paremie prawoznawstwo

 0    146 フィッシュ    pawkozinilowca
印刷 遊びます 自分をチェック
 
質問 答え
Omnis definitio in iure civili periculosa est; parum est enim, ut non subverti posset
学び始める
W prawie cywilnym wszelka definicja jest niebezpieczna, ponieważ rzadko się zdarza, by nie można było jej podważyć
Ius est ars boni et aequi
学び始める
Prawo jest sztuką dobra i słuszności
Nulla est iurisprudentia sine latina sapientia
学び始める
żadna jest jurysprudencja bez łaciny
Hominum causa omne ius constitutum sit
学び始める
Wszelkie prawo winno być stanowione ze względu na człowieka
Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non ledere, suum cuique tribuere
学び始める
Nakazy prawa są następujące: uczciwie żyć, nie szkodzić drugiemu, oddawać każdemu to, co mu się należy
Aequitas
学び始める
słuszność, czyli to co uczciwe i zgodne z sumieniem
Fiat iustitia, pereat mundus
学び始める
Niech stanie się sprawiedliwość, choćby świat miał runąć
Bis de eadem re agere non licet (lub ne bis in idem)
学び始める
nie wolno procesować się dwa razy w tej samej sprawie
Acta publica probant se ipsa
学び始める
dokumenty urzędowe świadczą same za siebie
Actor sequitur forum rei
学び始める
powód idzie za pozwanym
Semel heres semper heres
学び始める
kto zostaje dziedzicem, pozostaje nim zawsze
Indigno aufertur hereditas
学び始める
niegodnemu odbiera się spadek
Mater semper certa est: pater est, quem nuptiae demonstrant
学び始める
matka jest zawsze pewna, ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
Adoptio naturam imitatur
学び始める
przysposobienie naśladuje naturę
Affines sunt viri et uxoris cognati
学び始める
powinowatymi są krewni męża i żony
Res nullius cedit primo occupanti
学び始める
rzecz niczyja przypada temu, kto pierwszy ją zawłaszczył
Prior tempore potior iure
学び始める
kto lepszy, co do czasu, ten lepszy co do prawa
Superficies solo cedit
学び始める
to, co znajduje się na gruncie, przypada gruntowi
Res perit suo domino
学び始める
rzecz przypada swojemu właścicielowi
Expedit enim rei publicae, ne quis re sua male utatur
学び始める
w interesie państwa leży, aby nikt nie używał źle swojej rzeczy.
Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet
学び始める
nikt nie może przenieść na drugiego więcej prawa, niż sam ma
Obligatio impossibilium nulla est
学び始める
zobowiązanie do świadczenia niemożliwego nie istnieje
Et non facere facere est
学び始める
powstrzymanie się od działania, jest działaniem
Si unus solvat, omnes liberanatur
学び始める
jeżeli jeden spełni świadczenie wszyscy są uwolnieni
Rebus sic stantibus omnis promissio intellegitur
学び始める
Każde zobowiązanie rozumiane jest jako obowiązujące tylko w takim stanie rzeczy, jaki istniał w momencie jego zawarcia
Dies interpellat pro homine
学び始める
termin wzywa za człowieka
Sine pretio nulla vendito
学び始める
Nie ma sprzedaży bez ceny
Male enim nostro iure uti non debemus
学び始める
nie powinniśmy bowiem źle korzystać z naszego prawa.
Ab initio nullum semper nullum
学び始める
to, co jest od początku nieważne, zawsze jest nieważne.
Rei turpis nullum mandatum est
学び始める
nieważne jest zlecenie niemoralnego zachowania
Nemo de domo sua extrahi debet
学び始める
nikogo z własnego domu nie można zabierać siłą
Casus est maior vis cui humana infirmitas resistere non potest
学び始める
siłą wyższą jest zdarzenie, któremu słabość ludzka nie może się oprzeć
Ius naturale est, quod natura omnia animalia docuit: nam ius istud non humani generis proprium, sed omnium animalium
学び始める
Prawem naturalnym jest to prawo, którego sama natura nauczyła wszystkie stworzenia: prawo bowiem jest właściwe nie tylko rodzajowi ludzkiemu, lecz wszystkim stworzeniom
Legem bonam a mala nulla alia nisi naturae norma divider possumus
学び始める
Dobre prawo od złego możemy odróżnić miarą prawa natury
Iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur
学び始める
Prawa są stanowione nie ze względu na konkretne osoby, lecz dla wszystkich.
