LEKI STOSOWANE W SCHORZENIACH PRZEWODU POKARMOWEGO I DRÓG ŻÓŁCIOWYCH

Wrzody i stany zapalne przewodu pokarmowego

1. korzeń lukrecji, 2. surowce śluzowe, 3. propolis, 4. surowce olejkowe: mięta, rumianek, 5. źródła glutaminy: sok z kapusty, ananas, 6. związki pomagające w eradykacji H. pylori: miód, cebula, traganek, jogurt. 7. witamina A.

Biegunka

1. surowce garbnikowe: kora dębowa, kłącze pięciornika kurzego ziela (Rhizoma Tormentillae), naowocnia orzecha włoskiego (Pericarpium Juglandis), Fructus Myrtilli 2. węgiel leczniczy, 3. owoc borówki czernicy

Zaparcia

1. surowce antralowe, 2. surowce śluzowe: Lini semen, Plantago psyllium, 3. olej rycynowy, 4. laktuloza 5. Koncentrat obłuszczonego ziarna owsa. 6. boldyna 7. czopki glicerolowe, 8.

Wymioty, nudności

1. kłącze imbiru - też dla kobiet w ciąży + witamina B6, 2. liść mięty pieprzowej

Brak apetytu, niestrawność

surowce goryczowe, surowce olejkowe

Stany skurczowe

1, surowce olejkowe, 2, surowce alkaloidowe (zawierające alkaloidy tropanowe, liść boldo, ziele glistnika)

Surowce żółciopędne i żółciotwórcze

1. kwasy żółciowe, 2. surowce olejkowe, 3. surowce goryczowe, 4. surowce flawonoidowe, 5. surowce alkaloidowe, 6. kłącze kurkumy, 7. rzodkiew (rzepa) czarna

Surowce hepatoprotekcyjne

1. owoc ostropestu plamistego (kompleks bioflawonoidów: sylibiny, sylidianiny i sylikrystyny, znany pod nazwą sylimaryny), 2. owoc cytryńca chińskiego, 3. witaminy grupy B, 4. ornityna, 5. arginina, 6. metionina, 7. cysteina, 8. fosfolipidy sojowe

Biegunka u dzieci do lat 3

1. Fructus + Follium Myrtilli (garbniki, barwniki antocyjanowe o właściwościach odtruwających), 2. Flos Chamomillae. 3. surowce śluzowe działające osłaniająco. 4. herbatki z owoców kminku, owoców (nasion) czarnuszki siewnej Nigellae fructus, (przeciwskurczowo i przeciwbólowo), 5. fruktooligosacharydy, 6. liofilizowany szczep bakterii Bifidobacterium BB-12, Lactobacillus acidophilus, Sacharomyces boulardii 7. Acidolit - płyn nawadniający, 8. Carbo medicinalis - 4g 9. diosmektyt - Smecta

Biegunka u dzieci od lat 6

1. przetwory z kory dębowej stosuje się w biegunkach wywołanych przez bakterie lub wirusy, w zatruciach pokarmowych spowodowanych przez związki drażniące i uszkadzające błonę śluzową przewodu pokarmowego, głównie jelita grubego, w podostrych i przewlekłych nieżytach żołądka i jelit. 2. nifuroksazyd - 0,2g 3 razy na dobę, 3. loperamid - początkowa dawka - 2 tabletki (4 mg) dla dorosłych i 1 tabletka (2 mg) dla dzieci; a następnie 1 tabletka (2 mg) po każdym kolejnym luźnym stolcu. 4. białczan tan

surowce flawonoidowe, goryczowe o działaniu cholagogum, cholereticum

FLAWONOIDOWE: 1. Helichrysi inflorescentia, 2. Hyperici herba, 3. Cynarae folium, GORYCZOWE: 1. Menyanthidis trifoliatae folium, 2. Centaurium erythrea, 3. Gentiana lutea, 4. Taraxacum officinale,

surowce śluzowe na wrzody

1. Kora wiązu czerwonego, 2. siemię lniane, 3. prawoślaz lekarski, 4. Semen Psylli, 5. Semen Plantaginis ovatae, 6. liście babki lancetowatej Folium Plantaginis lanceolatae, 7. chleb świętojański Fructus Ceratoniae, 8. bulwy storczyka - Tuber Salep.

