Łacina prawnicza 2

 0    424 フィッシュ    jansolawa
印刷 遊びます 自分をチェック
 
質問 答え
Łacińska terminologia prawnicza
学び始める
Latin legal Vocabularium
Non tam praeclarum est scire Latine, quam turpe nescire
学び始める
znać łacinę nie jest tak chwalebnym, jak haniebnym jest jej nie znać - Cyceron
Repetitio est mater studiorum
学び始める
powtarzanie jest matką wiedzy, trening czyni mistrza
Sapere aude; Sapere auso
学び始める
odważ się być mądrym, odważył się być mądrym - Horacy
A priori
学び始める
z założenia, z góry, uprzedzając fakty
Ab ovo
学び始める
"od jajka, od samego początku, Zygmunt Gloger pisze, że ab ovo u Rzymian pochodzi z ich przysłowia (łac.) ab ovo ad mala („od jajka do jabłek”), czyli „od początku do końca, gdyż Rzymianie wieczerze swoje rozpoczynali od jaj, a kończyli na jabłkach”[1].
"
学び始める
"
Captatio benevolentiae
学び始める
zjednywanie sobie względów, życzliwości.
Casus belli
学び始める
powód do wojny
Cedant arma togae!
学び始める
niech oręż ustąpi przed togą, niech władza wojskowa ustąpi przed cywilną, niech nastanie pokój; cytat z mowy o swoim konsulacie Cycerona.
Cogito, ergo sum
学び始める
nyślę, więc jestem - Rene Descartes
Communi consensu
学び始める
za wspólną zgodą
Corpus delicti
学び始める
przedmiot przestępstwa – dowód rzeczowy świadczący o przestępstwie, ślad lub przedmiot stanowiący podstawę do przedstawienia wniosków dotyczących popełnionego czynu i sprawcy.
Sapienti sat
学び始める
mądremu wystarczy (pol. mądrej głowie dość dwie słowie)
Finis coronat opus
学び始める
koniec wieńczy dzieło
Memento mori
学び始める
pamiętaj o śmierci
O tempora! O mores!
学び始める
Co za czasy! Co za obyczaje!) – zdanie Cycerona z jego pierwszej mowy przeciw Katylinie. W dosłownym tłumaczeniu: O czasy, o obyczaje!
Per fas et nefas
学び始める
prawem i bezprawiem, nieprzebierając w środkach, wszelkimi dozwolonymi i niedozwolonymi środkami
Pro publico bono
学び始める
dla dobra publicznego – określenie oznaczające usługi profesjonalne wykonywane dobrowolnie i bezpłatnie, w interesie publicznym
Qui tacet, consentire videtur
学び始める
kto milczy, ten zdaje się zezwalać; jedna z zasad prawa kanonicznego.
Quod erat demonstrandum
学び始める
q.e.d. – skrót od łacińskiego zwrotu Quod erat demonstrandum (co było do udowodnienia). Najpowszechniej stosowanymi polskimi odpowiednikami są skróty c.n.d. („czego należało dowieść”), c.b.d.u. („co było do udowodnienia”), c.b.d.o. („co było do okazania”
Salus rei publicae suprema lex esto
学び始める
dobro republiki najwyższym prawem
Votum separatum
学び始める
zdanie odrębne – opinia inna niż głoszona przez większość, opinia nie mieszcząca się w proponowanych rozwiązaniach bądź zbiorach głosów.
Nauki historyczne
学び始める
historiae scientiae,
ius
学び始める
prawo (jako całość)
quo iure
学び始める
jakim prawem!?
ipso iure
学び始める
z mocy samego prawa
ubi societas ibi ius
学び始める
gdzie społeczeństwo, tam prawo
fontes iuris
学び始める
źródła prawa
fontes iuris oriundi
学び始める
źródła powstania/pochodzenia prawa
fontes iuris cognoscendi
学び始める
źródła poznania prawa
ex nihilo
学び始める
z niczego
mos maiorum
学び始める
obyczaj przodków
longa consuetudo
学び始める
długi zwyczaj, ustaloną, jednolicie wykonywaną i trwałą praktykę postępowania w określonej sytuacji - prawo zwyczajowe
summum ius – summa iniuria
学び始める
szczyt prawa to szczyt bezprawia; zbyt szczegółowe (bezwzględne) przestrzeganie prawa staje się przyczyną największej krzywdy.
adiuvandi iuris civilis gratia
学び始める
pretorskie wyjaśnianie przepisów prawa cywilnego
supplendi iuris civilis gratia
学び始める
pretorskie uzupełnianie istniejących luk w prawie cywilnym
corrigendi iuris civilis gratia
学び始める
pretorskie poprawianie przepisów prawa cywilnego
ius publicum – publicum ius est quod ad statum rei Romanae spectat
学び始める
Prawem publicznym jest prawo, które dotyczy pomyślności państwa
ius privatum – privatum ius – quod ad singulorum utilitatem spectat
学び始める
Prawem prywatnym jest toprawo, które dotyczy interesów poszczególnych osób.
ius est ars boni et aequi
学び始める
prawo jest sztuką dobra i słuszności; prawo jest sztuką tego, co dobre isłuszne;
ius civile – ius canonicum – utriusque iuris
学び始める
oboje praw (cywilne i kanoniczne); (doctor utriusque iuris – doktor obojga praw, tj. rzymskiego i kanonicznego)
ius cogens – ius dispositivum
学び始める
bezwzglednie obowiązujące
ius dispositivum
学び始める
przepisy wzglednie obowiązujące
ius particulare
学び始める
prawo partykularne, oddzielne
ius universale
学び始める
prawo powszechne, ogólne
ignorantia iuris nocet = ignorantia iuris non exculpat
学び始める
nieznajomość prawa szkodzi = nieznajomość prawa nie uwalnia, nie tłumaczy
ignorantia facti non nocet
学び始める
nieznajomość faktu nie szkodzi
glossa marginalis
学び始める
glosa na marginesie
glossa interlinealis
学び始める
glosa między wierszami
Franciscus Accursius, wł. Francesco Accorso, Accorso di Bagnolo
学び始める
(ur. 1182, zm. 1260) – włoski prawnik, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli szkoły glosatorów i średniowiecznych komentatorów Kodeksu Justyniana – Corpus Iuris Civilis.