Lex non obligat nisi promulgata
学び始める
Ustawa nie obowiązuje, jeśli nie jest ogłoszona.
Lex retro non agit
学び始める
Ustawa nie działa wstecz.
Simplicitas legibus amica
学び始める
Prostota przyjaciółką ustaw.
Legem brevem esse oportet
学び始める
Ustawa powinna być zwięzła.
In legibus magis simplicitas quam difficultas placet
学び始める
W ustawach lepsza jest prostota niż zawiłość.
Misera est vita, ubi ius est vagum aut incertum
学び始める
Marne jest życie tam, gdzie prawo jest chwiejne albo niepewne.
Magistratum lege esse loquentem, legem autem mutuum magistratum
学び始める
Urzędnik jest mówiącym prawem, prawo zaś niemym urzędnikiem.
Quid est enim civitas nisi iuris societas civium?
学び始める
Czymże jest bowiem państwo, jeśli nie opartym na przepisach prawa związkiem obywateli?
Amemus patriam, pareamus legibus
学び始める
Kochajmy Ojczyznę, przestrzegajmy obowiązujących w niej praw.
Auctoritas, non veritas facit legem
学び始める
Nie prawda, lecz władza państwowa stanowi prawo.
Placuit in omnibus rebus praecipuam esse iustitiae aequitatisque quam stricti iuris rationem
学び始める
We wszystkich sprawach zasada sprawiedliwości i słuszności powinna mieć pierwszeństwo nad zasadą ścisłego prawa.
A verbis legis non est recedendum
学び始める
Należy trzymać się słów ustawy.
Cuius est condere, eius est abrogare
学び始める
Kto może stanowić prawo, ten może je uchylić.
Iudex est lex loquens / Iudicis est ius dicere, non dare
学び始める
Sędzia jest mówiącą ustawą / Rzeczą sędziego jest orzekać, nie stanowić prawo.
Ex iniuria ius non oritur
学び始める
Z bezprawia nie powstaje prawo
Nemo ex suo delicto meliorem suam condicionem facere potest
学び始める
Nikt nie może polepszyć swojej sytuacji w następstwie własnego czynu bezprawnego
Non ex regula ius sumatur, sed ex iure qoud est regula fiat
学び始める
Reguły (zasady) nie tworzą prawa lecz się z niego wywodzą.
Applicatio est vita regulae
学び始める
Stosowanie prawa jest życiem normy prawnej
Iustitia non debet claudicare
学び始める
Sprawiedliwość nie powinna kuleć.
Roma locuta causa finita
学び始める
Rzym przemówił/orzekł, sprawa skończona
Iustitia vestras iudicabo
学び始める
Osądzę waszą sprawiedliwość
Nemo est iudex in propria causa
学び始める
Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie
Audiatur et altera pars
学び始める
Niech będzie wysłuchana i druga strona
Prius quam exaudias, ne iudices
学び始める
Zanim nie wysłuchasz, nie sądź
Erubescens, cum sine lege loquimur
学び始める
Rumienimy się, gdy mówimy bez ustawy
Facta probantur, iura novit curia
学び始める
Fakty wymagają udowodnienia, prawo zna sąd.
Bonus iudex damnat improbanda, non odit
学び始める
Dobry sędzia karze występki, jednak bez nienawiści.
Boni iudicis est lites dirimere
学び始める
Dobrego sędziego cechuje umiejętność łagodzenia sporów.
Qoud legibus omnissum est, non omnittetur religione iudicantis
学び始める
Co zostało pominięte, niech nie umknie skrupulatnemu sędziemu.
Sapientis iudicis est semper cogitare, quid lex cogat
学び始める
Mądry sędzia powinien zawsze rozważać to, co nakazuje prawo.
Iudex non facile recedere debet
学び始める
Sędzia nie powinien łatwo ustępować.
Se damnat iudex, innocentem qui opprimit
学び始める
Samego siebie skazuje sędzia, który uciska niewinnego.