surowce olejkowe o działaniu cholagogum, cholereticum

1. Folium melissae, 2. Herba Origani, 3. Flos Lavandulae, 4. Rhizoma Curcumae, 5. Juniperi fructus, 6. Millefolii herba, 7. Raphanus sativus var. nigra

zaparcia u dzieci

1. laktuloza, 2. bisacodyl - od 4 roku życia, 3. Glucomannan, dekstroza - od 3 roku życia, 4. dokuzynian sodu - od 6 roku życia, 5. Enema 6. Dwuwęglan sodu i dwuwinian potasu - czopki, 7. makrogol - od 8 roku życia, 8. Łupina nasienna babki jajowatej - o 6 roku życia: 4g jednorazowo, max 2 dawki 9. olej parafinowy,

zaparcia u osób powyżej 12 roku życia

1. Alax - sproszkowany sok z liści aloesu, 2. wyciąg suchy z kory kruszyny: 0,4g przed snem. 3. Sennae angustifoliae fructus extractum siccum 4. sodu diwodorofosforan dwuwodny (24,4 g), disodu fosforan dwunastowodny - doustny. 5. kora rzewienia, 6. mentoparafinol, 7. olej rycynowy,

Ciąża -zaparcia, hemoroidy

1. zaparcia: babka płesznik, surowce śluzowe, suszone śliwki, Figi, laktuloza, Nie: olej rycynowy, antrachinony, 2. Hemoroidy -ruszczyk kolczysty, diosmina,

Dziecko 7lat, biegunka, wymioty

1. Imbir, przy nudnościach, może uczulać, 2. węgiel leczniczy, borówka czernica wysuszona -odwar, 3. Taniny białczan- działanie drażniące -kwas taninowy, koagulacja białek błony śluzowej, tworzenie ochronnej osłonki, 4. uzupełnianie płynów,

biegunka po spleśniałym jogurcie

1. carbo medicinalis -dzialnie odtruwajace, 2. essentuale forte, 3. ostropest, 4. fosfolipidy -odbudowa hepatocytów, 5. Tanina,

dziecko -zaparcia, wzdęcia, brak apetytu

1. Koper włoski -rozkurczająco -olejkowy podrażnia zakończenia nerwowe w żołądku ->wzrost napięcia ścian żołądka, wzmożenie perystaltyki jelit, działanie wiatropędne, 2. Anyż, kminek, rumianek, -rozkurczające, wiatropędne, 3. apetyt - wzrost wydzielania soku żołądkowego w wyniku drażnienia receptorów smakowych, 30 minut przed posiłkiem,

Ciąża -biegunka, wymioty

suszona borówka, imbir, węgiel, witamina b6, mięta,

podrażnione dziąsła, lekkie krwawienie

1. liść szałwii -napar, odwar, nalewka rozcieńczona, 2. koszyczek rumianku, 3. kora dębu, surowce garbnikowe,

Mężczyzna po wzw, kłopoty z trawieniem, bóle wątroby po posiłku, przyjmuje leki przeciwzakrzepowe, gorzki posmak w ustach po posiłkach,

1. karczoch zwyczajny, ostropest plamisty -przeciwzapalnie, uszczelniająco na błony hepatocytów, 2. NIE dziurawiec -leki p-zakrzpowe, 3. przeciwskurczowe - koper, papaweryna -hamowanie fosdodiesterazy cAMP, 4. surowce antralowe- w odpowiedniej dawce,

kobieta brak apetytu, zaparcia, stany spastyczne żołądka i dróg żółciowych, leczona na arytmię i niewydolność serca,

1. Brak apetytu - olejek z owocni pomarańczy, 2. Antralowe -nie, bo wpływają na poziom potasu, 3. olejek rycynowy, 4. nospa, kminek, koper, waleriana - działanie spazmolityczne, 5. skopolamina - nie-interakcja z lekami p-arytmicznymi, 6. środki śluzowe

Mężczyzna 45lat, leczony na depresję, kłucie w prawym boku, uczucie kamienia w żołądku, alergia, olejkowy