glossa ordinaria (Accursiusa)
学び始める
glosa zgodna z prawem,
ius ducale
学び始める
prawo książęce - zespół uprawnień księcia w stosunku do ludnościlub dóbr
lex ducalis
学び始める
ustawa książęca
forum
学び始める
agora (gr.), rynek, jarmark, plac, miejsce, sąd
forum Romanum
学び始める
rynek rzymski, inna nazwa to Forum Magnum – plac w starożytnym Rzymie, u stóp Kapitolu i Palatynu. Centrum polityczne i towarzyskie Rzymuokresu republiki.
Ecclesia vivit lege Romana
学び始める
Kosciół żyje (posluguje się) prawem rzymskim
neminem captivabimus nisi iure victum
学び始める
Nikogo nie więzimy, o ile go prawem nie przekonamy (przywilejnietykalności osobistej nadany szlachcie przez Wladysława Jagiełłę)
loca forensia
学び始める
miejsce gdzie sąrynki, miejsce sprawowania sądu (równoważne z kompetencją sądu)
forum liberum
学び始める
sąd, który można wybrać, czyli prawa wolnego handlu, które raz w tygodniu, w soboty, umożliwiało kupcom na rynku kazimierskim sprzedawanie mięsa poza jatkami
census fori
学び始める
wykaz sądów
privilegium fori
学び始める
przywilej (immunitet) sądu, np sądów wojskowych, duchownych
praescriptio fori
学び始める
zarzut niewłaściwości sądu; przypisany sąd; zarządzenie sali sądowej,-domniemanie prawne
actor sequitur forum rei
学び始める
łac. powód idzie za miejscem sądu pozwanego) – zasada rzymskiego procesu cywilnego określająca właściwość miejscową (ratione loci).
formula processus
学び始める
formuła procesu
causae spirituales
学び始める
niezawisłość sądów kościelnych
causae saeculares
学び始める
sprawy świeckie
Teoria prawa i część ogólna prawa cywilnego
学び始める
Pars generalis ratio iuris civilis
lex perfecta
学び始める
dosł. prawo doskonałe - to norma prawna opatrzona sankcją nieważności.
lex plus quam perfecta
学び始める
dosł. prawo bardziej niż doskonałe - to norma prawna opatrzona sankcją represyjną (karną) oraz sankcją nieważności.
lex minus quam perfecta
学び始める
dosł - prawo mniej niż doskonałe - to norma prawna opatrzona sankcją represyjną (karną).
lex imperfecta
学び始める
dosł. prawo niedoskonałe - norma prawna pozbawiona jakiejkolwiek sankcji.
praeter legem
学び始める
obok ustawy – o działaniu nie stojącym w sprzeczności z prawem, ale i nie przewidzianym wprawie; poza prawem
contra legem
学び始める
wbrew ustawie
iuxta legem
学び始める
zgodnie z ustawą; zwyczaje zgodne z prawem
ratio legis
学び始める
cel ustawy, racja prawna, uzasadnienie ustawowe
ubi eadem legis ratio, ibi eadem dispositio
学び始める
gdzie ten sam cel, tam także takie samo uregulowanie (taka sama dyspozycja ustawy), w takich samych okolicznościach należy stosować takie same rozwiązania prawne
per analogiam
学び始める
przez podobieństwo, analogię
analogia legis
学び始める
wnioskowanie z ustawy; wnioskowanie poprzez ustalanie konsekwencji prawnych faktu, który nie jest jeszcze szczegółowo uregulowany w prawie
analogia iuris
学び始める
analogia z prawa) – analogia z ducha (istoty) prawa. wnioskowanie zcałego systemu prawa; wnioskowanie poprzez zastosowanie do stanu rzeczy, analogiaprawa nie uregulowanego w prawie regulacji dotyczącej podobnego stanu (w prawiecywilnym)
a contrario
学び始める
z przeciwieństwa, (wychodząc) z przeciwnego (założenia), przeciwnie, przeciwnym sposobem
praesumptio facti
学び始める
domniemanie faktyczne, relacja opiera się na przyjęciu prawdopodobieństwa wynikającego z doświadczenia życiowego; na podstawie pewnych faktów o innych, np.: domniemywa się, że podeszczu jezdnia jest śliska
praesumptio iuris
学び始める
domniemanie prawne, np. domniemanie
praesumptio iuris tantum
学び始める
domniemanie wzruszalne, domniemanie wyłącznie prawne, czyli usuwalne, – można je obalić dowodem przeciwnym – np.: domniemanie niewinności, domniemanie dobrej wiary, domniemanie ojcostwa w małżeństwie
praesumptio iuris ac de iure
学び始める
domniemanie prawne niewzruszalne – nie można go obalić dowodem przeciwnym; obecnie w polskim prawie występują wyjątkowo – np. rękojmia wiary ksiąg wieczystych
lex generalis
学び始める
ustawa ogólna
lex specialis
学び始める
ustawa specjalna, przepis szczególny
lex retro non agit
学び始める
ustawa (prawo) nie działa wstecz
desuetudo
学び始める
dosł. odwyknienie, odzwyczajenie, - jedna z reguł derogacyjnych - wygaśnięcie ustawy przez nieużywanie; zaprzestanie
lex posterior derogat legi priori
学び始める
prawo ustanowione później (pochodzące z aktów prawnych o tej samej mocy, np. z dwóch ustaw i tym samym stopniu szczegółowości) należy stosować przed prawem ustanowionym wcześniej.
