質問  |
答え |
|
学び始める
|
|
Powłoka wodna Ziemi obejmująca wody atmosferyczne, powierzchniowe i podziemne. W każdej formie.
|
|
|
|
学び始める
|
|
96,50%- ocean światowy, 1,74% - pokrywa śnieżna i lodowce, 1,70% - wody podziemne
|
|
|
% wód słodkich i wód słonych 学び始める
|
|
97,5% - wody słone, 2,5% - wody słodkie
|
|
|
|
学び始める
|
|
Krążenie wody między atmosferą, hydrosferą i litosferą.
|
|
|
|
学び始める
|
|
Parowanie z powierzchni roślin i zwierząt.
|
|
|
|
学び始める
|
|
Przejście lodu w parę wodną (z pominięciem fazy ciekłej)
|
|
|
|
学び始める
|
|
Skroplenie pary wodnej, powstanie chmur
|
|
|
|
学び始める
|
|
Przejście pary wodnej w lód (z pominięciem fazy ciekłej)
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
Czasowe wyłączenie wody z obiegu. Lodowce, wieloletnia zmarzlina, śnieg, wody głębinowe
|
|
|
|
学び始める
|
|
atmosfera > kontynent | atmosfera > ocean
|
|
|
|
学び始める
|
|
ocean > atmosfera > obszar lądowy
|
|
|
|
学び始める
|
|
Zestawienie przychodów i ubytków wody na danym obszarze w określonym czasie. P = E + H
|
|
|
Rok hydrologiczny w Polsce 学び始める
|
|
od listopada do października
|
|
|
Miejsca na ziemi z dodatnim bilansem wody 学び始める
|
|
strefa równikowa, strefa okołobiegunowa, tereny nadmorskie, dowietrzna strona gór, obszary o rozwiniętej sieci rzecznej
|
|
|
Miejsca na ziemi z ujemnym bilansem wody 学び始める
|
|
Strefa zwrotnikowa, tereny nadmorskie z zimnym prądem morskim, tereny w cieniu opadowym (zawietrzna strona gór)
|
|
|
Powierzchnia oceanów i mórz 学び始める
|
|
|
|
|
Podział wszechoceanu według wielkości 学び始める
|
|
Spokojny, Atlantycki, Indyjski, Arktyczny
|
|
|
|
学び始める
|
|
Część oceanu oddzielona od wód otwartych.
|
|
|
|
学び始める
|
|
Szeroko połączone z oceanem.Np. morze północne, arabskie, norweskie
|
|
|
|
学び始める
|
|
Oddzielona od oceanu łańcuchami wysp lub półwyspem.np. Morze Ochockie, Japońskie, Beringa, Południowochińskie
|
|
|
|
学び始める
|
|
Znajdujące się pomiędzy wyspami.Np. Celbes, Jawajskie, Moluckie
|
|
|
|
学び始める
|
|
Łączące się z oceanem przez cieśniny. Międzykontynentalne lub wewnątrzkontynentalne.
|
|
|
Średnie stężenie soli w wodzie morskiej 学び始める
|
|
|
|
|
Morze z największym zasoleniem 学び始める
|
|
Morze czerwone 46‰ (duże parowanie, niewielkie opady, mały dopływ innej wody, ograniczony kontakt z oceanem)
|
|
|
|
学び始める
|
|
Morza wewnętrzne (np. Bałtyk) 3-10‰
|
|
|
Średnia temperatura wód powierzchniowych 学び始める
|
|
|
|
|
W jakiej temperaturze woda ma największą gęstość? 学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
brak planktonu i zawiesiny - strefa gorąca
|
|
|
Barwa wody: niebiesko-zielona 学び始める
|
|
plankton zwierzęcy - strefa zimna
|
|
|
Barwa wody: żółto-brunatna 学び始める
|
|
Plankton roślinny, składniki mineralne dostarczane przez rzeki
|
|
|
|
学び始める
|
|
pyły pustynne lub czerwony plankton - Morze Czerwone
|
|
|
|
学び始める
|
|
Rytmiczny ruch wody wywołany wiatrem.