1. Buscopan -hioscyna, kocanka, 2. Sylimarol, 3. napar z dziurawca,

kobieta leczona cytostatykami, podrażnienie przewodu pokarmowego, trudności z przełykaniem, nudności, bóle wątroby,

1. Sylimaryna, 2. fosfolipidy sojowe, 3. śluzowe,

6msc ciąży, niestrawność, stany spastyczne, nasilające się po posiłkach

Mięta, koper, kminek, karczoch, goryczowe

40lat mężczyzna w sytuacjach stresowych odczuwa dokuczliwe bóle żołądka, skurcze przewodu pokarmowego oraz biegunki, kontakt z czynnikami chemicznymi- podwyższony poziom enzymów wątrobowych

1. Waleriana, 2. dziurawiec, 3. węgiel, 4. białczan taniny, 5. ostropest, fosfolipidy sojowe, asparaginian ornityny,

kobieta 45lat, zaburzenia trawienia, częste uczucie przepełnienia, wzdęcia, zaparcia, przyjmuje leki antykoncepcyjne

1. Olejek miętowy, koper, kminek, 2. olej rycynowy, laktuloza 3. kurkuma,

laktuloza - interakcje

1. obniża pH okrężnicy, nasila działanie leków przeciwzakrzepowych, 2. lukrecja - wzrost ryzyka hipokaliemii, 3. droperidol - spadek Mg, K, 4. leki zobojętniające kwas solny - hamują obniżenie pH.

Helichrysum arenarium - przeciwwskazania

Niedrożność dróg żółciowych, Uczulenie na Asteraceae

Cynara scolymus - zastosowanie

1. żółciotwórcze i żółciopędne - depsydy (gł. cynaryna) 2. żołądkowe - gorzki lakton cynaropikryna 3. obniżające poziom cholesterolu we krwi, poprzez nasilone wydalanie kwasów żółciowych, a jednocześnie hamowanie syntezy cholesterolu (prwadopodobnie inhibicja reduktazy HMG-CoA przez glikozydy luteoliny) 4. hepatoprotekcyjne i hepatoregeneracyjne (badania in vivo na szczurach)

Cynara scolymus - DN

Ze względu na zawartość laktonów seskwiterpenowych, karczoch i jego przetwory, podobnie jak inne rośliny z rodziny Asteraceae, może wywoływać odczyny alergiczne. Wyciągi z karczocha nasilają wydzielanie żółci, zatem osoby z kamicą żółciową mogą je stosować tylko po konsultacji z lekarzem.

Sylibum marianum - działanie

Działanie hepatoochronne (aktywacja polimerazy I RNA, wzrost syntezy białek) Zatrucia, uszkodzenia polekowe itp

Sylibum marianum - DN

Alergia na Asteraceae, łagodny efekt przeczyszczający (sylimaryna)

Solidago virgaurea - zastosowanie

- schorzenia dróg moczowych: stany zapalne, obrzęki pochodzenia nerkowego, wspomagająco w schorzeniach reumatycznych; lejokarpozyd normalizuje wydalanie fosforu, hamuje wydalanie magnezu → w leczeniu kamicy UWAGA: nie dla wrażliwych na Asteraceae

Glycyrrhiza glabra - działanie

przeciwzapalne (antiphlogisticum): glicyryzyna: 1) hamuje dehydrogenazę 15-hydroksy-prostaglandynową → wzrost poziomu PGE2 i PGF2α w żołądku → efekt cytoprotekcyjny 2) hamuje ∆4-5-β-reduktazę → przedłużenie okresu biologicznego półtrwania kortyzolu (i aldosteronu) 3) działa adrenokortykotropowo → stymulacja uwalniania kortyzolu z nadnerczy 4) stabilizuje błony mastocytów 2. przeciwskurczowe (spasmolyticum): izolikwirytygenina, likwirytygenina, umbeliferon, 3. immunomodulujące polisacharydy

Glycyrrhiza glabra - dawkowanie, DN, PWSK

Dawkowanie: 5-15 g surowca; 200-800mg glicyryzyny, nie dłużej niż 4-6 tygodni stosować dietę bogatą w potas (np. morele) Działania niepożądane Ze względu na aktywność adrenokortykotropową duże dawki (ponad 50 g dziennie) przyjmowane dłuższy czas prowadzą do hipokalemii, hipernatremii, obrzęków, nadciśnienia i zaburzeń rytmu serca. Interakcje Hipokalemia → nasilenie toksycznego działania glikozydów nasercowych

