tkanki mięśniowe

komórki kurczliwe

komórki mioepitelialne (komórki mięśniowo-nabłonowe), perycyty, miofibroblasty (tkanka łączna)

tkanka mięśniowa - podział

gładka, poprzecznie prążkowana szkieletowa, poprzecznie prążkowana serca (tylko u kręgowców)

komórki mioepitelialne - definicja

komórki kurczliwo-nabłonkowe w gruczołach egzokrynowych wspomagające proces wyprowadzania wydzieliny z gruczołu ("wyciskanie")

perycyty - definicja

komórki kurczliwe "obejmujące" naczynia włosowate; sterują tempem przepływu krwi (przez zmianę średnicy naczyń włosowatych) oraz regulują przepuszczalność śródbłonka, zwłaszcza w centralnym układzie nerwowym (bariera krew-mózg)

miofibroblasty - definicja

komórki kurczliwe w tkankach łącznych, przypominające fibroblasty; pełnią liczne funkcje regulatorowe, zwłaszcza w procesie gojenia ran; mogą powstawać z wielu różnych typów komórek

komórki z których mogą powstać miofibroblasty (6)

komórki nabłonkowe; fibroblasty; komórki mięśniowe gładkie; komórki przydanki; perycyty; komórki śródbłonka; inne?

z którego listka zarodkowego powstają tkanki mięśniowe?

mezoderma

miogeneza - definicja

proces powstawania tkanki mięśniowej z mezodermy

do czego odnosi się przedrostek sarko-

do niektórych elementów cytoplazmatycznych miocytów, np. sarkoplazma = cytoplazma, sarkolemma = plazmolemma, błona komórkowa, sarkosom = mitochondrium, siateczka sarkoplazmatyczna = SER, stanowiąca magazyn jonów Ca2+

czy tkanka mięśniowa jest ukrwiona? czy dochodzą do niej neurony?

jest ukrwiona, znajdują się w niej zakończenia neuronów

tkanka mięśniowa gładka - charakterystyka

zbudowana z miocytów, czyli wrzecionowatych komórek posiadających jedno, centralnie ułożone jądro komórkowe; układ miocytów jest nieregularny, ale zazwyczaj tworzą one warstwy, w których układają się w konkretnych, przecinających się płaszczyznach

miocyty tkanki mięśniowej gładkiej - charakterystyka

posiadają jamki; w sarkoplazmie obecne białko wiążące Ca2+ - kalmodulina; filamenty aktynowe połączone są ciałkami gęstymi, które łączą się też z filamentami pośrednimi

co sprawia, że w tkance mięśniowej gładkiej prążkowanie nie jest obserwowane?

nieregularny układ filamentów w komórkach

czym są jamki miocytów mięśni gładkich?

wgłębieniami w sarkolemmie, stanowiącymi miejsca nagromadzenia receptorów błonowych (sygnalizacja)

cechy skurczu tkanki mięśniowej gładkiej (3)

powolny, długotrwały, niezależny od woli organizmu

od czego zależy skurcz mięśni gładkich?

w większości przypadków jest miogenny (ściany naczyń, przewód pokarmowy, pęcherz moczowy, macica), rzadziej neurogenny (siatkówka oka, ściana tchawicy, duże tętnice sprężyste)

komórki śródmiąższowe Calaja - co to?

przekształcone miocyty pobudzające miogennie mięśnie gładkie do skurczu

tkanka mięśniowa szkieletowa - charakterystyka

zbudowana z włókien; włókna układają się w jednej płaszczyźnie i biegną od początku do końca mięśnia; setki spłaszczonych jąder układa się peryferyjnie,; włóknom towarzyszą nieliczne komórki miosatelitarne

komórki miosatelitarne - charakterystyka

drobne komórki pełniące funkcję komórek macierzystych (wzrost i regeneracja uszkodzonych włókien)

włókna mięśniowe - charakterystyka

syncytia (komórczaki, polikariocyty) powstałe w wyniku fuzji wielu mioblastów; centralnie we włóknach znajdują się ściśle upakowane miofibryle

przebieg miogenezy mięśni szkieletowych

niedojrzałe mioblasty kondensują i układają się w jednej płaszczyźnie przekształcając się w miotubule, z których powstają dojrzałe włókna mięśnia szkieletowego

kanalik T - definicja

znajdujące się w sarkolemmie wypuklenia błony tworzące głębokie kanały, ułożone w poprzek długości włókna

