|
質問 |
答え |
|
aequitas in iudiciis inter litigantes servanda est 学び始める
|
|
słuszność w sądach pomiędzy będącymi w sporze jest przestrzegana
|
|
|
|
abusus non tollit usum 学び始める
|
|
nadużycie nie znosi prawa do właściwego użycia/ z nadużycia nie da się wyprowadzić argumentu na rzecz ustania uprawnienia
|
|
|
|
accipiens 学び始める
|
|
|
|
|
|
actiones in personam 学び始める
|
|
powództwa o charakterze osobistym/skarga o charakterze osobistym
|
|
|
|
adoptio naturam imitatur 学び始める
|
|
przysposobienie naśladuje naturę; stosunki między przysposabiającymi a przysposobionymi powinny być ukształtowane na wzór stosunków między naturalnymi rodzicami i dziećmi
|
|
|
|
aequitas praeferitur rigori 学び始める
|
|
słuszność ma pierwszeństwo przed rygoryzmem/formalizmem
|
|
|
|
aequitas 学び始める
|
|
słuszność, równość, sprawiedliwość
|
|
|
|
aequum et bonum est lex legum 学び始める
|
|
słuszne i dobre jest prawo prawem
|
|
|
|
assignatio 学び始める
|
|
przyznanie, przysądzanie prawa
|
|
|
|
benignitas 学び始める
|
|
|
|
|
|
benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur 学び始める
|
|
ustawy powinny być interpretowane szerzej, dla zachowania ich ducha; właściwe jest takie interpretowanie ustawy, które zachowuje zamiar ustawodawcy
|
|
|
|
bona fides 学び始める
|
|
|
|
|
|
bonam fidem agnoscere licet 学び始める
|
|
dozwolone jest uznanie tego, co wynika z dobrej wiary
|
|
|
|
bona fides praesumitur 学び始める
|
|
domniemywa się dobrą wiarę
|
|
|
|
bona fides semper praesumitur 学び始める
|
|
zawsze domniemywa się dobrą wiarę
|
|
|
|
bonum/bona 学び始める
|
|
|
|
|
|
casum sentit dominus 学び始める
|
|
właściciel rzeczy ponosi skutki zdarzenia przypadkowego, powodującego uszkodzenie lub zniszczenie rzeczy./ Zdarzenie losowe obciąża właściciela
|
|
|
|
casus a nullo praestatur 学び始める
|
|
za przypadek nie ponosi się odpowiedzialności. Jeżeli coś będzie konsekwencją zdarzenia losowego, to nikt nie jest odpowiedzialny do odszkodowania z tego powodu wypadku nie może być zagwarantowany przez
|
|
|
|
casus fortuitus 学び始める
|
|
szczególny przypadek, siła wyższa; występuje, gdy przypisuje się odpowiedzialność za zwykły przypadek, pomimo niezawinienia
|
|
|
|
casus mixtus 学び始める
|
|
przypadek w szczególnym kontekście, do którego przyczyniło się wcześniejsze naganne zachowanie
|
|
|
|
casus 学び始める
|
|
przypadek (jako stan faktyczny, stan rzeczy, do jakiego się odnosi, zdarzenie losowe). Coś, co nastąpiło losowo i nie jest konsekwencją nagannego (czyli zawinionego) zachowania jakiegoś podmiotu
|
|
|
|
causa donandi 学び始める
|
|
dokonuje się czynności tylko po to, by nastąpiło przysporzenie na rzecz innej osoby, bez żadnego ekwiwalentu. Przykładem jest darowizna.