lex specialis derogat legi generali
学び始める
prawo o większym stopniu szczegółowości (pochodzące z aktów prawnych otej samej mocy, np. z dwóch ustaw, obowiązujące w tym samym czasie) należy stosować przed prawem ogólniejszym.
lex posterior generalis non derogat legi priori speciali
学び始める
przepis ogólny późniejszy nie uchyla przepisu wcześniejszego szczególnego. Jedna z dyrektyw derogacyjnych stosowanych przy wykładni przepisów.
de lege lata
学び始める
o ustawie obowiązującej,
de lege ferenda
学び始める
o ustawie, która ma być uchwalona,
erga omnes
学び始める
wobec wszystkich, prawo/norma skuteczne wobec podmiotów trzecich, np. prawa rzeczowe
inter partes
学び始める
między stronami, np. zobowiązania z umów
da mihi factum, dabo tibi ius
学び始める
daj mi fakt, dam ci prawo; udowodnij fakt, a ja ci wskażę prawo (a przyznam ci rację, a wymierzę sprawiedliwość).
iura novit curia
学び始める
sąd (urząd) zna prawo, zasada prawna wskazująca na to, że sąd zna obowiązujące przepisy i stosuje je z urzędu, niezależnie od tego, czy strony postępowania się na nie powołują, czy nie.
sensu stricto
学び始める
w ścisłym znaczeniu
sensu largo
学び始める
w szerokim znaczeniu
clara non sunt interpretanda
学び始める
jasne teksty nie podlegają (nie wymagają) wykładni,
ex definitione
学び始める
(co wynika) zdefinicji
qui suo iure utitur, neminem laedit
学び始める
nikogo nie krzywdzi ten, kto korzysta ze swego prawa; kto korzysta ze swego prawa, nikomu nie szkodzi.
prior tempore potior iure
学び始める
pierwszy w czasie, lepszy w prawie; pierwszeństwo w czasie daje lepsze prawa
expressis verbis
学び始める
wypowiedziane wyraźnie słowami; dobitnymi słowami, wyraźnie, dokładnie
superfluum
学び始める
coś ponad; np. zbędne powtórzenia nie wnoszącego nowości do systemu prawa
numerus clausus
学び始める
określona liczba, liczba zamknięta, ograniczona np. ograniczone prawa rzeczowe
prima facie
学び始める
na pierwszy rzut oka,
inter vivos
学び始める
między żyjącymi, np. czynności prawne – umowy
mortis causa
学び始める
na wypadekśmierci, np. czynności prawne – zapis, testament
genus perire non censetur
学び始める
rzeczy oznaczone co do gatunku nie giną, gatunek nie ginie
causa solvendi
学び始める
celem jest zwolnienie się z obowiązku ciążącego na osobie dokonującej przysporzenia, czyli zmniejszenie się jej pasywów. Przykładem jest zapłata długu. powód zwolnienia się
causa donandi
学び始める
dokonuje się czynności tylko po to, żeby nastąpiło przysporzenie na rzecz innej osoby, bez żadnego ekwiwalentu. Przykładem jest darowizna. powodem jest darowizna.
causa obligandi vel acquirendi
学び始める
celem jest nabycie prawa lub innej korzyści majątkowej przez dokonującego przysporzenia, czyli zwiększenie jego aktywów. Przykładem będą sprzedaż i najem.
ad incertas personas
学び始める
do niepewnych osób; (oferty) adresowane do nieoznaczonego kręgu odbiorców
per facta concludentia
学び始める
przez zaistnienie pewnych faktów; w sposób dorozumiany
ad solemnitatem
学び始める
(forma czynności prawnej zastrzeżona) pod rygorem nieważności
ad probationem
学び始める
(forma czynności prawnej zastrzeżona) dla celów dowodowych
ad eventum
学び始める
(forma czynnościprawnej zastrzeżona) dla wywołania określonych skutków prawnych
reservatio mentalis
学び始める
zastrzeżenie dokonane w myśli, zmieniające treść słów wypowiedzianychgłośno; potajemne zastrzeżenie, restrykcja. Wola nie jest zgodna zoświadczeniem woli.
essentialia negotii
学び始める
przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej – składniki treści czynności cywilnoprawnej, które określają typ tej czynności (w szczególności typ umowy) i charakter wynikającego z niej stosunku prawnego
naturalia negotii
学び始める
przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej – składniki treści czynności cywilnoprawnej, które powinny się znaleźć w jej treści, jednakże jeśli strony ich do tej treści nie włączą, czynność jest ważna,
accidentalia negotii
学び始める
podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej, które nie wpływająna istotę tej czynności jednakże mocą woli stron zostały podniesione do rangi istotnych.Np. warunek, termin, polecenie, kara umowna. dodatkowe ważności czynności prawnej
negotium claudicans
学び始める
„czynność prawna kulejąca”, czynność prawna dokonana przez osobę do tego nie niezdolną (np. małoletni) lub nieupoważnioną (np. pełnomocnik bez upoważnienia). Staje się czynnością ważną od momentu zawarcia (ex tunc) jeżeli potwierdzi ją właściwa osoba
dies a quo
学び始める
termin początkowy
dies ad quem
学び始める
termin końcowy
computatio civilis
学び始める
sposób liczenia czasu od dnia zdarzenia, w której najmniejszą jednostką obliczania czasu jest doba, tzw. komputacja rzymska...
