Definicje

wypowiedź dyrektywalna

jest to wypowiedź pozaopisowa, której podstawową funkcją jest funkcja sugestywna

dyrektywa celowościowa

jest to wypowiedź dyrektywalna, która głosi, co należy czynić, aby ogiągnąc określony cel

reguła sensu czynności konwencjonalnej

jest to wypowiedź dyrektywalna, która określonej czynności psychofizycznej nakazuje przypisywać określony sens kulturowy, a mianowicie sens dokonania czynności konwencjonalnej

czynność konwencjonalna

jest to czynność konwencjonalna, której dokonaniu określona reguła sensu nakazuje przypisywać określony sens kulturowy, a mianowicie sens dokonania czynności konwencjonalnej

norma postępowania

jest to wypowiedź dyrektywalna, która określonym indywidualnie lub generalnie podmiotom nakazuje albo zakazuje, aby w określonych okolicznościach postąpili albo postępowali w określony sposób

norma prawna

jest to generalna i co do zasady abstrakcyjna norma postanowiona, ustanowiona lub uznana przez kompetentny organ państwa

norma kompetencyjna

jest to norma prawna, który swym adresatom wyznacza obowiązek określonego postępowania, wówczas gdy wyznaczony w niej podmiot dokona określonej w niej czynności konwencjonalnej

norma merytoryczna

jest to norma prawna, która swym adresatom w określonych okolicznościach nakazuje albo zakazuje określone zachowanie

norma sankcjonowana

jest to norma prawna, której przekroczenie zagrożone jest sankcją prawną

norma sankcjonująca

jest to norma prawna, która nakazuje, aby jej adresaci wymierzali sankcje adresatom innej normy prawnej, w przypadkach gdy nie realizują oni obowiązków wyznaczonych im w tej innej normie prawnej, mimo że znalazła ona zastosowanie

lex imperfecta

jest to norma prawna, którym swym adresatom w określonych okolicznościach wyznacza obowiązek określonego postępowania, ale za niezrealizowanie tego obowiązku prawodawca nie przewiduje wymierzenia sankcji.

założenie o normatywności tekstu prawnego

jest to założenie mówiące, że w przepisach prawnych wysłowione są normy prawne

stanowienie

jest to czynność konwencjonalna kompetentnego organu państwa, poprzez którą ów żąda, aby normy prawne o ukształtowanej przez niego treści były realizowane

prawodawcy faktyczni

są to ludzie uczestniczący w procesach tworzenia i stanowienia aktów normatywnych, oraz ludzie wywierający rzeczywisty wpływ na ukształtowanie treści tych aktów i nadania im określonego kształtu redakcyjnego

prawodawca formalny

jest to podmiot wyposażony w kompetencje prawodawcze i dokonujący konwencjonalnego aktu stanowienia, choć sam nie prowadzi wszystkich prac przygotowawczych

akt normatywny

jest to uporządkowany zbiór przepisów prawnych, ustanowiony przez kompetentny organ państwa, opatrzony tytułem i podpisem, zasadniczo wyrażający przynajmniej jedną generalno-abstrakcyjną normę postępowania

przepis prawny

jest to podstawowa jednostka redakcyjna aktu normatywnego, a zarazem zdanie w sensie gramatycznym, zazwyczaj oznaczone nazwą indywidualną

preambuła

jest to zamieszczony w akcie normatywnym uroczysty wstęp, wyjaśniający motywy wydania aktu i wskazujący wartości, które mają być chronione lub urzeczywistnione dzięki normom prawnym zawartym w jego przepisach

vacatio legis

jest to okres upływający pomiędzy ogłoszeniem a wejściem w życie aktu normatywnego

wejście w życie aktu normatywnego

polega na tym, że odtąd normy prawne zawarte w przepisach tego aktu mogą znaleźć zastosowanie

obowiązywać

a) podstawowe - znaczy tyle co być elementem systemu prawa b) potoczenie - znaczy tyle co móc znaleźć zastosowanie

nowelizacja

jest to czynnośc konwencjonalna kompetentnego organu państwa, poprzez którą zmienia on akt normatywny

uchylenie (derogacja)

jest to czynność konwencjonalna kompetentnego organu państwa, poprzez którą eliminuje on z systemu prawa akt normatywny w całości albo w części

język prawny

jest to język, w którym formułowane jest prawo

język prawniczy

jest to język, w którym formułuje się wypowiedzi o prawie

definicja legalna

jest to definicja zamieszczona w tekście prawnym, odnosząca się do wyrażenia występującego w tym tekście

zwrot nieostry

jest to zwrot o niewyraźniej treści, co sprawia, że mimo zapozniania się z cechami danych obiektów, nie o każdym da się bez wątpienia orzec, czy jest on desygnatem tego zwrotu, a więc czy należy do jego zakresu

klazula generalna

jest to zamieszczony w przepisie prawnym zwrot odsyłający do jakiegoś systemu norm pozaprawnych, zazwyczaj mającego uzasadnienia aksjologiczne

odesłanie prawne

jest to zwrot zawarty w przepisie prawnym wskazujący na inny przepis tego samego bądź innego aktu normatywnego, albo na normy postępowania lub zasady o charakterze pozaprawnym

