianie ustami słów lub ich części podczas migania.

Co to są gesty wargowe?

Gesty wargowe (MOUTH GESTURES) to elementy znaku takie jak ułożenie ust, parsknięcie itd.

Co to są gesty ustne?

Gesty ustne (koartykulacja) to wymawianie słów lub fragmentów ustami podczas migania.

Co to jest koartykulacja?

Gesty ustne (koartykulacja) to wymawianie słów lub fragmentów ustami podczas migania.

Co to są znaki niemanualne?

Takie, do których nie używa się rąk w ogóle; posiadają znaczenie.Np.: TAK (kiwanie głową), ZGADZA-SIE (kurczenie nosa), NIE (kręcenie głową).

3 przykłady znaków niemanualnych?

Takie, do których nie używa się rąk w ogóle; posiadają znaczenie.Np.: TAK (kiwanie głową), ZGADZA-SIE (kurczenie nosa), NIE (kręcenie głową).

Przykład pary minimalnej znaków różniących się tylko elementem niemanualnym?

WIEDZIEĆ i ZNAĆ (kształt ust)

Jakie zdania mają szyk SOV? (podmiot, dopełnienie, czasownik)

Przechodzie z cz. nieprostym + przechodnie z cz. prostym z dopełnieniem nieżywotnym

Jakie zdania mają szyk SV? (podmiot, czasownik)

zdania nieprzechodnie

Jakie zdania mają szyk SVO? (podmiot, czasownik, dopełnienie)

zdania przechodnie, z czasownikiem prostym, z dopełnieniem żywotnym

Czym jest liczebnik inkorporowany?

Połączenie liczebnika z innym znakiem (często rzeczownikiem), w celu wyrażenia ilości czegoś. Zjawisko obecne we wszystkich językach migowych, bardzo produktywne. Nazywane fleksją pod względem liczby.

Co jest nazywane fleksją pod względem liczby?

liczebniki inkorporowane

Jakie liczebniki najczęściej się inkorporuje?

1-9, ze względu na liczbę palców

Co się dzieje ze znakiem dwuręcznym przy inkorporacji liczebnikowej?

Znak traci swoją rękę niedominującą.

Co najczęściej podlega inkorporacji liczebnikowej?

wyrażenia czasowe (trwanie - godzina, dzień, rok; pora - jutro, wczoraj). Inne przykłady: waluta (złoty), piętro.

Które znaki czasowe nie mogą inkorporować liczebników?

SEKUNDA i MINUTA

Co jest często wykorzystywane w inkorporowaniu liczebników ponad 9?

sufiksacja

Co to jest symulfiksacja?

Wymiana, np. samogłosek (man: men, mouse: mice). Termin niespotykany w PL językoznawstwie.

Jaki element znaku zanika podczas inkorporacji liczebnikowej?

ręka niedominująca

Dlaczego inkorporację liczebnikową możemy zakwalifikować jako proces symulfiksacji?

Ponieważ jeden kształt dłoni wymieniamy na inny.

Co to jest pismo?

Zespół znaków graficznych będących znakami dźwięków lub pojęć. Możliwość przeniesienia informacji w czasie i przestrzeni. Wiele języków świata nie posiada pisma.

4 sposoby zapisu języków migowych:

1. transkrypcja (glosowanie), 2. notacja Stokoe'ego, 3. HamNoSys, 4. SignWriting

Jak inaczej nazywa się GLOSOWANIE?

transkrypcja

Jak inaczej nazywa się TRANSKRYPCJA?

glosowanie

Jaki jest najpowszechniejszy sposób notacji j. migowych wśród ogółu?

Glosowanie (transkrypcja). Bazuje na języku mówionym. Ja-POMAGAĆ-TOBIE.

Na czym polega transkrypcja (glosowanie)?

Bazuje na j. mówionym, znaki migowe są reprezentowane słowami języka mówionego, pisane wielkimi literami. Elementy niemalnualne oznacza się nad glosami. JA-POMAGAĆ-TOBIE.