|
|
|
|
causa obligandi vel acquirendi 学び始める
|
|
celem jest nabycie prawa lub innej korzyści majątkowej przez dokonującego przysporzenia, czyli zwiększenie jego aktywów; przykładem będą sprzedaż i najem. A świadczy coś, ażeby zobowiązać B do czegoś
|
|
|
|
causa 学び始める
|
|
przyczyna, uzasadnienie, podstawa. Zobowiązanie może wywoływać określone skutki prawne, dlatego, bo ma określoną causę. To właśnie causa legitymizuje przymusowy charakter zobowiązania
|
|
|
|
causa solvendi 学び始める
|
|
celem jest zwolnienie się z obowiązku ciążącego na osobie dokonującej przysporzenia, czyli zmniejszenie się jej pasywów. Przykładem jest zapłata długu. Legitymizuje skuteczność prawną określonego zachowania w ramach zobowiązania
|
|
|
|
cessante ratione legis, cessat ipsa lex 学び始める
|
|
Gdy ustaje przyczyna obowiązywania ustawy, traci moc sama ustawa
|
|
|
|
condictio causa data causa non secuta 学び始める
|
|
nieosiągnięcie celu świadczenia
|
|
|
|
consuetudo est optima legum interpres 学び始める
|
|
zwyczaj jest najlepszą wykładnią praw
|
|
|
|
contractus ex conventione legem accipere dinoscuntur 学び始める
|
|
moc kontraktu opiera się na zgodnej woli stron/ kontrakt czerpie swoją moc z porozumienia
|
|
|
|
contractus 学び始める
|
|
|
|
|
|
creditor 学び始める
|
|
|
|
|
|
culpa in contrahendo 学び始める
|
|
wina w kontraktowaniu/ wina w negocjowaniu. Tym wyrażeniem oznacza się naganność osób, które dopiero negocjują zawartość umowy, czyli jeszcze zobowiązanie pomiędzy nimi nie powstało
|
|
|
|
culpa in custodiendo 学び始める
|
|
„wina w nadzorze”. Uchwycenie niestaranności w sprawowaniu pieczy/ nadzoru. Jest to naganność, którą przypisuje się temu, kto powinien np. sprawować nadzór
|
|
|
|
culpa in eligendo 学び始める
|
|
„wina w wyborze”. Występuje wtedy, gdy ktoś przy wykonywaniu swoich obowiązków, na przykład obowiązków umownych, posłużył się podwykonawcą. Uznaje się, co do zasady, że ta osoba ponosi odpowiedzialność
|
|
|
|
culpa lata 学び始める
|
|
rażące niedbalstwo. Zwrotem tym kwalifikuje się taką sytuację, w której każdy człowiek zachowałby się inaczej, bardziej starannie, i łatwo jest każdemu stwierdzić, że np. zachowanie osoby A było skrajnie niedbałe
|
|
|
|
culpa levis in abstracto 学び始める
|
|
niestaranność abstrakcyjna; jak staranny wykonawca zachowałby się w sytuacji
|
|
|
|
culpa levis in concreto 学び始める
|
|
niestaranność według wzorca konkretnego. Zwrot używany podczas oceniania staranności, zachowania jakiejś osoby, która zajmuje się cudzymi sprawami (a więc działa w czyimś imieniu).
|
|
|
|
culpa levis 学び始める
|
|
lżejsze niedbalstwo, wina lekka
|
|
|
|
culpa neglegentia 学び始める
|
|
zachowanie, w którym nie dochowano jakiejś oczekiwanej staranności.
|
|
|
|
damnum compensare 学び始める
|
|
rekompensata, szkoda powinna być naprawiona, wyrównana
|
|
|
|
damnum emergens 学び始める
|
|
szkoda rzeczywista; rzeczywisty uszczerbek w majątku konkretnej osoby, będący konsekwencją jakiegoś zdarzenia. Przykładowo, jeżeli A zniszczy jakiś obiekt należący do osoby B, to damnum emergens stanowiłoby ekwiwalent wartości zniszczonego obiektu
|
|
|
|
damnum quod quis sua culpa sentit, sibi debet, non aliis imputare 学び始める
|
|
szkoda, którą ktoś wyrządził ze swej winy ponosi on sam (obciąża go) i nie można nią obciążyć nikogo innego (nie może przypisać za nią odpowiedzialności innej osobie)
|
|
|
|
damnum sine iniuria esse potest 学び始める
|
|
Szkoda może wystąpić bez naruszenia prawa./ Jest możliwe istnienie szkody bez bezprawia
|
|
|
|
damnum 学び始める
|
|
szkoda, naruszenie interesu majątkowego
|
|
|
|
datio in solutum 学び始める
|
|
dłużnik za zgodą wierzyciela świadczy wierzycielowi coś innego, niż powinien zgodnie z treścią zobowiązania.
|
|
|
|
debitor 学び始める
|
|
|
|
|
|
delegans (autor) 学び始める
|
|
przekazujący. Jest wierzycielem delegatusa, bo może czegoś od niego żądać
|
|
|
|
delegatio 学び始める
|
|
przekaz (dokonywany w celu przelewu wierzytelności albo przejęcia długu)/ przekazanie procesu lub jego części przez sędziego zwyczajnego sędziemu w tym celu ustanowionem
|
|
|
|
delegatus 学び始める
|
|
przekazany. Działanie przekazanego, działającego na rzecz przekazującego, prowadzi do umorzenia dwóch zobowiązań. Żeby skutek podwójnego umorzenia nastąpił, to musi poinformować przyjmującego, o tym, że działa na polecenie delegansa.
|
|
|
|
derogat 学び始める
|
|
|
|
|
|
dolus coloratus 学び始める
|
|
zwrot opisujący jakieś szczególne, emocjonalne zabarwienie złego zamiaru. Czyli jest to po prostu zachowanie podjęte w celu naruszenia interesu innej osoby dokonane pod wpływem szczególnych emocji.