Triada - definicja

struktura z kanalika T, któremu towarzyszą z obu stron dwie cysterny retikulum; występuje tylko w mięśniach szkieletowych

jak zbudowane są miofibryle?

są zbudowane z powtarzalnych jednostek kurczliwych - sarkomerów

elementy sarkomeru (5)

dysk (linia) Z, prążek I, prążek A, pasmo H, linia M

dysk (linia) Z

granica sarkomeru

prążek I

wyłącznie filamenty aktynowe

prążek A

filamenty miozynowe i aktynowe

pasmo H

wyłącznie filamenty miozynowe

linia M

element podporowy

filament cienki

filament aktynowy

filament gruby

filament miozynowy

gdzie układają się kanaliki T?

na wysokości prążka A

skurcz mięśni szkieletowych - charakterystyka

neurogenny; zależny od woli organizmu (istnieją wyjątki, np. drżenie mięśni na skutek wychłodzenia organizmu)

cytofizjologia skurczu i rozkurczu mięśni szkieletowych

receptory w sarkolemmie wiążą acetylocholinę; potencjał czynnościowy idzie wzdłuż kanalika T; ER uwalnia Ca2+ do sarkoplazmy; troponina wiąże Ca2+, powstają wiązania ak-mio; acetylocholinesteraza usuwa ACh z kolbki synaptycznej -> Ca2+ wraca do cystern ER

dlaczego dochodzi do stężenia pośmiertnego?

przy braku dopływu ATP niemożliwe jest odłączenie aktyny od miozyny

typy włókien mięśniowych szkieletowych

włókna czerwone (biegacz długodystansowy), włókna białe (sprinter)

włókna czerwone - typy

tlenowe (typ I)

włókna białe - typy

glikolityczno-tlenowe (typ IIA), glikolityczne (typ IIB)

włókna czerwone tlenowe (typ I) - tempo skurczu

wolne

włókna czerwone tlenowe (typ I) - siła skurczu

mała

włókna czerwone tlenowe (typ I) - odporność na zmęczenie

wysoka

włókna czerwone tlenowe (typ I) - zawartość glikogenu

niska

włókna czerwone tlenowe (typ I) - zawartość mioglobiny

wysoka

włókna czerwone tlenowe (typ I) - liczba mitochondriów

wysoka

włókna czerwone tlenowe (typ I) - liczba naczyń włosowatych

wysoka

włókna białe glikolityczno-tlenowe (typ IIA) - tempo skurczu

szybkie

włókna białe glikolityczno-tlenowe (typ IIA) - siła skurczu

średnia

włókna białe glikolityczno-tlenowe (typ IIA) - odporność na zmęczenie

wysoka

włókna białe glikolityczno-tlenowe (typ IIA) - zawartość glikogenu

wysoka

włókna białe glikolityczno-tlenowe (typ IIA) - mioglobiny

wysoka

włókna białe glikolityczno-tlenowe (typ IIA) - liczba mitochondriów

wysoka

włókna białe glikolityczno-tlenowe (typ IIA) - liczba naczyń włosowatych

średnia

włókna białe glikolityczne (typ IIB) - tempo skurczu

szybkie

włókna białe glikolityczne (typ IIB) - siła skurczu

duża

włókna białe glikolityczne (typ IIB) - odporność na zmęcznie

niska

włókna białe glikolityczne (typ IIB) - zawartość glikogenu

wysoka

włókna białe glikolityczne (typ IIB) - zawartość mioglobiny

niska

włókna białe glikolityczne (typ IIB) - liczba mitochondriów

niska

włókna białe glikolityczne (typ IIB) - liczba naczyń włosowatych

niska

złożona budowa mięśni

każde włókno otacza śródmięsna; zgrupowanie włókien otacza namięsna; cały mięsień otacza omięsna; do namięsnej dochodzą naczynia krwionośne; śródmięsna, namięsna i omięsna zbudowane są z tkanki łącznej

kardiomiocyty - definicja

walcowate komórki budujące mięsień sercowy, posiadające jedno lub dwa jądra (niektóre gatunki do 4) ułożone centralnie (mono- i dikariocyty)

gdzie zlokalizowany jest kanalik T w kardiomiocytach?

przy linii Z

czym są wstawki?

rozbudowanym systemem połączeń komunikacyjnych i ścisłych (zwierających) między kardiomiocytami

skurcz tkanki mięśniowej prążkowanej serca - cechy

niezależny od woli organizmu; miogenny inicjowany przez komórki rozrusznikowe (węzły: zatokowo-przedsionkowy i przedsionkowo-komorowy)