|
|
|
|
学び始める
|
|
Fale wywołane podwodnym trzęsieniem ziemi lub wybuchem wulkanu.
|
|
|
|
学び始める
|
|
Cykliczne pionowe wahania poziomu wód. > siła przyciągania Ziemi i księżyca
|
|
|
|
学び始める
|
|
PEŁNIA lub NÓW > Księżyc i słońce w jednej lini > sumuje się ich siła przyciągania
|
|
|
|
学び始める
|
|
I i III kwadra > księżyc stoi w opozycji do słońca i jego oddziaływanie jest częściowo znoszone przez naszą gwiazdę
|
|
|
Największe pływy występują w akwenach 学び始める
|
|
Zatoka Fundy (Kanada) 20m, Rio Gallegos (ARgentyna) 18m, Kanał La Manche 16m
|
|
|
|
学び始める
|
|
Ogromne masy wody przemieszczające się poziomo w powierzchniowych warstwach mórz i oceanów. Przyczyna: stałe wiatry - pasaty, różnica gęstości wód
|
|
|
|
学び始める
|
|
ciepła woda, zwiększanie temperatury, większa ilość opadów, od równika do wyższych szerokości
|
|
|
|
学び始める
|
|
zimna woda, obniżenie temperatury, mniejsze opady, od biegunów ku równikowi
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
Arktyczny prąd okołobiegunowy
|
|
|
|
学び始める
|
|
(fale stojące) Podniesienie lub obniżenie poziomu wody w częsci zamkniętego zbiornika wodnego. Wywołane różnicą ciśnienia atmosferycznego. N- podnosi się W-opada
|
|
|
|
学び始める
|
|
Pionowy ruch wody morskiej spowodowany róznicą gęstości wody. Zapadanie się wód do głębokości ok. 1km. CZęść wód zimnych prądów morskich na styku z prądami ciepłymi. 50 a 60 szerokość
|
|
|
|
学び始める
|
|
Pionowy ruch wody>różnica gęstości. Wynoszenie wód głębionowych na powierzchnię, gdzie pasaty wiejące od lądu ""spędzają" z morza wody powierzchniowe. 1cm/doba Strefa międzyzwrotnikowa, zachodnie wybrzeża kontynentów
|
|
|
|
学び始める
|
|
co 2-7 lat, trwa wiele miesięcy, związane z osłabieniem pasatów. Powoduje: zmiany pogodowe, zahamowanie upwellingu
|
|
|
|
学び始める
|
|
Przeciwne zjawisko do El nino. Obniżenie temperatury przypowierzchniowej warstwy wód oceanu spokojnego. powód: wzmocnienie pasatów. Powoduje: wzmożenie upwellingu, deszcze monsumowe, obfite opady
|
|
|
|
学び始める
|
|
Naturalny, powierzchniowy ciek wodny, płynie przez wyżłobione przez siebie koryto. Początek: źródło, jezioro, lodowiec, bagno. Zasilanie: opad, topnienie śniegów, wody podziemne
|
|
|
|
学び始める
|
|
Rzeka płynąca bezpośrednio od źródła do ujścia
|
|
|
|
学び始める
|
|
Rzeka mająca ujście w rzece głównej. Dzielimy na: prawobrzeżne i lewobrzeżne
|
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
Obszar, z którego wszystkie wody spływają do jednej rzeki. (np. dorzecze amazonki > wszystkie cieki kończą bieg w amazonce)
|
|
|
|
学び始める
|
|
Obszar, z którego wszystkie wody spływają do jednego zbiornika.
|
|
|
|
学び始める
|
|
Obszar, z którego wszystkie wody powierzchniowe spływają do jednego punktu danej rzeki.