|
|
|
|
dolus directus 学び始める
|
|
zamiar bezpośredni. Czyli, osoba A doskonale wie, jaki ujemny skutek chce osiągnąć i tym zamiarem się kieruje. Inaczej- dolus directus to bezpośrednie działanie w celu wyrządzenia określonego negatywnego skutku.
|
|
|
|
dolus eventualis 学び始める
|
|
zamiar ewentualny. Czyli, osoba A wie, że jej zachowanie jest naganne i że może wyrządzić określony naganny skutek (akceptuje możliwość jego wystąpienia), ale nie działa w tym celu bezpośrednio.
|
|
|
|
dolus non praesumitur 学び始める
|
|
nie domniemywa się złego zamiaru/ zły zamiar (podstęp) nie może być przyjęty jako domniemanie (bo zły zamiar trzeba udowodnić)
|
|
|
|
dolus omnimodo puniatur 学び始める
|
|
podstęp jest karany w każdym przypadku/ działanie w złym zamiarze zawsze musi być ukarane
|
|
|
|
dolus premeditatus 学び始める
|
|
zamiar zaplanowany, przemyślany już w szerszej perspektywie czasowej. Czyli, jest to działanie chłodne, wyrachowane, obliczone na wyrządzenie ujemnego, określonego skutku.
|
|
|
|
dolus repentinus 学び始める
|
|
zamiar nagły. Czyli osoba A nie kalkulowała w dłuższej perspektywie czasowej, że wyrządzi szkodę osobie B, a zrobiła to pod wpływem impulsu, chwili, wpadła nagle na ten pomysł.
|
|
|
|
dolus subsequens 学び始める
|
|
zamiar następczy. Gwałtowność zachowania może być skutkiem wcześniejszego, innego nagannego zachowania.
|
|
|
|
dolus 学び始める
|
|
zły zamiar, podstęp; podstęp, oszustwo, zachowanie podjęte w celu naruszenia interesu innej osoby i wyrządzenia jej szkód; / w prawie karnym wina umyślna.
|
|
|
|
dominium 学び始める
|
|
panowanie, posiadanie, siła, władza, prawo własności
|
|
|
|
dura lex sed lex 学び始める
|
|
|
|
|
|
accidentalia contractus 学び始める
|
|
elementy treści umowy, które nie muszą być w niej zawarte, ale ich zawarcie przesądza o ocenie skutku prawnego umowy
|
|
|
|
condicio 学び始める
|
|
warunek; zdarzenie przyszłe i niepewne
|
|
|
|
dies a quo/ad quem 学び始める
|
|
termin początkowy/termin końcowy
|
|
|
|
conditio existens ad initium negotii retrotrahitur 学び始める
|
|
warunek wywołuje skutki od początku zawarcia czynności; skutek rozciąga się wstecz
|
|
|
|
dolo facit qui petit redditurus est 学び始める
|
|
działa niegodziwie ten, kto żąda tego, co będzie musiał zwrócić
|
|
|
|
clausulae insolitae inducunt suspicionem 学び始める
|
|
nietypowe postanowienia powodują wątpliowść
|
|
|
|
actio in rem (erga omnes) 学び始める
|
|
skarga rzeczowa (wobec wszystkich)
|
|
|
|
actio negatoria 学び始める
|
|
skarga negatoryjna; roszczenie w ramach którego właściciel może domagać się zaprzestania jakichś zachowań
|
|
|
|
bona fidei possessor fructus suos facit 学び始める
|
|
posiadacz w dobrej wierze czyni zużyte pożytki swoimi
|
|
|
|
accessio cedit principali 学び始める
|
|
przyłączenie rzeczy przypada rzeczy głównej
|
|
|
|
conditio sine qua non 学び始める
|
|
warunek nieodzowny; warunek bez którego nie może zaistnieć dana czynność
|
|
|
|
ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum 学び始める
|
|
spadkodawca do ostatniej chwili swojego życia może zmienić swój testament
|
|
|
|
actor 学び始める
|
|
|
|
|
|
actio 学び始める
|
|
|
|
|
|
actio semel extincta non reviviscit 学び始める
|
|
skarga raz zużyta nie odżywa; z konkretnym roszczeniem do konkretnego pozwanego wystąpić można raz
|
|
|
|
actor sequitur forum rei 学び始める
|
|
powód podąża za sądem do pozwanego
|
|
|
|
actori incumbit onus probandi 学び始める
|
|
ciężar dowodu spoczywa na powodzie
|
|
|
|
audiatur et altera pars 学び始める
|
|
niech będzie wysłuchana i druga strona
|
|
|
|
actio semel extincta non reviviscit 学び始める
|
|
roszczenie raz wygasłe nie odżywa
|
|
|