Który sposób zapisu j. migowych bazuje na języku mówionym?

Glosowanie (transkrypcja)

Na czym polega notacja Stoko'ego?

Zapisujemy parametry - za pomocą znaczków które wymyślił. Brak elementów niemanualnych. Tab-Dez-Sig.

Z którą notacją związany jest TAB-DEZ-SIG?

Notacja Stokoe'ego. TAB (tabula, lokalizacja), DEZ (designator, kształt dłoni), SIG (signation, ruch).

Co znaczy TAB-DEZ-SIG.

Notacja Stokoe'ego. TAB (tabula, lokalizacja), DEZ (designator, kształt dłoni), SIG (signation, ruch).

Co znaczy HamNoSys?

HAMburg sign language NOtation SYStem, 1984

Kiedy i gdzie powstał zapis HamNoSys?

1984, Hamburg

Który sposób zapisu jest najbardziej szczegółowy?

HamNoSys

Który sposób zapisu ma zastosowanie naukowe?

HamNoSys

Którego sposobu zapisu używa Korpusowy Słownik Polskiego Języka Migowego?

HamNoSys

Co to jest HamNoSys?

Sposób notacji, który powstał w 1984 w Hamburgu. Bardzo szczegółowy, ma mieć zastosowanie naukowe, do wszystkich j. migowych. Dokładny - niektóre elementy się powtarzają.

Sposób zapisu wymyślony przez baletnicę?

Sign Writing (Valerie Sutton, 1974)

Najbardziej rozpowszechniona metoda zapisu?

SignWriting

Metoda zapisu, w którą czytamy od góry do dołu?

SignWriting

Sposób zapisu, który nie bazuje na języku mówionym, tylko na migowym?

SignWriting

W jakim sposobie zapisu zapisana jest Biblia?

SignWriting

Jaki sposób zapisu jest w Brazylii wykorzystywany w edukacji Głuchych?

SignWritin

Który sposób zapisu jest uważany za najbardziej intuicyjny i ikoniczny?

SignWriting

Najbardziej popularny system pisma migowego; przestrzenny a nie linearny?

SignWriting

Wykorzystywanie słów j. mówionego do linearnego zapisu znaków mówionych?

Transkrypcja / glosowanie

Bardzo szczegółowy opis znaku wykorzystywany w celach naukowych.

HamNoSys

Zapisanie kolejno parametrów: tab-dez-sig, brak elementów niemanualnych.

Notacja Stokoe'ego

Jaki jest najbardziej zbadany j. migowy?

ASL (American Sign Language)

Jedyny uniwersytet gdzie wykłada się w j. migowym?

Gallaudet University

Język, który był podstawą lub wpłynął na j. migowe wielu krajów.

ASL

Liczebniki w ASL?

Do 1000 można policzyć na jednej ręce.

Słowa w ASL?

Dużo pożyczek z angielskiego, dużo słów literowanych (nawet czasem dłuższe).

Negacja w ASL?

Znak "NOT", często wykorzystywany.

W którym roku powstał Międzynarodowy Język Migowy?

w 1973 Światowa Federacja Głuchych opublikowała pierwszy słownik

Co jest nazywane "migowym esperanto"?

Międzynarodowy język migowy / International Sign (Language) / Gestuno

Inne nazwy dla Międzynarodowego Języka Migowego:

Migowe esperanto / International Sign (Language) / Gestuno

Co to jest Międzynarodowy język migowy?

"migowe esperanto"; nie język ale system komunikacji; najczęstsze słownictwo z innych j. migowych + brak gramatyki

Z czego się składa Międzynarodowy język migowy?

wspólne słownictwo (najczęstsze znaki z innych języków) + brak gramatyki. Nie jest językiem, tylko systemem komunikacji.

Gdzie powstają wiejskie języki migowe?

Tam, gdzie jest wysoki odsetek głuchych (ok. 1%)

Skąd się bierze wysoki odsetek głuchych w populacji?

Głuchota wrodzona będąca efektem małżeństw bliskich krewnych i izolacji.