|
|
|
Dział wodny/ dział wód /wododział 学び始める
|
|
Granica między dwoma dorzeczami lub zlewiskami.
|
|
|
|
学び始める
|
|
Obszar nienależący do żadnego zlewiska oceanu. WOdy powierzchniowe nie spływają nigdzie, a kończą swój bieg w jeziorze, bagnie, piaskach pustyni.
|
|
|
|
学び始める
|
|
Ilość niesionej przez nią wody. m3 lub litry/sekunda
|
|
|
|
学び始める
|
|
Jedna rzeka dzieli się na dwa ramona i odprowadza wodę do różnych dorzeczy. Rzadkie zjawisko.
|
|
|
|
学び始める
|
|
Przeciągnięcie rzeki. Jedna rzeka przechwytuje wody innej rzeki na skutek bardzo silnej erozji wstecznej.
|
|
|
|
学び始める
|
|
Płynąca przez cały rok. Dostawa wody równoważy straty.Np. Nil, Wisła
|
|
|
|
学び始める
|
|
Tylko w porze deszczowej.np. Kaszgar Chiny
|
|
|
|
学び始める
|
|
Płynąca przez kilka godzin po ulewnym deszczu.Np. Wadi Saura, Algieria
|
|
|
|
学び始める
|
|
Charakterystyczny dla danej rzeki przebieg zjawisk hydrologicznych w ciągu roku. W skład: sposób zasilania, przebieg stanów wody, przebieg przepływów, zlodzenia.
|
|
|
Ustrój rzeczny - Deszczowy równikowy 学び始める
|
|
Równomierne opady, obfite, całoroczne, największe podczas zenitalnego położenia słońca
|
|
|
Ustrój rzeczny - Deszczowy podrównikowy 学び始める
|
|
Największe przepływy w porze deszczowej.
|
|
|
Ustrój rzeczny - Deszczowy śródziemnomorski 学び始める
|
|
max przepływ w okresie zimowym, latem niż
|
|
|
Ustrój rzeczny - deszczowy monsumowy 学び始める
|
|
Wezbrania tylko podczas monsumu letniego
|
|
|
Ustrój rzeczny - deszczowy oceaniczny 学び始める
|
|
równomierne opady w ciągu roku, niewielkie wahania wód, mniejsze parowanie zimą
|
|
|
Ustrój rzeczny - Lodowcowy 学び始める
|
|
Wysokie przepływy latem = topnienie lodowców
|
|
|
|
学び始める
|
|
Wysokie przepływy = wiosna = topnienie śniegu, jesienią niskie
|
|
|
Ustrój rzeczny - śnieżno -deszczowy 学び始める
|
|
wysokie przepływy = topnienie śniegu (wiosna) opady (lato)
|
|
|
Ustrój rzeczny - śnieżno - lodowcowy 学び始める
|
|
Wyrównane przepływy (może być różnie)
|
|
|
|
学び始める
|
|
Nil, amazonka, jangcy, Missisipi z Missouri, ob z irtyszem
|
|
|
|
学び始める
|
|
amazonka, kongo, Missisipi z Missouri, parana, la płata, ob z irtyszem
|
|
|
rzeki z największym przepływem 学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
naturalny zbiornik wodny utworzony w zagłębieniu terenu. nie podlega wymianie z wodą morska. aby powstało: nieckowaty charakter terenu, nieprzepuszczalne skały w pobliżu, dostawa wody
|
|
|
|
学び始める
|
|
zasilanie: wody rzek wpływają i wypływają z jeziora
|
|
|
|
学び始める
|
|
zasilanie: wody rzek tylko wypływają z jeziora
|
|
|
|
学び始める
|
|
zasilanie: wody rzek tylko wpływają do jeziora
|
|
|
|
学び始める
|
|
zasolenie poniżej 1 promila jeziora strefy umiarkowanej i zimnej
|
|
|
|