Nulla poena sine culpa
学び始める
Nie ma kary bez winy
Nullum crimen sine lege
学び始める
Nie ma przestępstwa bez ustawy
Nullum crimen sine poena
学び始める
Nie ma przestępstwa bez kary
Nullum crimen sine periculo sociali
学び始める
Nie ma przestępstwa bez społecznego niebezpieczeństwa czynu
Debet quis iuri subiacere, ubi deliquit
学び始める
Podlega się prawu miejsca dokonania przestępstwa
Graviore culpa gravior poena
学び始める
Im większa wina, tym większa kara
Geminat peccatum, quem delicti non pudet
学び始める
Kto nie wstydzi się swojego czynu, podwaja swoją winę
Affectus punitur, etsi non sequatur effectus
学び始める
Zamiar jest karalny nawet wtedy, gdy zamierzony skutek nie nastąpił
Minor in delictis maior habetur
学び始める
W przypadku przestępstw nieletni traktowany jest jak dorosły
Ultimum supplicium esse mortem solam interpretamur
学び始める
Jako najwyższą karę rozumiemy jedynie karę śmierci
Semel comissa poena non evanescit
学び始める
Raz wymierzona kara nie popada w zapomnienie
Poena maior absorbet minorem
学び始める
Kara cięższa pochłania lżejszą
Multiplicata transgressione crescat poenae inflictio
学び始める
Przy powtórnym złamaniu prawa prawa niech wzrasta wymiar kary
Ex singulis causis singulae poenae irrogantur
学び始める
W poszczególnych przypadkach nakłada się poszczególne kary - zasada indywidualizacji kary
Facientes et consentientes pari poena plectuntu
学び始める
Na sprawców i wspólników nakłada się równą karę
Expedit rei publicae, ut finis sit litium
学び始める
Dla państwa korzystne jest, aby procesy nie trwały zbyt długo
Crimina morte extinguuntur
学び始める
Przestępstwa wygasają wskutek śmierci sprawcy
Ius et furi dicitur
学び始める
Nawet złodziejowi należy się sprawiedliwość przed sądem
Nemo iudex in causa sua
学び始める
Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie
Nullus describatur reus, priusquam convincatur
学び始める
Nikogo nie wolno uznać za winnego przed skazaniem
Neminem captivabimus nisi iure victum
学び始める
Nikogo nie będziemy więzili, chyba że skazanego prawomocnym wyrokiem
Absentem in crminibus damnari non oportet
学び始める
Nieobecnego nie należy skazywać za przestępstwo
Tantum devolutum, quantum appellatum
学び始める
Sprawa w takim zakresie przechodzi do sądu wyższej instancji, na ile zostało to określone w apelacji
Reformatio in peius iudici appellatio non licet
学び始める
Sądowi apelacyjnemu nie wolno zmieniać wyroku nie niekorzyść zasądzonego/skazanego
Accusare nemo se debet (nisi coram deo)
学び始める
Nikt nie musi oskarżać samego siebie (chyba że przed Bogiem).
Facultas probandi non est augustanda
学び始める
Możliwość dowodzenia nie może być ograniczana
In criminalibus probationes debent esse luce clariores
学び始める
W sprawach karnych dowody muszą być jaśniejsze niż światło
Qod non est in actis, non est in mundo
学び始める
Czego nie ma w aktach, nie ma na świecie
In dubiis benigniora / clementia
学び始める
W razie wątpliwości łaskawiej/łagodniej
In dubiis minus
学び始める
W razie wątpliwości zasądzić mniej
In dubio pro reo iudicandum est
学び始める
W razie wątpliwości na korzyść oskarżonego
In dubio pro libertate
学び始める
W razie wątpliwości na korzyść wolności
Animus malus
学び始める
Zły zamiar
Causa criminalis
学び始める
Sprawa karna
Corpus delicti
学び始める
Przedmiot będący dowodem popełnienia przestępstwa
Delicto flagranti / in flagranti
学び始める
Na gorącym uczynku
Habeas corpus
学び始める
Zespół norm gwarantujących wolność i nietykalność osobistą
Morbus mentalis
学び始める
Choroba psychiczna
Poena capitis / ultimum supplicium
学び始める
Kara śmierci
Poena talionis
学び始める
Kara odwetu
Vis compulsiva
学び始める
Przymus psychiczny
Corruptissima / perditissima re publica plurimae leges
