Statystyka, pojęcia

proces badawczy w skrocie...

1. problem badawczy2. pytanie badawcze3. hipoteza badawcza 4. wybór zmiennych 5. wybór schematu badania (korelacyjny, eksperymentalny, quasi-eksperymentalny/sche 6. operacjonalizacja: robór narzedzi pomiarowych 7. dobór próby

Obserwacja w procesie badawczym

a podstawie obserwacji i znajomości literatury możemy sformułować problem badawczy oraz pytanie badawcze

Cechy dobrze sformułowanego pytania badawczego

Maksymalnie precyzyjne oraz możliwe do zweryfikowania empirycznie

Jakie wyróżniamy rodzaje pytań badawczych

Pytania o różnice, związek, kierunkowe, niekierunkowe

Przgląd literatury w procesie badawczym

pozwala sprawdzić aktualna wiedzę, weryfikujemy kontekst teoretyczny na końcu formułując hipotezę badawcza

Hipoteza badawcza

Propozycja odpowiedzi na pytanie badawcze, „tymczasowe”, ktore należy potwierdzić lub odrzucić, czasem w badaniach stawiamy dwie lub trzy alternatywne hipotezy

Jakie wyróżniamy hipotezy badawcze

Hipoteza badawcza, alternatywna i zerowa

Ustalenie schematu badania

wybieramy taki, który pozwoli uzyskać jak najdokładniejsze odpowiedzi: eksperymentalny, quasi eksperymentalny, korelacyjny. Na tym etapie również pytanie badawcze oraz między osobami/wewnątrz osób

Kpb Wybór narzędzi pomiarowych

Testy psychologiczne/kwestionariusze lub konstrukcja własnych. Ustalamy jak bedziemy mierzyć czyli operacjonalizacja

Kpb Schemat Przeprowadzenie badania.

W zależności od schrmatu: korelacyjnie - wypełnione ankiety, eksperyment/quasi eksperyment - przeprowadzamy zapisując odpowiednie dane

Kpb Analiza danych

Stosowanie technik do analizy jak: opis stat zmiennych, analiza korekacji Pearsona i Spearmana, analiza regresji, testy t-studenta (3 wersje + nieparametryczne odpow), anal wariancji ANOVA, chi kwadrat jedna/dwie proby

Kpb Opis wyników

Do poprawnego opisu wyników należy je rozumieć oraz określić jakie wnioski można na ich podstawie sformułować

Pułapki podczas przeprowadzania badań.

Błąd planowania, tendencja do potwierdzania, próba oceny wyników na „oko”,

Pojęcie zmiennych

To właściwość/cecha mogąca przyjąć dwie różne wartości w danym zbiorze elementów np: zmienna prośba o pomoc czyli tak/nie

Zróżnicowanie wartości nazywamy

Zmiennością, w badaniach zajmujemy się weryfikacją od czego dana zmienna zależy

Zmienna przyjmuje ile wartości i jakie

Co najmniej dwie wartości, jakościową (kolor oczu/nardowość), ilościową (wiek/wzrost)

Zmienne możmy mierzyć na skalach:

jakościowych - nominalnej (kategorialnej) i porządkowej (rangowej)/// ilosciowe - przedziałowej (interwałowej) i stosunkowej (ilorazowej)

Skala nominalna umożliwia

tylko odróżnienie jednego obiektu od drugiego

Zmienne nominalne do czego używane

Nie posiadaja naturalnego porządku ani helierarchiu. Można przyporządkować dane do określonych kategorii, ale nie mozna określić co jesr lepsze/większe/gorsze. Używane do grupowania i analizy jakościowej danych, a także tworzeniu tabel i wykresów słupk

Skala porządkowa

Informuje o porządku poszczególnych zmiennych

Zmienna porządkowa

Kategoryzuue dane na niezależne grupy lub kategorie, przy czym te dane mają określoną hierarchię

Przykłady zmiennych porządkowych

klasyfikacja poziomu studiów(podstawowe, średnie, wyższe), oceny szkolne, poziomy awansu. Używane w analizie żeby wyrazić porządek lub hierarchię w danych.

Skale ilościowe

odpowiadają nie tylko za ustalenie porządku danych ale także dystansu (dzielących różnic). Poziom pomiaru jest ilościowy gdy możemy założyć, że odległość między poszczególnymi wartościami skali jest taka sama np: wiek w latach, czas reakcji itp

Skala przedziałowa

elementy uporz. hierarchicznie, a różnice między nimi są miarodajne i mają małe odstępy. Skala nie ma ZERA BEZWZGLĘDNEGO, w którym byłby brak całkowitej ilości zmiennej.