学び始める
|
|
większość jezior przybrzeżnych: jezioro jamno, maracaibo
|
|
|
|
学び始める
|
|
misa jeziora wypełniona przez cały rok
|
|
|
|
学び始める
|
|
klimat suchy: jezioro Elton, jezioro martwe. wielkie jezioro słone
|
|
|
|
学び始める
|
|
wysycha w porze suchej (częściowo lub całkowicie) jezioro Czad, jezioro eyre
|
|
|
|
学び始める
|
|
wypełnione tylko po obfitych opadach lub roztopach
|
|
|
|
学び始める
|
|
w zagłębieniu powstałym w wyniku ruchów skorupy. długie, wąskie i bardzo głębokie Bajkał, morze martwe, jezioro Wiktorii, Loch ness
|
|
|
|
学び始める
|
|
w kraterach lub kalderach wygasłych wulkanów głębokie, okrągłe, niewielkie
|
|
|
jezioro kosmiczne = meteorytowe 学び始める
|
|
okrągłe kratery w rezerwacie morasko (poznań)
|
|
|
|
学び始める
|
|
w zagłębieniach pochodzenia krasowego, utworzone przez wody krasowe głębokie, zróżnicowane jezioro w Krasie jugoslawskim na Polesiu lubelskim
|
|
|
|
学び始める
|
|
odcięcie zatoki przez mierzeje płytkie, duże, nieregularny kształt Łebsko, Gardno, sarbsko, wicko
|
|
|
|
学び始める
|
|
pozostałość po dawnym morzu lub większym jeziorze zróżnicowany kształt i głębokość morze kaspijskie, jezioro arabskie
|
|
|
|
学び始める
|
|
w wyniku zamknięcia odpływu wód przez morenę czołową lub zagłębienie w morenie dennej płytkie, duże, zróżnicowany kształt
|
|
|
|
学び始める
|
|
w wyniku erozji, w rynnach polodowcowych wąskie, długie, głębokie
|
|
|
|
学び始める
|
|
w dawnych polach firnowych Małe, głębokie, okrągłe
|
|
|
|
学び始める
|
|
w dawnej części koryta rzecznego, dawny meander wąskie, płytkie, w kształcie sierpa
|
|
|
|
学び始める
|
|
w zagłębieniach powstałych w obrębie delty płytkie, nieregularny kształt
|
|
|
największe jeziora świata 学び始める
|
|
morze kaspijskie. jezioro górne. jezioro Wiktorii
|
|
|
najgłębsze jeziora świata 学び始める
|
|
Bajkał. Tanganika, morze kaspijskie
|
|
|
|
学び始める
|
|
tereny trwale nadmiernie uwilgocone. w zagłębieniach, na pojezierzach, wieczna zmarzlina
|
|
|
|
学び始める
|
|
porośnięte roślinnością wodolubną, dochodzi w nim do gromadzenia się martwej materii organicznej.
|
|
|
|
学び始める
|
|
Powłoka, która tworzą lody na Ziemi. Na powierzchni litosfery, pod, w hydrosferze i atmosferze
|
|
|
Największy obszar zlodowacony 学び始める
|
|
Antarktyda. Lądolód o wielkości 13mln km2 i grubość ok 4 km
|
|
|
Występowanie lodowców w Europie 学び始める
|
|
Alpy, Pireneje, Góry Skandynawskie, Islandi
|
|
|
Występowanie lodowców w Azji 学び始める
|
|
Himalaje, Tybet, Karakorum, Pamirz, Kaukaz, Syberia, Daleki Wschód
|
|
|
|
学び始める
|
|
Kilimandżaro, Kenia, Ruwenzori
|
|
|
Jedyny kontynent bez zlodowacenia 学び始める
|
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
Powstająca na powierzchni Ziemi masa lodu, pozostająca w ciągłym powolnym ruchu.