computatio a momento ad momentum
学び始める
sposób liczenia czasu – sposób bardzo dokładny (określona godzina) – od godziny zdarzenia
ex tunc
学び始める
od samegopoczątku zawarcia, z mocą wsteczną
ex nunc
学び始める
od teraz, odzaraz, od tej pory
ex contractu
学び始める
(wynikły) z umowy(kontraktu)
ex delicto
学び始める
(wynikły) z czynu niedozwolonego (deliktu)
verba legis
学び始める
brzmienie ustawy
Prawo rzeczowe
学び始める
proprium legis,
res omnium communes
学び始める
rzeczy wspólne wszystkim ludziom
superficies solo cedit
学び始める
to co jest ponad powierzchnią przypada gruntowi
iura in re aliena
学び始める
prawa na rzeczy cudzej, ograniczone prawa rzeczowe
actio in rem – erga omnes
学び始める
powództwa o ochronę praw na rzeczy – wobec wszystkich (ale in personam –inter partes)
ius possidendi
学び始める
prawo do posiadania rzeczy
ius utendi
学び始める
uprawnia do użytkowania (używania) rzeczy
ius fruendi
学び始める
uprawnia do pobierania pożytków i przychodów z rzeczy,
ius abutendi
学び始める
uprawnia do dyspozycji faktycznej, prawo zużycia rzeczy, zmniejszenia rzeczy.
ius disponendi
学び始める
prawo rozporządzania (dysponowania) rzeczą
ius alienandi
学び始める
prawo wyzbycia sie rzeczy
ius infinitum
学び始める
prawo nieograniczone, prawo niczym nieograniczone
nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet
学び始める
nikt nie może przenieść na drugiegowięcej praw niż sam posiada
solo consensu
学び始める
samym porozumieniem, z samego porozumienia
accessio possessionis
学び始める
doliczenie posiadania
accessio temporis
学び始める
doliczenie czasu
in statu usucapiendi
学び始める
w sytuacji prowadzącej do zasiedzenia
lege non distinguente
学び始める
ustawa nie czyni różnicowania
dominium directum
学び始める
własność zwierzchnia (senior)
dominium utile
学び始める
własność użytkowa(wasal)
condominium pro indiviso
学び始める
współwłasność niepodzielna
rei vindicatio - cum omni causa
学び始める
skarga wydobywcza (wystąpienie o zwrot rzeczy) – z każdego powodu, zkażdej przyczyny
actio negatoria
学び始める
skarga o naruszenie posiadania, zwrot rzeczy przy naruszeniu wykonania pr. własności
non facere/ pati
学び始める
znosić nie czynić – ten kto ma grunt obciążony prawem innego
dare
学び始める
danie
facere
学び始める
czynienie
non facere
学び始める
nieczynienie
omittere
学び始める
zaprzeczenie
pati
学び始める
znoszenie
confusio
学び始める
pomieszanie (np. ruchomości z nieruchomościami)
ususfructus
学び始める
użytkowanie, służebność osobista polegająca na prawie używania cudzej rzeczy i pobierania zniej wszystkich pożytków bez naruszenia jej substancji – bez zużycia
servitus in faciendi consistere nequit
学び始める
służebność nie może polegać na pozytywnym działaniu (facere) ze strony właściciela nieruchomości służebnej
corpus
学び始める
faktyczneposiadanie, fizyczne władanie rzeczą przez posiadacza (animus – wola posiadania)
animus rem sibi habendi, animus possidendi
学び始める
wola posiadania dla siebie
nemo sibi ipse causam possessionis mutare potest
学び始める
nikt sam dla siebie nie może zmienić przyczyny posiadania
precario dans - accipiens
学び始める
precario dans – oddający w precarium; precario accipiens – prekarzysta, otrzymujacy w precarium; precarium – umowa polegająca na oddaniu rzeczy na prośbę w bezpłatne używanie z obowiązkiem zwrotu na każdoczesne żądanie
beneficium possessionis
学び始める
dobrodziejstwo posiadania
cautio damni infecti
学び始める
kaucja (gwarancja) za szkodę, która będzie wyrządzona – stypulacja ocharakterze gwarancyjnym – odszkodowawczym
traditio corporalis
学び始める
wręczenie (wydanie) rzeczy (art. 348 KC), jedna z form przeniesienia posiadania.
possessio vitiosa – non vitiosa
学び始める
posiadanie wadliwe – niewadliwe, np. siła
longa manu traditio
学び始める
przekazanie posiadania przez wskazanie bez fizycznego zetknięcia z nią; jedna z form przeniesienia posiadania.
animus possidendi pro alieno
学び始める
wola posiadania dla drugiego
traditio corporalis
学び始める
wręczenie (wydanie) rzeczy (art. 348 KC), jedna z form przeniesienia posiadania.
longa manu traditio
学び始める
przekazanie posiadania przez wskazanie bez fizycznego zetknięcia z nią; jedna z form przeniesienia posiadania.
constitutum possessorium
学び始める
sposób przeniesienia posiadania bez rzeczywistego przekazania, wręczeniarzeczy (traditio), wyłącznie na podstawie porozumienia stron, jeśli przenoszącywłasność zatrzymuje rzecz we władaniu,
traditio brevi manu
学び始める
polega na tym, że następuje przeniesienie possessio z posiadacza na dzierżyciela mocą samej umowy zawartej między posiadaczem a dzierżycielem, dzierżyciel miał już corpus, teraz mocą samej umowy przechodzi na niego posiadanie
ius retentionis
学び始める
prawo retencji, prawo zatrzymania
ius tollendi
学び始める
upoważnienie lokatora, dzierżawcy, wierzyciela zastawnego do usunięcia i odebrania przy zwrocie przedmiotu wszelkich poczynionych inwestycyj.
conditio sine qua non
学び始める
warunek bez którego nie, warunek konieczny, nieodzowny, konieczne i niezbędne działanie, stan lub składnik
niemini deneganda
学び始める
nikomu nie mozna odmowic
Prawo spadkowe
学び始める
iure successionis
ex lege
学び始める
wg ustawy, z mocyprawa
successio in universitatem
学び始める
sukcesja (nabycie praw) w całości, pod tytułem ogólnym, np. przyjęcie spadku w całości (zob. 4 rodzaje sukcesji w prawie rzymskim – spadkobranie, conventio immarrum, abrogatio, bonorum emptio!)
nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet
学び始める
nikt nie może przenieść więcej praw niż sam posiada
nasciturus pro iam nato habetur
学び始める
nasciturus pro iam nato habetur
nasciturus pro iam nato habetur quotiens decommodis eius agitur
学び始める
mający się narodzić(dziecko poczęte) jest uważany za już narodzonego, ilekroć chodzi o jego korzyści (fikcja prawna).
in capita
学び始める
według głów (naszczyciewierzchołku)
in stirpes
学び始める
według szczepów (u podstawy), np. dzieci dziedziczące zamiast ojca później zmarłego
mortis causa
学び始める
na wypadekśmierci
cum animo testandi
学び始める
z wolą (zamiarem), myślą testowania
favor testamenti
学び始める
z przychylnością, dobrodziejstwem (korzyścią) dla testamentu
ludicum intervallum
学び始める
przebłysk świadomości, np. u chorych psychicznie
sensu stricto
学び始める
in sensu stricto
legatum per vindicationem
学び始める
legat windykacyjny. Zapis prawa cywilnego – ius civilepolegającyna bezpośrednim przekazaniu własności kwirytarnej rzeczy przez testatora idający legatariuszowi możność wystąpienia z rei vindicatio dlarealizacji zapisu
legatum per damnationem
学び始める
legat damnacyjny. Zapis dający zapisobiorcy roszczenie przeciwdziedzicowi o przeniesienie własności zapisanej rzeczy lub przysporzeniezapisanej korzyści majątkowej,
legatum nominis
学び始める
legatum nominis
legatum liberationis
学び始める
legatum liberationis
transmissio hereditatis
学び始める
transmissio hereditatis
per facta concludentia
学び始める
facta per concludentia
cum viribus hereditatis
学び始める
cum viribus hereditatis
pro viribus hereditatis
学び始める
pro viribus hereditatis
successio anticipata
学び始める
successio praevenire
hereditatis petitio
学び始める
hereditatis petitio
Prawo rodzinne
学び始める
familia legis
matrimonium non existens
学び始める
małżeństwo nie istnieje
impedimentum dirimens
学び始める
przeszkoda zrywająca
matrimoniale foedus
学び始める
przymierze małżeńskie
consensus matrimonialis
学び始める
zgoda małżeńska
numerus clausus
学び始める
zamknięta liczba
matrimonia libera esse debent
学び始める
małżeństwa powinny być wolne od nacisków
sponsalia
学び始める
zaręczyny
matrimonii promissio
学び始める
przyrzeczenie zawarcia małżeństwa
nemo turpitudinem suam allegans audiatur
学び始める
nikt, kto powołuje się na własną niegodziwość nie będzie wysłuchany
matrimonium ratum et consummatum
学び始める
malżeństwo zawarte i dopełnion (skonsumowane)
nulla humana potestas
学び始める
żadna ludzka władza nie może rozwiązać zawartego małżeństwa
separatio quoad torum et mensam
学び始める
oddzielenie co do łoża i stołu
separatio perpetua
学び始める
separacja trwała
separatio temporanea
学び始める
separacja czasowa
matrimonium non consummatum
学び始める
małżeństwo nie dopełnione (nie skonsumowane)
mater semper certa est
学び始める
matka zawsze jest pewna
pater est quem nuptiae demonstrant
学び始める
ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
impotentia generandi
学び始める
bezpłodność - niemożność stania się rodzicem dziecka
impotentia coeundi
学び始める
niemożność współżycia - niezdolność do odbycia stosunku seksualnego
liberi vulgo concepti
学び始める
dzieci poczęte poza małżeństwem
filii legitimi
学び始める
dzieci z prawego łoża
filii illegitimi
学び始める
dzieci z nieprawego łoża
filii illegimi legitimantur per subsequens matrimonium parentum
学び始める
dzieci z nieprawego łoża są legitymowane po zawarciu małżeństwa
exceptio plurium concubentium
学び始める
zarzut wielu współżyjących
matrimonium putativum
学び始める
małżeństwo mniemane
adoptio plena
学び始める
przysposobienie ze wszystkimi skutkami
adoptio minus plena
学び始める
"adopcja niepełna (dziecko zostaje pod władzą ojca w dotychczasowej rodzinie, ale otrzymuje prawo do dziedziczenia beztestamentowego)
rozpocznij naukę"
学び始める
committitur cognita "
adoptio plenissima
学び始める
adopcja najpełniejsza (dziecko traktowane jako członek rodziny)
adoptio naturam imitatur
学び始める
adopcja powinna odtwarzać naturę (tzn, powinna być zachowana różnica wieku)
in vivo
学び始める
zapłodnienie naturalne, z przyjemnością =)
in vitro
学び始める
zapłodnienie sztuczne
Zobowiązania i prawo handlowe
学び始める
Immunitatem et commercial legis
vinculum iuris
学び始める
węzeł prawny
obligare
学び始める
zobowiązywać
inter partes
学び始める
między stronami
obligatio naturalis
学び始める
zobowiązanie, które nie może być zaskarżone
dare, facere, non facere, pati
学び始める
danie, czynienie, nieczynienie, znoszenie
impossibilium nulla obligatio est
学び始める
nikt nie jest zobowiązany do rzeczy niemożliwych
genus perire non censetur
学び始める
uważa się, że gatunek nie ginie
species perit ei cui debetur
学び始める
rzecz oznaczona indywidualnie przepada temu, komu się należy
damnum emergens
学び始める
rzeczywisty uszczerbek majątkowy, szkoda rzeczywista
lucrum cessans
学び始める
korzyści, jakich spodziewał się podmiot prawa, ale których nie osiągnął z uwagi na to, że ktoś nie wykonał swego zobowiązania i przez to wyrządził mu szkodę uniemożliwiającą osiągnięcie tych korzyści
pretium commune
学び始める
" wartość dla
wszystkich; cena płacona za przedmiot według cen powszechnych, przyjmowanych na rynku"
学び始める
omnes; pretium pretium item communiter receptam forum "
pretium singulare
学び始める
cena w odniesieniu do całego majątku poszkodowanego uwzględniająca związki funkcjonalne z innymi przedmiotami
pretium affectionis
学び始める
według wartości uczuciowej, szczególnego upodobania (pretium affectionis) np. zniszczenie pamiątkowego zdjęcia. Nie da się obiektywnie określić wartości szczegolnego upodobania
compensatio lucri cum damno
学び始める
potrącenie zysku ze stratą
obligatio alternativa
学び始める
Zobowiązanie przemienne – zobowiązanie, którego wykonanie polega na tym, że dłużnik może spełnić jedno z kilku alternatywnych świadczeń.