Zmienna przedziałowa - definicja i przykłady

Zmienna mierzona na skali przedziałowej, temperatura (nie może nie być wartości) tak samo oceny szkolne

Skala ilorazowa

elementy uporządkowane hierarchicznie, różnice miarodajne, małe odstępy, punkt zerowy reprezentujący brak cechy. Pozwala wyrazić pełną ilościową różnice między elementami.

Zmienna ilorazowa

Mierzona na skali ilorazowej np: długość, masa, czas

Jakie wyróżniamy skale pomiarowe

Nominalna (płeć), porządkowa(wykształcenie), interwałowa (temperatura), ilorazowa (waga)

Podsumowanie rodzaju zmiennych x/y

Nominalna (klasyfikacja czy x różny od y), porządkowa (od najmniejszych do największych czy x wieksze od y), przedziałowa (równe jednostki, o ile x wieksze od y), ilorazowa (zero bezwględne, ile razy x wiekszy od y)

Skale pomiaru dzielone na wyższe i niższe to

wyższe ilościowe, niższe jakościowe. Z wyższych można zrobić niższe ale nie na odwrót. Z wieku można zrobić przedział grup wiekowych ale nie na odwrót

Skala likerta to

1. Zupełnie sie nie zgadzam, 2. Nie zgadzam sie... Ta skala jest skalą porządkowa w kwestionariuszach ale na potrzeby statystyki ilorazową?! kurwa czemu ilorazową bo można nie mieć zdania?

Zmienna (zależna) wyjaśniana

Zmienna, którą badacz mierzy, żeby sprawdzić, czy na nią wpływa zmienna niezależna i czy pojawi się oczekiwany efekt.

Zmienna niezależna (wyjaśniająca)

Zmienna, którą badacz zmienia albo różnicuje, aby stwierdzić, czy manipulacja nią będzie powodowała zmkany w jakiejś innej badanej zmiennej

Schemat badania: korelacja

Analiza związków między zmiennymi, nie ma grup, nie można wyciągać wniosków przyczynowo-skutkowych

Schemat badania: eksperyment

Manipulacja zmienną niezależną, kontrola zmiennych niezależnych ubocznych, dobór losowy do grup: eksperymentalnej i kontrolnej, związek przyczynowo-skutkowy

Schemat badania quasi-eksperymentalny

Brak manipulacji zmienną niezależną, brak doboru losowego, ale badamy różnice między grupami, nie można wyciągać wniosków przyczynowo-skutkowych

Korelacyjny schemat badania weryfikuje

współwystępowanie wzmiennych, sprawdzam czy oraz w jakim stopniu są ze sobą związane. Badanie koncentruje się na mierzeniu siły i mierzeniu kierunku związki, słowa kluczowe „związek, wiąże się”

Korelacyjne badania dotyczą często zmiennych

ilorazowych i przedziałowych, wyniki pozwalają na wnioski dotyczące relacji między zmiennymi oraz ich znaczenie praktyczne. KORElacja nie mówi o związku przyczynowo - skutkowym.

Schemat badania eksperymentalny cele i

badanie przyczynowości między zmiennymi poprzez kontrolowanie warunków i manipulacje jedną lub więce zmiennych niezależnych, pozwala odpowiedzieć na pytania o różnice

Schemat eksperymentalny

minimum 2 grp badane, eksperymentalna i kontrolna, grupy zrandomizowane, badanie zmiennej zależnej przed i po najczęściej. Grupa kontrolna manipulowana zmienną niezależną, możliwość replikacji, np eksp milgrama

Schemat badania quasi eksperymentalny

w odróżnieniu od eskerymentu, nie zapewnia pełnej kontrolo nad procesem lososania uczestników do warunków badawczych, brakuje grupy kontrolnej co może utrudnic ocene wpływu manipilulacji. W zamian za grp kontr, często stos. się grp porównawcza (br zm niez

Schemat quasi-eksperymentalnu ograniczenia

Ze wzgl na brak losowego przydziału i grupy kontr., nie pozwalają na pełne wnioskowanie przyczynowości między zmiennymi. efekty manipulacji trudniejsze do zinterpretowania. Stos. gdy niemożliwe/nieetyczne przepr. eksperymentu.

Badanie między osobami

Sprawdza sie gdy analizujemy różnice między grupami ludzi, np. grupami wiekowymi, płciowymi, kulturowymi, w każdej z grp mamy inne os. w tym schem skupiamy sie na analizie zwiazku między zmiennymi niezależnymi a zaleznymi

Schemat wewnątrz osób

Analiza wewnatrz grp, zmienne są warunki, czas itp. może to być eksperyment lub badanie podłużne np: badanie wpływu różnych dawek leku na zmniejszenie objawów choroby.

Przykład badania podłużnego:

badanie wpływu programu treningowego na poprawę zdolności fizycznych, mierzone przed rozpoczęciem, po tygodniu, miesiącu, trzech itd.