Kto używa wiejskich języków migowych?

Wszyscy - i głusi i słyszący, dlatego nie wykształca się na tych terenach Kultura Głuchych.

Jakie są 2 zagrożenia dla wiejskich języków migowych?

Nauczanie w narodowym języku migowym oraz migracja / integracja.

Co to są znaki domowe?

Home sign; spontaniczne znaki tworzone przez głuche dziecko do komunikacji (głuche dzieci słyszących rodziców). Zanikają w późniejszym życiu.

Z czego składa się język migany?

Ze słownictwa PJM + gramatyki j. polskiego.

Z czego składa się system językowo-migowy?

Ze słownictwa PJM + gramatyki j. polskiego + słów j. polskiego (czyli j. polski + słownictwo PJM, albo j. migany + słownictwo j. polskiego)

Jakie dwie wersje ma System Językowo-Migowy?

Pełną (literowanie całych końcówek odmian) i uproszczoną.

Przestrzeń w SJM.

Nie jest wykorzystywana.

Mimika w SJM.

Nie jest używana.

Szyk zdania w SJM.

Taki jak w j. polskim.

Inkorporacja liczebnikowa w SJM.

Nie ma.

Czemu Głusi krytykują SJM?

Bo jest on podporządkowany słyszącym.

Dla kogo jest łatwiejszy SJM?

Dla osób ogłuchłych, dla nauczycieli.

Jaki język jest często BŁĘDNIE nazywany migowym?

język migany (słownictwo PJM + gramatyka j. polskiego)

Rok - początek ASL.

1817 (założenie szkoły w Hartford)

Jak początkowo nazywał się międzynarodowy język migowy?

Gestuno

4 źródła poszukiwań etymologii PJM.

historia szkół dla głuchych dzieci; archiwa; artykuł Wandy Tazbirówny 1950; słowniki PJM

Ile jest słowników PJM?

6 - 4 ogólne i 2 specjalistyczne

Kto napisał pierwszy artykuł o PJM w 1950?

Wanda Tazbirówna

W którym roku Wanda Tazbirówna napisała pierwszy artykuł o PJM?

1950

Jakie są słowniki specjalistyczne PJM?

turystyczny (1981) i liturgiczny (2000)

Pierwszy słownik PJM, rok i nazwa.

1879, Słownik mimiczny dla głuchoniemych i osób z nimi styczność mających

Wspólne procesy ewolucyjne dla PJM i j. mówionych - MORFOLOGICZNE (4x).

błędy stające się znakami, zmiana znaczenia, afiksacja, redukcja morfologiczna

Wspólne procesy ewolucyjne dla PJM i j. mówionych - FONOLOGICZNE (5x).

redukcja fonologiczna, analogia, metateza, systematyzacja, asymilacja

Procesy ewolucyjne, którym podlegają tylko j. migowe (a nie mówione) - 3x.

asymilacja, klaryfikacja, motywacja daktylograficzna

Zmiana znaczenia w ewolucji j. migowych - przykład.

SPAĆ - teraz znaczy MIESZKAĆ.

Prefiksacja w ewolucji j. migowych - jak działa, przykład.

prefiks NIE łączymy z zaprzeczanym znakiem -> prefiks NIE uprościł się do obrotu nadgarstka

Sufiksacja w ewolucji j. migowych - przykład.

Znak NIE dajemy na końcu zdania; utworzył się 1 znak CHCIEĆ + NIE = NIE-CHCIEĆ

Symulfiksacja w ewolucji j. migowych - przykład.

Liczebniki inkorporowane, np. czwarte piętro - kiedyś osobno CZWARTE i PIĘTRO, teraz jeden znak.

Redukcja morfologiczna w ewolucji j. migowych - przykład.

KOT - kiedyś składał się z 3 znaków (zwierzę, czworonożne, wąsy), teraz KOT to tylko ten ostatni znak.

Redukcja fonologiczna w ewolucji j. migowych - przykład.