|
|
|
Warunki niezbędne do powstania lodowca 学び始める
|
|
1. Położenie powyżej granicy wiecznego śniegu 2. opady śniegu 3. pole firnowe (zagłębienia)
|
|
|
|
学び始める
|
|
Wysokość, powyżej której w ciągu roku więcej przybywa śniegu niż topnieje.
|
|
|
Etapy powstawania lodu lodowcowego 学び始める
|
|
śnieg>firn(ziarnisty śnieg)>lód firnowy(szary lub biały)>lód lodowcowy(niebieskawy)
|
|
|
|
学び始める
|
|
Gdy jęzor lodowcowy zejdzie poniżej granicy wiecznego śniegu ulega topnieniu
|
|
|
|
学び始める
|
|
Gromadzenie się śniegu w polu firnowym
|
|
|
|
学び始める
|
|
akumulacja>ablacja - czoło lodowca przesuwa się ku przodowi(zimą)
|
|
|
|
学び始める
|
|
akumulacja=albacja - czoło lodowca stoi w miejscu
|
|
|
|
学び始める
|
|
akumulacja<ablacja - czoło lodowca cofa się (latem)
|
|
|
LODOWIEC CYRKOWY (KAROWY) 学び始める
|
|
Wykształcone tylko pole firnowe (brak jęzora) np. Pireneje, Alpy
|
|
|
LODOWIEC ALPEJSKI (DOLINNY) 学び始める
|
|
Jedno pole firnowe i jeden jęzor wypełniający dolinę.
|
|
|
LODOWIEC NORWESKI (FIELDOWY) 学び始める
|
|
Powstaje na płaskowyżach zwanych fieldami, spływa w różnych kierunkach wielkimi jęzorami
|
|
|
LODOWIEC PIEDMONTOWY(podgórski) 学び始める
|
|
Kilka jęzorów wypływających z własnych pól firnowych u podnóża góry łączy się w jedno.
|
|
|
LODOWIEC HIMALAJSKI (rozgałęzione) 学び始める
|
|
Silnie rozbudowany, wypełnia sieć sąsiadujących dolin, połączenie kilku mniejszych lodowców.
|
|
|
|
学び始める
|
|
Rozległa pokrywa lodowa, przykrywająca wielkie obszary. We wszystkich kierunkach.
|
|
|
|
学び始める
|
|
Prawie cała powierzchnia pokryta lodem 90% ogólnej masy lodu lodowcowego
|
|
|
|
学び始める
|
|
9%ogólnej masy lodu lodowcowego na Ziemi
|
|
|
|
学び始める
|
|
Część lądolodu zanurzona w wodzie.
|
|
|
|
学び始める
|
|
Oderwanie lodowca szelfowego od lądolodu, tworzenie się gór lodowych.
|
|
|
|
学び始める
|
|
Trwale zamarźnięta warstwa gleby i skał wraz z wodami podziemnymi. Podczas lata odmarza tylko do głębokości 025-0,5m - warstwa czynna -Wszędzie tam gdzie roczna średnia -0 -14% powierzchni lądów
|
|
|
|
学び始める
|
|
Wody wypełniające pory i pęknięcia w skałach.
|
|
|
|
学び始める
|
|
warstwy skalne, w których gromadzi się woda.
|
|
|
Strefa nasycenia (zawodniona, saturacji) 学び始める
|
|
Górna część litosfery, położona poniżej strefy aeracji, w której wszystkie pory i szczeliny są wypełnione wodą.
|
|
|
Strefa napowietrzenia (strefa aeracji) 学び始める
|
|
Powyżej zwierciadła wody gruntowej, gdzie część porów i szczelin wypełnia powietrze.
|
|
|
Zwierciadło wody gruntowej(poziom) 学び始める
|
|
Powierzchnia oddzielająca strefę nasyconą od napowietrzonej.
