|
質問 |
答え |
|
fas 学び始める
|
|
|
|
|
|
nefas 学び始める
|
|
|
|
|
|
iniuria 学び始める
|
|
bezprawie, niesprawiedliwość
|
|
|
|
ius Quiritium 学び始める
|
|
prawo przedmiotowe, „prawo Kwirytów”
|
|
|
|
ius privatum 学び始める
|
|
|
|
|
|
ius publicum 学び始める
|
|
|
|
|
|
iustitia 学び始める
|
|
|
|
|
|
iurisprudentia 学び始める
|
|
|
|
|
|
casus 学び始める
|
|
|
|
|
|
fontes iuris 学び始める
|
|
|
|
|
|
fontes iuris oriundi 学び始める
|
|
czynniki prawotwórcze, wyrażają wolę państwa; właściwe z jego punktu widzenia normy postępowania
|
|
|
|
fontes iuris cognoscendi 学び始める
|
|
efekty działania czynników prawotwórczych, czyli np. spisy, ustawy
|
|
|
|
mores maiorum 学び始める
|
|
|
|
|
|
lex duodecim tabularum 学び始める
|
|
|
|
|
|
plebiscitum 学び始める
|
|
uchwała zgromadzenia plebejuszy
|
|
|
|
leges rogatae 学び始める
|
|
projekt przedstawiony przez urzędnika i zatwierdzony przez lud, projekt bez dyskusji (rogatio)
|
|
|
|
leges datae 学び始める
|
|
wydanie magistratury z upoważnienia zgromadzeń ludowych lub senatu
|
|
|
|
leges publicae 学び始める
|
|
ustawy ustanowione przez lud / zgromadzenie plebejuszy
|
|
|
|
lex contractus 学び始める
|
|
klauzule umowne, umowa zobowiązująca
|
|
|
|
lex collegii 学び始める
|
|
statuty korporacji, statut stowarzyszenia
|
|
|
|
senatus consultum 学び始める
|
|
|
|
|
|
oratio principis 学び始める
|
|
cesarski wniosek ustawodawczy
|
|
|
|
constitutio principis 学び始める
|
|
akt zwany konstytucją wydany przez cesarza, konstytucje cesarskie
|
|
|
|
decretum 学び始める
|
|
dekret cesarski, zarządzenie cesarza, rozsztrzygnięcie spraw spornych
|
|
|
|
edictum 学び始める
|
|
edykt, zarządzenie wydane przez urzędników
|
|
|
|
rescriptum 学び始める
|
|
reskrypt (odpowiedź cesarza na pytanie prawne)
|
|
|
|
epistula 学び始める
|
|
|
|
|
|
mandatum 学び始める
|
|
mandaty (instrukcje) dla urzędników cesarskich
|
|
|
|
iurisdictio 学び始める
|
|
jurysdykcja, wymiar sprawiedliwości
|
|
|
|
imperium 学び始める
|
|
władza przysługująca najwyższym magistraturom rzymskim
|
|
|
|
praetor 学び始める
|
|
pretor, wyższy urzędnik, posiadał władzę mniejszą (imperium minus)
|
|
|
|
ius edicendi 学び始める
|
|
ogłoszenie w jaki sposób magistratura będzie korzystała z władzy
|
|
|
|
edictum perpetuum 学び始める
|
|
|
|
|
|
iuris consulti 学び始める
|
|
|
|
|
|
ius publicae respondendi 学び始める
|
|
prawo udzielono jurystom dzięki któremu mogli oni korygować prawo; prawo udzielania wiążących opinii
|
|
|
|
auditores 学び始める
|
|
|
|
|
|
veteres 学び始める
|
|
juryści rzymscy okresu republiki
|
|
|
|
sententiae 学び始める
|
|
sentencje, zwięzłe zasady prawne
|
|
|
|
regulae 学び始める
|
|
|
|
|
|
responsum 学び始める
|
|
|
|
|
|
disputatio 学び始める
|
|
|
|
|
|
questiones 学び始める
|
|
kwestie, zestawianie sprzecznych ze sobą stwierdzeń
|
|
|
|
ius civile 学び始める
|
|
prawo cywilne (dla ludu), prawo obywateli
|
|
|
|
ius gentium 学び始める
|
|
prawo dla wszystkich mieszkańców państwa
|
|
|
|
ius praetorium 学び始める
|
|
prawo pochodzące z działalności pretorów
|
|
|
|
ius honorarium 学び始める
|
|
prawo stworzone przez urzędników
|
|
|
|
ius naturale 学び始める
|
|
prawo naturalne, zgodne z naturą, niezmienne
|
|
|
|
ius novum 学び始める
|
|
"nowe prawo", tworzone przez cesarza
|
|
|
|
ius vetus 学び始める
|
|
"prawo dawne", czyli ius civile, ius gentium i ius honorarium
|
|
|
|
consuetudo 学び始める
|
|
zwyczaj, prawo zwyczajowe
|
|
|
|
vetustas 学び始める
|
|
dawność i długość (np. zwyczaju)
|
|
|
|
consensus omnium 学び始める
|
|
powszechna aprobata (np. zwyczaju)
|
|
|
|
praeter legem 学び始める
|
|
tzw. obok ustawy w wypadku sprzeczności
|
|
|
|
contra legem 学び始める
|
|
przeciw ustawie, sprzeczność
|
|
|
|
glossa 学び始める
|
|
wyjaśnianie niejasnych wyrazów, krótkie uwagi lub komentarze
|
|
|
|
usus modernus Pandectarum 学び始める
|
|
systematyka pandektowa, nowoczesne użycie pandekt; praktyczne stosowanie prawa rzymskiego
|
|
|
|
fides 学び始める
|
|
|
|
|
|
Omnis definitio in iure civili periculosa est, parum est enim ut non subverti potest 学び始める
|
|
Każda definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna, ponieważ niewiele jest rzeczy, których nie można obalić
|
|
|
|
Ut eleganter Celsus definit, ius est ars boni et aequi 学び始める
|
|
Jak elegancko definiuje Celsus, prawo jest sztuką dobra i sprawiedliwości
|
|
|
|
Omne ius quo utimur, vel ad personas pertinet vel ad res vel ad actiones 学び始める
|
|
Każde prawo, z którego korzystamy, dotyczy zarówno osób, jak i rzeczy lub działań
|
|
|
|
Summum ius, summa iniuria 学び始める
|
|
Najwyższe prawo najwyższej szkody
|
|
|