MATKA - kiedyś: całowanie w rękę + znak kobieta, teraz uproszczenie - dotknięcie obok ust.

Redukcja fonologiczna w ewolucji j. migowych - co to, na czym polega.

Jest to uproszczenie - redukcja parametru, np. ruchu.

Analogia w ewolucji j. migowych - co to jest, przykład.

To upodobnienie, najczęściej przez bliskie znaczenie (TWÓJ upodobniło się kształtem do MÓJ).

Metateza w ewolucji j. migowych - przykład, co to jest.

Odwrócenie kolejności - znak OJCIEC - metateza lokalizacji (czoło-broda).

Systematyzacja w ewolucji j. migowych - co to jest, przykład.

Parametr spoza systemu zmienia się na taki, który w systemie istnieje. LISTOPAD.

Asymilacja zewnętrzna w ewolucji j. migowych - co to jest, przykład.

Asymilacja - upodobnienie blisko stojących elementów, upodabnia się kształt dłoni. Wewnętrzna - w obrębie jednego znaku.Np. KWIECIEŃ

Na czym polega asymilacja PROGRESYWNA?

Wcześniejszy element wpływa na późniejszy (późniejszy się do niego upodabnia).

Jakie są rodzaje AFIKSACJI w j. migowych?

prefiksacja, sufiksacja, symulfiksacja

Co to jest REDUKCJA?

uproszczenie znaku

Co to jest ANALOGIA?

upodobnienie

Jak inaczej nazywa się METATEZA?

przestawka

Co to jest ASYMILACJA?

upodobnienie blisko stojących elementów

Czym się różni asymilacja zewnętrzna od wewnętrznej?

ZEWNĘTRZNA - upodobnieniemiędzy blisko stojącymi elementami, występuje też w mówionych; WEWNĘTRZNA - upodobnienie w obrębie jednego znaku, nie występuje w mówionych.

Jaka może być ASYMILACJA WEWNĘTRZNA?

do ręki dominującej bądź do niedominującej

Jaka może być ASYMILACJA ZEWNĘTRZNA?

progresywna (wcześniejszy element wpływa na późniejszy) lub regresywna

Co to jest KLARYFIKACJA? + przykład

Uwidocznienie, ułatwienie odczytania; znak się przesuwa np. poza granice twarzy żeby nie zasłaniać mimiki; staje się bardziej czytelny, np. KWIECIEŃ.

Na czym polega MOTYWACJA DAKTYLOGRAFICZNA? + przykład

Znak zaczyna być migany z wykorzystaniem kształtu litery, na którą się zaczyna - np. INNY (teraz miga się go kształtem litery "i").

7 pierwszych szkół - kolejność zakładania

Paryż 1760, Lipsk 1778, Hartford = Warszawa 1817, Lwów 1830, Poznań 1832, Waszyngton 1864

Kiedy i gdzie były oba kongresy?

1880 w Mediolanie, 1980 w Hamburgu

W którym mieście powstała w 1760 r. pierwsza szkoła dla głuchych z internatem?

W Paryżu

Czy polski język migowy jest językiem naturalnym?

tak

Czy polski język migowy jest uniwersalny?

nie

Jaka jest jedna cecha języków naturalnych u Hocketta, której nie posiadają języki migowe?

Dźwięczność

Znaki dwuręczne można podzielić na jakie dwie kategorie?

Podpierane i symultaniczne

Jakie dwa rodzaje znaków wykorzystują polski alfabet palcowy?

Znaki inicjalizowane i polskie pożyczki

W jakich czterech sytuacjach wykorzystywany jest polski alfabet palcowy?

W nauce PJM, w komunikacji ze słyszącymi, kiedy coś nie posiada własnego znaku, przy literowaniu nazw

Zanim zaczęły powstawać narodowe języki migowe, jakie dwa inne rodzaje 'języków migowych' już istniały?

Klasztorne języki migowe; indiański język migowy

Historycznie, jakie dwie metody nauczania głuchych konkurowały ze sobą?