facultas alternativa
学び始める
Upoważnienie przemienne – w prawie zobowiązań możliwość zwolnienia się dłużnika od swojego zobowiązania przez spełnienie innego świadczenia. Upoważnienie przemienne powstaje z umowy lub w przypadkach przewidzianych w ustawie.
datio in solutum
学び始める
świadczenie w miejsce wykonania) – instytucja prawa zobowiązań, czynność prawna prowadząca do wygaśnięcia istniejącego zobowiązania poprzez spełnienie innego świadczenia niż wynikające z dotychczasowego stosunku obligacyjnego.
negotium mixtum cum donatione
学び始める
Są to umowy zawierające element częściowej odpłatności. W tych wypadkach umowa darowizny zostaje połączona z inną umową od­płatną lub nieod­płatną.
pactum in favorem tertii
学び始める
umowa na rzecz osoby trzeciej
lex commissoria
学び始める
zastrzeżenie, dodane do umowy, na mocy którego dłużnik traci swoje prawa z umowy, w razie niedotrzymania zobowiązania.
pactum de contrahendo
学び始める
Umowa przedwstępna – umowa, w której jedna lub obie strony zobowiązują się, że zawrą inną umowę, tzw. przyrzeczoną.
culpa in contrahendo
学び始める
wina w kontraktowaniu
pacta sunt servanda
学び始める
umów należy dotrzymywać – zasada wyrażająca się w tym, że osoba, która zawarła w sposób ważny umowę, musi się z niej wywiązać.
rebus sic stantibus
学び始める
skoro sprawy przybrały taki obrót) – instytucja prawa cywilnego oraz doktryna w prawie traktatów.
exceptio non adimpleti contractus
学び始める
"zarzut niewykonania umowy") - sposób obrony dłużnika w sporze sądowym wynikłym na tle zawartej umowy wzajemnej, polegający na zarzuceniu wierzycielowi, że ten nie wykonał swojej części umowy
dolus
学び始める
w prawie rzymskim najwyższy stopień winy, polegał na świadomym zachowaniu się (tzn. działaniu lub zaniechaniu) zmierzającym do wyrządzenia drugiemu szkody. w prawie karnym: wina umyślna
culpa
学び始める
negligentia, niedbalstwo pojęcie z zakresu teorii prawa oznaczające nieumyślne spowodowanie szkody lub czynu zabronionego
culpa in eligendo
学び始める
Wina w wyborze, np. wyborze wykonawcy
casus
学び始める
zdarzenie, wypadek, przykry zbieg okoliczności;
vis maior
学び始める
"Siła wyższa", powoduje zwolnienie kogoś z odpowiedzialności
vis cui humana infirmitas resistere non potest
学び始める
Siła wyższa to zdarzenie, któremu słabość ludzka nie może się oprzeć
compensatio
学び始める
potrącenie
novatio
学び始める
nowacja - zastąpienie jednego stosunku obligacyjnego innym, nowym
confusio
学び始める
zlanie w jedno, np. dłużnik stał się spadkobiercą wierzyciela
cessio
学び始める
ustępowanie, odchodzenie
pactum de non cedendo vel non alienando
学び始める
Pactum de non cedendo (zakaz cesji) – zastrzeżenie umowne wyłączające lub ograniczające możliwość przeniesienia uprawnienia (wierzytelności) z umowy w drodze przelewu
emptio rei speratae
学び始める
kupno rzeczy spodziewanej
emptio spei
学び始める
nadzieja powstania
res extra commercium
学び始める
rzecz wyłączona z obrotu handlowego
cuius commodum eius periculum
学び始める
Czyje korzyści, tego ryzyko
pactum reservati dominii
学び始める
zastrzeżenie własności
pactum displicentiae
学び始める
sprzedaż na próbę, kupujący do określonego czasu mógł za zwrotem ceny wycofać się z kontraktu uznając, że towar mu nie odpowiada,
emptio ad gustum
学び始める
kupno z zastrzeżeniem, że kupujący w określonym czasie będzie mógł zwrócić rzecz jeśli mu się ona nie spodoba
pactum de retroemendo
学び始める
umowa o odkupienie rzeczy
condictio indebiti
学び始める
skarga o zwrot nienależnego świadczenia płaconego w przeświadczenia spłacania długu, którego wrzeczywistości nie było pod warunkiem, że płacono z zamiarem umorzenia długu
indebitum
学び始める
świadczenie nienależne
affectio (animus) societatis
学び始める
wola pozostawania w spółce