|
|
|
Zwierciadło wody gruntowej - SWOBODNE 学び始める
|
|
W skałach przepuszczalnych: naśladuje powierzchnię terenu Podnosi się: po obfitych opadach, obniża: w czasie suszy (na zboczach - nachylone, w dolinach - niżej, na grzbietach - wyżej)
|
|
|
Zwierciadło wody gruntowej - NAPIĘTE 学び始める
|
|
Wymuszone przez przebieg skał nieprzepuszczalnych Podnosi się tylko wtedy, gdy dojdzie do przerwania warstwy skał nieprzepuszczalnych np. przez budowę studni
|
|
|
|
学び始める
|
|
Wody z opadów atmosferycznych wsiąkające z powierzchni Ziemi pod wpływem grawitacji
|
|
|
|
学び始める
|
|
Wody, które powstały w wyniku skraplania się pary wodnej w warstwach skalnych
|
|
|
|
学び始める
|
|
Woda z kondensacji pary wodnej wydzielającej się z magmy Na obszarach czynnego wulkanizmu
|
|
|
|
学び始める
|
|
Z dawnych epok geologicznych, uwięzione w skałach Na dużych głębokościach, przykryte warstwami nieprzepuszczalnymi
|
|
|
|
学び始める
|
|
Bardzo płytko (korzenie roślin) Często bardzo silnie zanieczyszczone (rozkład, odpady, nawozy) Podlegają zmianom temperatury i silnemu parowaniu
|
|
|
|
学び始める
|
|
Zasilane są z powierzchni Ziemi przez infiltrację Mało zanieczyszczone, nadające się do spożycia Nie podlegają wahaniom temperatury powietrza
|
|
|
|
学び始める
|
|
90% wód podziemnych, nie biorą udziału w cyklu bardzo czyste, przefiltrowane, często zmineralizowane Bardzo głęboko, najczęściej są dawnymi wodami reliktowymi, odizolowane skałami nieprzepuszczalnymi
|
|
|
|
学び始める
|
|
Występują pod skałami nieprzepuszczalnymi Wody artezyjskie i subartezyjskie Zasilane opadami atmosferycznymi oraz wodami powierzchniowymi
|
|
|
|
学び始める
|
|
Krążą w szczelinach powstałych w skałach węglanowych (np. wapieniach) Przyczyna zachodzenia zjawisk krasowych
|
|
|
|
学び始める
|
|
Nieckowate ukształtowanie terenu, warstwy: nieprzepuszczalna - przepuszczalna - nieprzepuszczalna Warstwa przepuszczalna musi dochodzić do powierzchni ziemi aby zasilać zbiornik
|
|
|
|
学び始める
|
|
Przewiercenie się przez warstwę nieprzepuszczalną Woda pod bardzo dużym ciśnieniem wypłynie na powierzchnię
|
|
|
|
学び始める
|
|
Przebicie warstwy nieprzepuszczalnej Woda popłynie do góry, nie wypłynie na powierzchnię
|
|
|
|
学び始める
|
|
Naturalny wypływ wody podziemnej na powierzchnię
|
|
|
|
学び始める
|
|
(spływowe, grawitacyjne) wypływa zgodnie z siłą grawitacji
|
|
|
|
学び始める
|
|
(podpływowe, hydrostatyczne) wypychana pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego
|
|
|
|
学び始める
|
|
Wypływa z szczelin skalnych
|
|
|
|
学び始める
|
|
wypływa z dolnej częsci warstwy wodonośnej znajdującej się nad warstwą nieprzepuszczalną
|
|
|
|
学び始める
|
|
Wypływa wzdłuż uskoku biegnącego przez warstwy nieprzepuszczalne
|
|
|
ŹRÓDŁO KRASOWE=wywierzysko 学び始める
|
|
w skałach krasowiejących, wypływa z szczelin, próżni
|
|
|
|
学び始める
|
|
Źródła wody wytryskującej w regularnych odstępach czasu. Islandia, półwysep Kamczatka w Rosji, Nowa Zelandia, Park Narodowy Yellowstone w USA Na terenach czynnego wulkanizmu
|
|
|