Metoda migowa (francuska) i metoda oralna (niemiecka)

jakich polskich miastach powstały trzy pierwsze szkoły dla głuchych: w 1817, 1830 i 1832 r.?

W Warszawie, we Lwowie i w Poznaniu

Jaki cel miał protest na Uniwersytecie Gallaudeta w 1988 r.?

Wybór osoby głuchej na rektora szkoły

Jakie dwa rodzaje głuchoty można wyróżnić (różnica między Głuchym a głuchym)?

Głuchota kulturowa (społeczna) i głuchota medyczna

Czym jest audyzm?

Forma dyskryminacji uznająca wyższość osób słyszących nad osobami głuchymi

Który model fonologiczny zakłada, że kształt dłoni przybiera kolejno różne lokalizacje i ruchy?

Model Hierarchiczności Ręki

Jakie pięć parametrów można wyróżnić przy opisywaniu znaku migowego?

Kształt dłoni; lokalizacja; ruch; orientacja dłoni; elementy niemanualne

Jakie trzy znaki dodaje się, aby oznaczyć: przyszłość, przeszłość niedokonaną, przeszłość dokonaną?

BĘDZIE, BYŁO, JUŻ

Jakie są trzy rodzaje czasowników w PJM?

Czasowniki zwykłe (proste), czasowniki uzgodnieniowe, predykaty klasyfikatorowe

Kiedy można pominąć morfemowe wykładniki czasu?

Jeśli przysłówki czasu wskazują kiedy dana czynność się odbywa

Na czym bazuje wybór konkretnego klasyfikatora?

Na kształcie albo sposobie operowania

Czym są supletywy w odniesieniu do negacji?

Formy negatywne nieprzypominające form pozytywnych

Po zmianach historycznych, jaką formę przyjęło literowanie polskiego słowa 'nie' przed znakami?

Obrót nadgarstka (negatywny prefiks)

Który wyznacznik negacji nie jest zapożyczeniem i można go zaobserwować już w Słowniku mimicznym?

Zmiana orientacji dłoni (negatywny sufiks)

Który wyznacznik negacji jest najbardziej produktywny?

Obrót nadgarstka (negatywny prefiks)

Jakie dwie polskie części mowy można wyrazić poprzez wykorzystanie przestrzeni?

Spójniki i przyimki

Jakie rodzaje czasowników wykorzystują przestrzeń migania?

Czasowniki uzgodnieniowe i predykaty klasyfikatorowe

Jaki szyk zdania jest najczęstszy w zdaniach przechodnich z czasownikami prostymi?

SVO

Jaki szyk zdania jest najczęstszy w zdaniach przechodnich z czasownikami nieprostymi?

SOV

Jaka mimika towarzyszy pytaniom ogólnym?

Uniesione brwi

Jaki szyk zdania jest najczęstszy w zdaniach przechodnich z czasownikami prostymi kiedy dopełnienie jest nieżywotne?

SOV

W jakim przedziale miga się liczebniki inkorporowane do znaku ZŁOTYCH?

1-90

Za jaki rodzaj afiksacji można uznać inkorporację liczebnikową?

Za symulfiksację

Jak nazywa się system zapisu języków migowych opracowany przez Williama Stokoe'ego w latach 60-tych?

Notacja Stokoe'ego

Jak nazywa się system zapisu języków migowych opracowany przez Valerie Sutton w 1974 r.?

SignWriting

Jak nazywa się system zapisu języków migowych opracowany na Uniwersytecie w Hamburgu w 1984 r.?

HamNoSys (Hamburg Notation System)

Przy glosowaniu języków migowych, w jaki sposób zaznacza się znak migowy wyrażany więcej niż jednym słowem języka fonicznego?

Oddziela się myślnikami

W którym kraju SignWriting został oficjalnie wprowadzony do nauczania głuchych?

W Brazylii

Czym różnią się wersja pełna i uproszczona SJM?

W wersji pełnej literowane są końcówki fleksyjne

Jaka organizacja przyczyniła się do rozwoju międzynarodowego języka migowego?