tempus deliberandi
学び始める
czas do namysłu, rozważenia
Proces cywilny
学び始める
Status et processus
iurisdictio voluntaria
学び始める
postępowanie nieprocesowe
lex fori processualis
学び始める
obowiązujące prawo zależy od tego, na jakim terenie leży sąd
iudicium - actus trium personarum
学び始める
sąd to działanie trzech osób (actor - powód, iudex - sędzia, reus - pozwany)
audiatur et altera pars
学び始める
niech będzie wysłuchana i druga strona
domini litis
学び始める
panowie sporu \ strony procesu \ powód i pozwany
nemo iudex sine actore
学び始める
żaden sędzia bez powoda (nie ma sędziego bez powada)
vigilantibus iura sunt scripta
学び始める
prawa są pisane dla osób czuwających
ne eat iudex ultra petita partium
学び始める
niech sędzia nie wychodzi ponad żądanie stron
ante litem natam
学び始める
ZANIM ZRODZIŁ SIĘ SPÓR / PRZED WSZCZĘCIEM PROCESU
post litem natam
学び始める
PO ZRODZENIU SIĘ SPORU \ PO WSZCZĘCIU PROCESU
perpetuatio fori
学び始める
uwiecznienie sądu (sąd właściwy do rozpoznania danej sprawy w chwili wszczęcia postępowania, pozostaje właściwy aż do ukończenia postępowania)
actor sequitur forum rei
学び始める
powód udaje się do sądu pozwanego; zasada określająca właściwość miejscową sądu
qui rem in iudicium ducit
学び始める
ten, kto wniósł sprawę do sądu
contra quem res in iudicium deducitur
学び始める
przeciwko komu sprawa została wniesiona do sądu
legitimatio ad causam
学び始める
legitymowanie dla jednej sprawy
legitimatio ad processus
学び始める
legitymowanie dla całego procesu
successio mortis causa
学び始める
następstwo procesowe z powodu śmierci
successio inter vivos
学び始める
następstwo na skutek umowy między jedną ze stron a osobą trzecią
res iudicata - inter partes
学び始める
rzecz już osądzona
res inter alios gesta
学び始める
sprawa między osobami trzecimi
prorogatio fori
学び始める
WYBIERANIE SĄDU, KTÓRY JEST NIEWŁAŚCIWY, ALE STRONY UWAŻAJĄ GO ZA WŁAŚCIWY
prorogatio iurisdictionis
学び始める
PRZEDŁUŻENIE JURYSDYCKJI
negatio per positionem alterius
学び始める
zanegowanie przez przedstawienie innego stanowiska
exceptiones peremptoriae
学び始める
zarzut peremptoryjny - ma na celu zniweczenie roszczeń powoda, np. zarzut przedawnienia
exceptiones dilatoriae
学び始める
zarzuty dylatoryjny - powoduje chwilowe odroczenie sprawy, np. zarzut niewłaściwości sądu
exceptiones declinatoriae
学び始める
zarzut deklinatoryjny - zwalniał od wdania się w spór, np. zawarcie ugody
replicatio
学び始める
odpowiedź
duplicatio
学び始める
odpowiedź na odpowiedź
onus proferendi
学び始める
obowiązek przedstawienia środków dowodowych (np. gdy ktoś przechowuje testament)
onus probandi
学び始める
obowiązek udowodnienia winy ciążący na oskarżycielu
ei incumbit probatio qui dicit non qui negat
学び始める
na tym spoczywa cięzar dowodu, kto twierdzi (na powodzie, oskarżycielu) a nie na tym, kto neguje
ne bis in idem
学び始める
"nie wchodzi sie dwa razy do tej samej rzeki"
sententia facit ius inter partes
学び始める
wyrok tworzy prawo między stronami
reformatio in peius
学び始める
zakaz zmiany wyroku na gorszy (przy apelacji)
de minimis non curat praetor
学び始める
rzeczamj drobnymi niezajmuje się pretor (urząd, sąd)
error in iudicando
学び始める
błąd w podstawie prawnej wydania wyroku (w prawie materialnym)
error in procedendo
学び始める
błąd proceduralny (naruszenie prawa formalnego, nie zachowanie odpowiedzniej procedury)
iudex inhabilis
学び始める
sędzia wyłączony ze sprawy Z MOCY USTAWY (np. ze względu na pokrewieństwo)
iudex suspectus
学び始める
sędzia wyłączony ze sprawy NA WNIOSEK STRON (np. może być podejrzany/niezdolny)
absolutio ab instantia
学び始める
uwolnienie od sądu[1]) – jedna z czterech podstawowych kategorii wyroków wydawanych przez sądy w ramach inkwizycyjnego procesu karnego w epoce stosowania Constitutionis Criminalis Carolinae.