学び始める
Im większe zepsucie w państwie, tym liczniejsze ustawy
Leges ab omnibus intellegi debent
学び始める
Ustawy powinny być zrozumiałe dla wszystkich
De minimis non curat lex
学び始める
Ustawa nie troszczy się o drobiazgi
Verba cum effectu acipienda
学び始める
Słowa należy zgodnie z ich znaczeniem
Ubi eadem legis ratio, ibi eadem legis dispositio
学び始める
W takich samych okolicznościach należy stosować takie same rozwiązania prawne
Clara non sunt interpretanda
学び始める
Nie dokonuje się wykładni tego, co jasne
Interpretatio cessat in claris
学び始める
Interpretacja (wykładnia) kończy się, gdy wszystko jest jasne
Eius est interpretari leges, cuius est condere
学び始める
Do interpretacji prawa upoważniony jest ten, kto je stanowi
Apices iuris non sunt iura
学び始める
Sztuczki prawne nie stanowią prawa
Contra legem facit, qui id facit qoud lex prohibet, in fraudem vero, qui salvis verbis legis sententiam eius circumvenit
学び始める
Wbrew ustawie postępuje ten, kto czyni to, czego ustawa zabrania; z ominięciem ustawy działa zaś ten, kto nie naruszając jej słów, obchodzi jej treść
Secundum legem
学び始める
zgodnie z prawem
Contra legem
学び始める
Wbrew prawu
Praeter legem
学び始める
Obok prawa (ominięcie).
Lege non distinguente nec nostrum est distinguere
学び始める
Tam, gdzie ustawa nie rozróżnia, nie naszą rzeczą jest wprowadzać rozróżnienie
Exceptio est strictissimae interpretationis
学び始める
Wyjątek powinien być interpretowany ściśle
Expressio specialis omnem impedit extensionem
学び始める
Dokładne wyrażenie wyklucza wykładnię rozszerzającą
Exclusa censentur omnia, quae lex enumerando non inclusit
学び始める
Należy uznać za wyłączone wszystko to, czego ustawa, wyliczając, nie włączyła
Interpretatio declarativa (Extensiva et Restrictiva)
学び始める
Wykładnia literalna (Rozszerzająca i Zawężająca)
Argumentum a rubrica
学び始める
Argument z systematyki ustawy
Incivile est nisi tota lege respecta una aliqua particula eius proposita iudicare vel respondere
学び始める
Nieprawidłowe jest wydawanie wyroku lub opinii prawnej bez uwzględniania całości ustawy, na podstawie jednego fragmentu
Benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur
学び始める
Ustawy są właściwie interpretowane, gdy zachowuje się ich ducha
Sensum, non verba spectamus
学び始める
Patrzymy na sens, nie na słowa
Ratio legis
学び始める
Cel, sens ustawy, “przyczyna wydania”.
Lex superior derogat legi lnferiori
学び始める
Reguła hierarchiczna
Lex specialis derogat legi generali
学び始める
Reguła merytoryczna
Lex posteriori derogat legi priori
学び始める
Reguła chronologiczna
Summum ius summa iniuria
学び始める
Najwyższe prawo [bywa] najwyższym bezprawiem
Abrogata lege abrogante non reviviscit lex abrogata
学び始める
Uchylenie ustawy uchylającej ustawę nie przywraca obowiązywania uchylonej ustawy
Omnia sunt interpretanda
学び始める
Wszystko podlega interpretacji
Lex iniusta non est lex
学び始める
Ustawa (prawo) niesprawiedliwe nie jest ustawą (prawem).
Non omne quod licet honestum est
学び始める
Nie wszystko, co dozwolone, jest uczciwe
Pacta sunt servanda
学び始める
Umów należy dotrzymywać
Silent leges inter arma
学び始める
Pośród oręża (w czasie wojny) milczą ustawy.
Ubi societas, ibi civitas ibi ius
学び始める
Gdzie społeczeństwo, tam też państwo, tam też prawo
Salus populi suprema lex esto
学び始める
Dobro ludu najwyższym prawem
Onus probandi
学び始める
Ciężar dowodu
Legum servi sumus ut liberi esse possimus
学び始める
Wszyscy jesteśmy niewolnikami praw (abyśmy mogli być wolni)
Cessante ratione legis, cessat lex ipsa
学び始める
Gdy ustaje przyczyna, dla której wydano ustawę, traci moc sama ustawa

コメントを投稿するにはログインする必要があります。