Panax ginseng - DN

Rzadko, po długotrwałym stosowaniu (powyżej 3 miesięcy) 1) wzrost ciśnienia, bezsenność, bóle głowy, biegunka, nudności, nerwowość, spadek zdolności koncentracji, krwawienia z nosa, alergie 2) b. wysokie dawki stosowane długotrwale → zespół uzależnienia żeńszeniowego 3) → nadciśnienie tętnicze, bezsenność, poranna biegunka, wysypka skórna 4) zaburzenia endokrynologiczne podobne do efektów wywołanych estrogenami.

Panax ginseng - INTERAKCJE

1) Fenelzyna (lek przeciwdepresyjny, inhibitor MAO) – jednoczesne zażywanie preparatów z żeńszenia → bezsenność, drażliwość, halucynacje wizualne, stany maniakalne (2 przypadki) 2) Warfaryna – przedłużenie czasu krzepnięcia (1 przypadek) 3) Ginkgo biloba – poprawa pamięci długoterminowej 4) Alkohol – obniżenie poziomu alkoholu 5) Szczepionka przeciw grypowa – spotęgowanie działania szczepionki

Primula officinalis - DN

1) silnie drażniący (sproszkowany surowiec) 2) przy przedawkowaniu – nudności, biegunki

Saponaria officinalis - DN

- w rzadkich wypadkach podrażnienia żołądka

Aesculus hippocastanum - zastosowanie

1) zmniejszanie przepuszczalności i kruchości naczyń włosowatych, podnoszenie ich elastyczności (escyna, eskulina), typ działania witaminy P 2) przeciwwysiękowo (escyna) 3) przeciwzapalnie (escyna) 4) w leczeniu żylaków, hemoroidów, stanów wysiękowych, zapaleń żył

PLANTAGINIS LANCEOLATAE FOLIUM - działanie

1. przeciwzapalne, 2. zmniejszanie przekrwienia śluzówek i nadmiernej przepuszczalności naczyń włosowatych, 3. przeciwbakteryjne, 4. przyspieszanie regeneracji uszkodzonego naskórka i błon śluzowych oraz gojenia się ran, 5. - wykrztuśne.

Valeriana officinalis - zastosowanie

1. w stanach napięcia nerwowego, niepokoju, rozkojarzeniu, zmniejszonej koordynacji ruchowej, przy trudnościach w zasypianiu, w uczuciu zagrożenia, 2. w niektórych dolegliwościach spowodowanych zaburzeniami czynnościowymi, np. w przyspieszonej akcji serca na tle nerwowym, w bólach głowy, pulsowaniu w skroniach, a nawet w lekkich zawrotach głowy i zaburzeniach naczynioruchowych skóry, 3. jako lek przeciwskurczowy w nerwicach wegetatywnych oraz pomocniczo w stanach skurczowych przewodów żółciowych

Taraxacum officinale - zastosowanie

1. w schorzeniach dróg żółciowych (zapalenie pęcherzyka żółciowego, kamica żółciowa), 2. w zaburzeniach trawienia i przy braku apetytu, 3. w stanach zapalnych dróg moczowych, kamicy moczowej, wspomagająco w terapii łagodnego przerostu gruczołu krokowego,

śluzy - działanie

śluzy chłonąc wodę ze światła przewodu pokarmowego stopniowo pęcznieją, co powoduje rozciągnięcie ścian jelit i pobudzenie na drodze odruchowej ich perystaltyki.

antrazwiązki - mechanizm

Po podaniu doustnym antrazwiązki, które słabo wchłaniają się w jelicie cienkim trafiają do jelita grubego. Tam, pod wpływem enzymów bakterii zamieszkujących tą cześć przewodu pokarmowego (i w mniejszym stopniu enzymów komórek ścian jelita), ulegają hydrolizie i redukcji, prowadzących do powstania form czynnych antrazwiązków – antranoli, antronów, i diantronów. Związki te działają drażniąco na ściany jelita grubego – co powoduje nasilenie jego ruchów i przesuwanie zalegającej w nim treści pokarmo