professio iuris
学び始める
oświadczenie prawa - w prawie osobowym
ad litis ordinationem
学び始める
CO DOTYCZY PRZEBIEGU PROCESU
ad litem decidendam
学び始める
CO DOTYCZY ROZSTRZYGNIĘCIA SPORU
Prawo międzynarodowe prywatne
学び始める
Secretum gentium
lex fori – lex loci processus
学び始める
Lex fori - Lex loci processus
locus regit formam actus
学び始める
locus regit formam actus,
comitas gentium
学び始める
Comitas gentium
mobilia personam sequuntur
学び始める
mobilia personam sequuntur
lex patriae
学び始める
Lex patriae
lex domicilii
学び始める
Lex domicilii
animus manendi
学び始める
animo manendi
pactum de lege utenda
学び始める
Pactum de lege Utende
ultimum refugium
学び始める
ultimum refugium
pacta sunt servanda
学び始める
pacta servanda sunt
pacta tertiis non nocent non prosunt
学び始める
tertiis pacta non nocere non prosunte
res inter alios acta
学び始める
Res inter alios acta
in favorem tertii
学び始める
in favorem tertii
pro foro interno
学び始める
Pro foro interno
pro foro externo
学び始める
pro foro externo
dismembratio
学び始める
dismembratio
ius postliminii
学び始める
ius enim postliminii
tabula rasa
学び始める
tabula rasa
delictum iuris gentium
学び始める
delictum iuris gentium
ius sanguinis
学び始める
iure sanguinis
ius soli
学び始める
ius soli
persona non grata
学び始める
persona non grata
Prawo i postępowanie karne
学び始める
Et legem criminalem
delicta iuris gentium
学び始める
iuris gentium delicta
victima
学び始める
victima
nullum crimen nulla poena sine lege poenali anteriori
学び始める
Poena anteriori nullum crimen nulla poena sine lege
/sine lege scripta
学び始める
/ Sine lege scripta
/sine lege certa
学び始める
/ Sine lege certa
/sine lege praevia
学び始める
/ Sine praevia lege
lex retro non agit
学び始める
lex retro non agit
res iudicata
学び始める
res ipsa loquitur
vis absoluta
学び始める
vis absoluta
vis compulsiva
学び始める
vis compulsiva
dolus directus
学び始める
directus dolus
dolus directus repentinus
学び始める
dolus directus Repentinus
dolus directus praemeditatus
学び始める
dolus directus praemeditatus
dolus eventualis
学び始める
dolus eventualis
culpa dolo exorta
学び始める
culpa dolo exoro
iter delicti
学び始める
iter delicti
delictum putativum
学び始める
delictum putativum
nemo prudens punit quia peccatum est sed ne peccetur
学び始める
nemo prudens punit quia peccatum est, sed ne peccetur
in dubio pro reo
学び始める
in dubio pro reo
dolus non praesumitur
学び始める
dolus non praesumitur
reformatio in peius iudici appellato non licet
学び始める
Reformatio in pejus iudici appellato non licet
delicta parentum liberis non nocent
学び始める
delicta parentum liberis non nocent
reus in exceptione actor est
学び始める
reus in exceptione actor est
ei incumbit probatio qui dicit non qui negat
学び始める
Ei incumbit probatio qui dicit, qui non neg
quod non est in actis non est in mundo
学び始める
quod non est in actis, non est in mundo
verba volant, scripta manent
学び始める
Verba volant, scripta manent
testis ex auditu
学び始める
Audit ex testis
nemo iudex in propria (sua) causa
学び始める
Nemo judex in propria (sua) causa
forum delicti commissi
学び始める
Forum commissi delicti
forum praeventionis
学び始める
Forum praeventionis
perpetuatio fori
学び始める
perpetuatio fori
forum connexitatis causarum
学び始める
forum causarum connexitatis
causa principalis
学び始める
causa principalis
causa accessoria
学び始める
causa Accessori
res iudicata pro veritate habetur
学び始める
res judicata pro veritate habetur
ne bis in idem crimen iudicetur
学び始める
ne bis in idem crimen iudicetur
confessio est regina probationum
学び始める
Confessio est Regina probationum
propter falsa
学び始める
propter falsa
propter nova
学び始める
propter Novae
Paremie
学び始める
Paremie
In legibus magis simplicitas quam difficultas placet
学び始める
w prawie podoba się bardziej prostota niż zawiłość.
Ubi eadem legis ratio, ibi eadem legis dispositio
学び始める
przy takim samym sensie ustawy, takie same postanowienia ustawy
Optima est legum interpres consuetudo
学び始める
zwyczaj jest najlepszą wykładnią prawa
Leges ab omnibus intellegi debent
学び始める
ustawy powinny być zrozumiałe dla wszystkich
Leges bonae ex malis moribus procreantur
学び始める
Złe obyczaje dają początek dobrym prawom. Makrobiusz
Legem bonam a mala nulla alia nisi naturae norma dividere possumus
学び始める
dobre prawo od złego możemy odróżnić miarą prawa natury.
Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem
学び始める
znać ustawy, to nie znaczy trzymać się ich słów, lecz rozumieć ich sens i znaczenie
Iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur
学び始める
praw nie ustanawia się dla poszczególnych osób, lecz dla ogółu
Satius enim esse impunitum relinqui facinus nocentis quam innocentem damnari
学び始める
lepiej pozostawić bezkarnym występek zloczyńcy, niż skazać niewinnego.
Cessante ratione legis, cessat ipsa lex
学び始める
gdy znika przyczyna prawa, samo prawo przestaje istnieć.
Vanae voces populi non sunt audiendae
学び始める
Nie należy słuchać próżnych głosów tłumu.
Non omne quod licet honestum est
学び始める
czyli nie wszystko, co jest dozwolone, jest uczciwe
Sententia facit ius inter partes
学び始める
wyrok tworzy prawo między stronami
Libertas inaestimabilis res est
学び始める
wolność jest rzeczą bezcenną.
Vim vi repellere licet
学び始める
Siłę wolno odeprzeć siłą.
Male nostro iure uti non debemus
学び始める
Nie piwinniśmy źle korzystać z naszego prawa
Nullus idoneus testis in re sua intellegitur
学び始める
Nikt nie może być wiarygodnym świadkiem we własnej sprawie
Poena constituitur in emendationem hominum
学び始める
kara ustanowiona jest w celu poprawienia ludzi
Res nullius cedit primo occupanti
学び始める
Rzecz niczyja przypada temu, kto pierwszy ją zawłaszczy.
Vigilantibus, non dormientibus, iura subveniunt
学び始める
– Prawo przychodzi z pomocą starannym, a nie bezczynnym.
Volenti non fit iniuria
学び始める
Zrobiłeś z własnej woli, to nie dzieje ci się krzywda
Ignorantia legis neminem excusat
学び始める
nieznajomość prawa nie jest dla nikogo usprawiedliwieniem
Culpa lata dolo aequiparatur
学び始める
Ciężkie niedbalstwo równe jest winie umyślnej
Ex iniuria ius non oritur
学び始める
z bezprawia nie rodzi się prawo
Nemo ex suo delicto meliorem suam condictionem facere potest
学び始める
Nikt nie może poprzez własny występek (delikt) uczynić lepszym swego położenia
Hominum causa omne ius constitutum est
学び始める
wszelkie prawo winno być stanowione dla ludzi
Corruptissima re publica plurimae leges
学び始める
przy największym państwa nierządzie najliczniejsze (są) prawa

コメントを投稿するにはログインする必要があります。