kondensacja norm prawnych w przepisie prawnym

polega na tym, że dany przepis wysławia więcej niż jedną normę prawną lub elementy więcej niż jednej normy prawnej

rozczłonkowanie normy prawnej

a) syntaktyczne - polega na tym, że elementy konieczne struktury normy prawnej wyrażone są w więcej niż jednym przepisie prawnym b) treściowe - polega na tym, że elementy współwyznaczające treść normy prawnej wyrażone są w więcej niż jednym przepisie

przepis bezwzględnie wiążący

jest to przepis, którego zastosowanie nie może zostać wyłączone ani ograniczone za zgodą stron

przepis względnie wiążący

jest to przepis, który znajduje zastosowanie, wówczas gdy strony nie uregulowały danej sprawy inaczej

przepis semiipretatywny

jest to przepis, którego zastosowanie może być wyłączone tylko jeśli nie narusza to uprawnień strony chronionej w tym przepisie

przepis blankietowy

jest to przepis oograniczający się jedynie do wskazania w jaki sposób muszą lub mogą zostać uregulowanie określone sprawy

wykładnia prawa

jest to zespół czynności intelektualnych, które zmierzają do odwtorzenia norm prawnych z przepisów prawnych

wykładnia legalna

jest to wykładnia dokonywana i uzyskiwana przez określone, upoważnione do tego podmioty

wykładnia autentyczna

jest to wykładnia dokonywana przez ten podmiot, który dane przepisy wydał

wykładnia delegowana

jest to wykładnia dokonywana przez jakiś podmiot, któremu udzielono kompetencji do interpretowania przepisów prawnych, a który nie jest twórcą tych przepisów

tekst jednolity

sporządz. przez upoważ. do tego organ i urz. ogłoszony tekst aktu norm. ze wszystkimi zmianami, które zostały wprowadzone przez prawodawcę do momentu ogł organ ogłoszenia tekstu jedn., albo jakiegoś innego momentu, który wskazuje organ ogłaszający t.j.

tekst ujednolicony

jest to tekst, w którym naniesiono zmiany danego aktu normatywnego, ale sporządzone przez podmioty, które nie są do tego upoważnione

system prawny

jest to termin oznaczający uporządkowany układ powiązanych ze sobą norm prawnych

luka aksjologiczna

jest to taka luka prawna, która następuje w momencie gdy jakieś zachowanie nie jest unormowane, chociaż istnieje przekonanie, iż według systemu wartości powinno być ono nakazane albo zakazane

luka konstrukcyjna

jest to taka luka prawna, która polega na tym, że normy danego systemu przewidują dokonywanie jakichś czynności konwencjonalnych, ale w systemie brak informacji jak ważne ich dokonać lub są one nieprecyzyjne

luka prakseologiczna

jest to taka luka prawna, która pojawia się, gdy prawodawca kreuje pewną instytucję prawną, ale w systemie brak jest norm, które gwarantowałyby dostateczną efektywność tej instytucji

zasada prawa

jest to wiążąca prawnie norma, a więc norma, która jest elementem danego systemu, ale zajmuje w tym systemie pozycję nadrzędną wobec innych norm

kodyfikacja

jest to działanie ustawodawcy zmierzające do tego, aby w formie jednej ustawy ująć wszystkie normy składające się na daną gałąź prawa

kodeks

jest to ustawa, która w sposób wyczerpujący, oparty na spójnym zepsole zasad, normuje jakąś rozległą, wyodrębnioną dziedzinę stosunków społecznych

ogłoszenie aktu normatywnego

jest to czynność konwencjonalna dokonana przez kompetentny organ państwa, polegający na opublikowaniu aktu normatywnego w dzienniku urzędowym

akt normatywny powszechnie obowiązujący

jest to akt normatywny zawierający normy, które mogą być adresowane do każdego podmiotu

akt normatywny o charakterze wewnętrznym

jest to akt normatywny zawierający normy, które mogą być adresowane wyłącznie do jednostek ogranizacyjnie podległych organowi wydającemu dany akt

konstytucja

jest to akt normatywny powszechnie obowiązujący o najwyższej mocy prawnej i szczególnym, a przy tym nieograniczonym treściowo zakresie regulacji, stanowiony i zmieniany w specjalnej procedurze, noszący zazwyczaj specjalny tytuł

ustawa konstytucyjna

jest to akt normatywny powszechnie obowiązujący, mający moc prawną równą Konstytucji, normujący niektóre dziedziny spraw tradycyjnie należących do materii konstytucyjnej, stanowiony i zmieniany w procedurze wymaganej dla zmiany Konstytucji

ustawa organiczna

jest to akt normatywny powszechnie obowiązujący o mocy prawnej wyższej od innych ustaw, ale niższej od Konstytucji, wydawany w specjalnej procedurze, regulujący doniosłe dziedziny spraw

ustawa

jest to akt nor. powsz.ob. uchwalany przez parlament w procedurze określonej przynajmniej w podstawowym zakresie Konstytucji, co do zasady zajmujący drugie miejsce wśród aktów prawa krajowego, mający w zasadzie nieograniczony przedm. zakres normowania