Światowa Federacja Głuchych

Proszę podać jeden przykład wiejskiego języka migowego

Język migowy z Martha's Vineyard; język migowy Beduinów As-Sajid; język migowy z Adamorobe; kata kolok

Polski znak migowy CHORY to tzw. 'fałszywy przyjaciel tłumacza'. Jak odczyta ten znak głuchy Amerykanin?

IMIĘ

Do czego odnosi się pierwsza część znaku migowego KWIECIEŃ?

Do jajka

Obok zmiany kształtu dłoni, jaki jeszcze proces fonologiczny zaszedł w znaku OJCIEC?

Metateza

Jak kiedyś migano znak migowy SOBOTA?

Dzień modlitwy żydowski

Jak inaczej nazywa się proces asymilacji wewnętrznej?

Asymilacja symultaniczna

Jaka jest pełna nazwa słownika wydanego w 1879 r. przez księży Józefa Hollaka i Teofila Jagodzińskiego?

Słowink mimiczny dla głuchoniemych i osób z nimi styczność mających

Co może symbolizować skonwencjonalizowany klasyfikator?

Wygląd lub sposób operowania.

Ewolucja: przykład zmiany znaczenia.

Znak SPAĆ teraz znaczy MIESZKAĆ.

Ewolucja: prefiksacja, przykład.

NIE-ROZUMIEĆ

Ewolucja: sufiksacja, przykład.

CHCIEĆ + NIE = NIE-CHCIEĆ

Ewolucja: symulfiksacja, przykład.

CZWARTE-PIĘTRO (wymiana kształtu)

Ewolucja: redukcja morfologiczna, przykład.

KOT (z trzech znaków został tylko ostatni)

Ewolucja: redukcja fonologiczna, przykład.

MATKA (redukcja parametru, np. ruchu)

Jaka jest różnica między redukcją morfologiczną a fonologiczną?

W morfologicznej znak składający się z różnych figur upraszcza się do jednego (KOT), w fonologicznej upraszcza się sam znak, przez redukcję parametru, np. ruchu (MATKA).

Ewolucja: metateza, przykład.

OJCIEC (odwrócenie kolejności czoło-broda; metateza lokalizacji)

Ewolucja: systematyzacja, przykład.

LISTOPAD (ułożenie dłoni zmieniło się na takie, które istnieje w systemie)

Ewolucja: asymilacja zewnętrzna, przykład.

KWIECIEŃ (progresywna - kształt dłoni "kropidło")

Ewolucja: asymilacja wewnętrzna (symultaniczna), przykład.

KARTOFEL (jedna ręka asymilowała się do drugiej)

Ewolucja: motywacja daktylograficzna, przykład.

INNY (teraz miga się kształtem litery "i")

AUTOR: 1879, Słownik mimiczny dla głuchoniemych i osób z nimi styczność mających

Hollak, Jagodziński

AUTOR: 1981, Turystyczny słownik języka migowego

Hendzel

AUTOR: 1986, Słownik polskiego języka miganego

Hendzel

AUTOR: 2000, Słownik liturgiczny języka migowego

Bogdan Szczepankowski

AUTOR: 2011, Leksykon języka migowego

Kosiba, Grenda

AUTOR: 2016, Korpusowy słownik polskiego języka migowego

Łacheta, Czajkowska-Kisil, Linde-Usiekniewicz, Rutkowski

Kolejność słowników PJM.

1. S. mimiczny dla głuchoniemych i osób z nimi styczność mających, 2. Turystyczny s. języka migowego, 3. S. polskiego języka MIGANEGO, 4. S. liturgiczny języka migowego, 5. Leksykon języka migowego, 6. Korpusowy s. PJM

Dwa słowniki specjalistyczne + lata wydania.

1981 Turystyczny (Hendzel), 2000 Liturgiczny (Szczepankowski)

W jakim przedziale inkorporujemy JUTRO i WCZORAJ?

od 1 do 5

czego dotyczą liczebniki inkorporowane (4 rzeczy)?

czas trwania, pora, waluta, piętro