ślina

IgA

Największe stężenie IgA (wydzielnicza): - Produkowana przez kom. plazmatyczne nabłonka wydzielniczego ślinianek i zdrowego nabłonka jamy ustnej, - Wpływ na fagocytozę paciorkowców przez leukocyty, - Aglutynuje S. mutans ↦ ułatwienie ich eliminacji.

IgM

- Część pochodzi ze ślinianki przyusznej, część z płynu tkankowego.

IgG

- Pochodzi z kieszonki dziąsłowej i z przestrzeni międzykomórkowych obszarów objętych stanem zapalnym, - Aglutynuje S. mutans ↦ ułatwienie ich eliminacji.

mucyny

- Umożliwienie uformowania i połknięcia kęsa pokarmowego, - Ochrona tkanek miękkich przed podrażnieniem, - Glikoproteiny o dużej masie cząsteczkowej (aglutyniny)↦ wybiórcza aglutynacja paciorkowców próchnicotwórczych.

histatyny

- Duża ilość histydyny, - Bakteriostatycznie i bakteriobiójczo w stosunku do S. mutans i C. albicans.

STATERYNY oraz BIAŁKA BOGATE W PROLINĘ:

Tworzenie kompleksów z jon Ca i P → zapobieganie precypitacji zw mineralnych w zagłębieniach i wokół szyjek zębów.

CYSTATYNY:

- Fosfoproteiny zwierające cysteinę, - Hamowanie enzymów proteolitycznych pochodzenia bakteryjnego i komórkowego, - Przeciwwirusowe.

FIBRONEKTYNA:

- Aglutynacja paciorkowców.

BETA2-MIKROGLOBULINA:

- Aglutynacja drobnoustrojów.

LIZOZYM:

1 - Pochodzenie: - Duże gruczoły ślinowe, - Płyn dziąsłowy, - Strawione leukocyty, 2 - Uszkadza błonę komórkową S. mutans i Neisseria → liza komórki.

LAKTOFERRYNA:

- Glikoproteina, - Chelatacja (sekwestracja) jonów żelazawych, - Bakteriostatyczna dla bakterii wykorzstujących Fe, - Apolaktoferryna (bez związanego żelaza) ↦ bakteriobójcza wobec S. mutans w środowisku tlenowym.

PEROKSYDAZA ŚLINOWA = SIALOPEROKSYDAZA:

- Aktywny w środowisku tlenowym (obecność H2O2), - Hamowanie glikolizy bakterii poprzez produkcję podcyjanitu lub kwasu podcyjanowego: Szczególnie wobec Lactobacillus acidophilus.

system ślinowej peroksydazy

1) Peroksydaza, 2) Tiocyjanki (SCN-), 3) H2O2. Utlenianie tiocyjanków do podtiocyjanków ↦ działanie bakteriobójcze.

system mieloperoksydazy

Dostaje się do śliny przez bł. śluzową jamy ustnej. Główny enzym: mieloperoksydaza: Uwalniana przez neutrofile. Dodatkowo utlenia chlorki do aniony podchlorynowego.

rola systemów peroksydazy i mieloperoksydazy

1) Działanie antybakteryjne, 2) Działanie przeciwko drożdżom i niektórym wirusom, 3) Ochrona komórek przed toksycznym H2O2.

AMYLAZA ŚLINOWA:

- Rozkład skrobii na: maltotriozę, maltozę i glukozę, - stanowi blisko połowę wszystkich białek w ślinie.

MOCZNIK:

- Pochodzenie: surowica, metabolizm gruczołów ślinowych, - Istotny wpływ na układy buforowe śliny.

AMONIAK:

- Pochodzi z rozkładu mocznika lub dezaminacji aminokwasów, - Wiąże nadmiar jonów wodorowych.

Sodowy (Na+):

- Ślina spoczynkowa: niskie stężenie, - Ślina stymulowana: wysokie stężenie, - Transport związków aktywnych przez bł. komórkowe, - Wzrost rozpuszczalności szkliwa w kwasach, - Osmoregulacja.

Potasowy (K+):

- Stała ilość w ślinie stymulowanej, - Transport aktywny związków przez bł. komórkowe.

Magnezowy (Mg2+):

- Tworzenie struktury zębów, - Aktywator niektórych enzymów, - Wzrost rozpuszczalności szkliwa w kwasach.

Wapniowy (Ca2+):

- Stała ilość w ślinie stymulowanej, - Budulec tkanek twardych, - Dojrzewanie szkliwa, - Remineralizacja, - Aktywator niektórych enzymów śliny.

Chlorkowy (Cl-):

- Osmoregulacja, - Aktywacja ⲁ-amylazy.

Fluorkowy (F-):

- Stężenie zależne od otoczenia, - Wpływ na strukturę szkliwa, - Remineralizacja, - Przeciwbakteryjny.

Jodkowy (I-):

- Składnik peroksydaz ↦ rola obronna.

Wodorowęglanowy (HCO3-):

- Wzrost stężenia w ślinie stymulowanej, - Najważniejszy bufor ślinowy.

Fosforany (PO4 3-, HPO4 2-, H2PO4-):

- Dojrzewanie szkliwa, - Remineralizacja, - Układ buforowy, - Tworzenie kamienia nazębnego, ALE! Postać dimerowa (H4P2O7) jest inhibitorem precypitacji fosforanów wapnia, - Rola odżywcza dla bakterii.