materia ustawowa

jest to zakres spraw, które można uregulować tylko ustawą, a zatem nie można tego czynić w akcie podustawowym

ustawodawstwo delegowane

polega na stanowieniu przez ograny władzy wykonawczej aktó normatywnych o mocy ustawy, regulujących sprawy normowane zazwyczaj ustawą

akt wykonawczy

jest to akt normatywny wydany przez organ władzy wykonawczej na podstawie wyraźnego upoważnienia zawartego w ustawie lub akcie o mocy ustawy, w celu jej lub jego wykonania

rozporządzenie

jest to akt normatywny powszechnie obowiązujący, wydawany przez organ wskazany w Konstytucji na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie lub akcie o mocy ustawy w celu jej lub jego wykonania

wnioskowanie prawnicze

polega na tym, że na podstawie uznania za obowiązującą N, którą prawodawca wysłowił w tekście prawnym, uznaje się za obowiązującą również N2, wyprowadzoną z tej pierwszej normy prawnej na podstawie reguł inferencyjnych przyjętych w danym systemie prawnym

sankcja prawna

jest to dolegliwość przewidziana za niezrealizowanie jakiejś normy. Ten, który posługuje się sakcją wobec adresata normy, stwarza temu adresatowi rozmyślnie sytuację przymusową

sankcja karna

jest złem wyrządzonym przez państwo temu, kto dopuszcza się przestępstwa. Polega ona na pozbawieniu osoby odpowiedzialnej za popełnienie przestępstwa dóbr osobistych lub dóbr majątkowych albo umiejszeniu tych dóbr

sankcja egzekucji

jest to s. p., z którą mamy do czynienia, gdy adresat normy indywidualnej nie spełnia dobr. ciążącego na nim obowiązku i upoważnione organy państwa doprowadzają do wypełnienia tego obow. w ten sposób, że czynią to w imieniu zobowiązanego i na jego koszt.

sakcja nieważności

jest to sankcja prawna dotykająca czynności prawnej dokonywanej z naruszeniem reguł sensu tej czynności, polegająca na tym, że czynność ta nie zostaje dokonana

sankcja unieważnienia

jest to sankcja prawnej dotykająca czynności prawnej, polegająca na zniesieniu całości bądź w części skutków prawnych czynności prawnej, dokonanej wprawdzie zgodnie z jej regułami sensu, ale z naruszeniem innych reguł jej dokonywania

stosowanie prawa

jest to czynność konwencjonalna upoważnionego organu państwa albo podmiotu, który pełni podobną rolę, poprzez którą organ ten roztrzyga jakąś indywidualną i konkretną sprawę na podstawie obowiązującej normy prawnej

luz decyzyjny

jest to zakres swobody podejmowania decyzji w procesie stosowania prawa

sytuacje prawne

są to takie sytuacje, które powstają ze względu na normę prawną; jedne z nich powstają dla adresta normy, inne dla podmiotów, które nie są adresatami norm, ale do których odnosi się zachowanie adresata normy - jest na nich lub na ich sprawy nakierowane

podstawowa sytuacja prawna jakiegoś podmiotu

jest to sytuacja polegająca na tym, że jakieś jego zachowanie jest mu nakazane, zakazane, czy też jest dla niego dozwolone, fakultatywne czy indyferentne

pochodna sytuacja prawna

jest to sytuacja, która powstaje dla jakiegoś podmiotu ze względu na obowiązki adresata normy zachowania się skierowanego właśnie ku sprawom tego podmiotu

złożona sytuacja prawna

jest to sytuacja, która powstaje przez złożenie pochodnej i podstawowej sytuacji prawnej albo szeregu takich pochodnych i podstawowych sytuacji

kompetencja podmiotu B

spojrz na wiedze

uprawnienie podmiotu B wobec podmiotu A

jets to pochodna sytuacja prawna polegająca na tym, że ze względu na normę prawną podmiot A zobowiązany jest do określonego działania lub zaniechania na rzecz podmiotu B

prawo podmiotowe

jest to złożona sytuacja prawna, w przypadku której składające się na nią liczne sytuacje pochodne i podstawowe splecione są ze sobą funkcjonalnie ze względu na interesy podmiotu znajdującego się w tej sytuacji

stosunek tetyczny

jest to stosunek społeczny, którego dotyczy jakaś norma postępowania, wskazuje uczestnikom stosunku, jakie mają wobec siebie prawa i obowiązki.

stosunek prawny

jest to stosunek tetyczny wyznaczony przez obowiązujące normy prawne

przedmiot stosunku prawnego

to zachowania stron stosunku prawnego, które są one zobowiązane zrealizować względem siebie w ramach stosunku prawnego

treść stosunku prawnego

to uprawnienia i obowiązki stron stosunku prawnego, które powstają dla nich w ramach tego stosunku

strony stosunku prawnego

to podmioty prawa (osoby fizyczne i prawne) oraz odpowiednio zorganizowane grupy osób uwikładne w dany stosunek prawny