TRENY Kochanowski

tren

pieśń lamentacyjna przynależąca do literatury funeralnej o rodowodzie antycznym. wyraża żal po czyjej śmierci i rozpamiętuje jego dokonania i zalety.

budowa trenu (6)

1. wstęp 2. pochwała cnót zmarłego 3. rozpamiętywanie wielkości poniesionej straty 4. demonstracja żalu 5. napomnienie, pouczenie 6. pocieszenie/ konsolacja

z ilu utworów składają się TRENY

19

treny 2 ujęcia

1. wyraz ojcowskiego bólu 2. traktat filozoficzny- konformacja horacjanizmu z osobistą tragednią

podział trenów (3)

I-VIII wyrażenie żalu po stracie i opis Urszulki. IX-XV zwątpienie i uzasadnienie zwątpienia. XVI-XIX próba odbudowy światopoglądu

synonim mądrości w trenie IX

STOICYZM, horacjanizm, złoty środek

wydźwięk trenu IX

ironiczny, wychwala mądrość po czym wszystko neguje (nieszczęśliwy ja człowiek) mówiąc że owa mądrość nie spełniła swojej roli w chwili próby

dominujący środek artystyczny w terenie IX

anafora (ty) funkcja: podkreślenie IRONICZNEGO wydźwięku apostrofy do mądrości

specyfika trenu IX

nie zwraca się bezpośrednio do Urszulki, tylko do mądrości (dziecko pozostaje w domyśle)

specyfika trenu X i dominujący środek artystyczny

litania pytań cierpiącego ojca. dominujący środek: pytania retoryczne

topos trenu X

ubi jest- gdzie jest? przejawia się pytaniami retorycznymi.

kryzys religijny w terenie X

,jeśliś jest" zwątpienie

wyobrażenia eschatologiczne trenu X

chrześcijanizm: raj i czyściec. stoicyzm: miejsce nadniebne (Platon), wizja kosmosu (anioły, 10 sfer). mitologią: Hades Charon, rzeka Stynks i Lete, wyspy szczęśliwe. inny wariant: wędrówka dusz i reinkarnacja

wartości kwestionowane przez poetę w terenie XI

dobroć, pobożność, harmonia wewnętrzna

solidaryzacja Kochanowskiego w trenie XI

z brutusem, oboje kwestionują użyteczność cnoty

obraz świata tren XI

totalny, bezładny, niesprawiedliwy chaos bez logiki w którym nie liczą się żadne wartości (kontrast w wyobrażeniem w trenach, że świat jest harmonijny i ułożony)

ocena mędrców w trenie XI

negatywna ocena, myślą że są wyżej niż inni i lepiej rozumieją świat Kochanowski WLICZA SIE S TO GRONI PRXEZ 1 OSOBE L.MN. chcą odkryć tajemnicę boskie co nie jest możliwe przez ograniczenie poznawcze człowieka. jedynie Bóg może sam nam chcieć he pokazać

z jaką postacią można skonfrontować bohatera trenu XI

HIOB też stracił rodzinę, niezawinione cierpienie

nieznajomy wróg w trenie XI

zły los, FATUM, prześladowca zarówno dobrego jak i złego człowieka, wartości pozostają bez znaczenia

tren I

odwołuje się do tradycji liryki funeralnej

tren II

boleję że musi zajmować sie tematem śmierci dziecka

tren III

nadzieja, że po śmierci spotka się z córką

tren IV

wyraża pretensje, niesprawiedliwość śmierci, wzmianka o cierpiącej po stracie dzieci NIOBE

tren V

porównanie Urszulki do drzewka oliwnego, ściętego zanim zdążyło rozkwitnąć

tren VI

sugeruje talent poetycki Urszulki, zestawienie z Safona, boleję że ten talent nie może się rozwijać

tren VII

nieszczęsne ochędóstwo, mówi i uczuciach jakie wywołuje u niego widok ubranek dziecka, boleję że Urszulka nie będzie się mogła cieszyć małżeństwem

tren VIII

wielkieś uczyniła... apostrofa do Urszulki. autor mówi o niedającej się niczym zapełnić pustce w domu

tren IX

apostrofa do mądrości o wydźwięku ironicznym. autor neguje użyteczność horacjanizmu i stoicyzmu bo nie uchroniły go przed bólem po stracie. boleję nad straconym czasem na zgłębianie bezużytecznej mądrości

tren X

litania pytań cierpiącego ojca. wyraz ZWĄTPIENIA w Boga, mówi o puszikiwaniu Urszulki w zaświatach i kończy się prośba żeby dziecko mu się. rozpacz ukazuje się przez wyliczenia w ostatnim wersie. lubo snem, lubo cieniem, lubo marą nikczemną

tren 11

Nie skierowany do Urszulki nie pojawia się ona w tekście ujawnia się wątek próby odbudowania moralności i światopoglądu

tren XII

wiek dziewczynki, podkreśla wyjątkowość dziecka i niesprawiedliwość jej losu

tren XIII

wyraz straszliwej rozpaczy, woli aby Urszulka się nigdy nie urodziła, nie potrafi sobie poradzić

tren XIV

porównuje sytuację do losu mitycznego Orfeusza, który zszedł do podziemi ale nie udało mu się wyprowadzić Eurydyki. podkreśla że on byłby w stanie zostać w zaświatach, byle z ukochanym dzieckiem

tren XV

rozbudowany wątek o Niobe

tren XVI

powrót do polemiki, próba powrotu do stoicyzmu, przywołanie Cycerona

tren XVII

widzi w śmierci boskie wyroki, ZWROT RELIGIJNY

tren XVIII

poeta KORZE SIE PRZED BOGIEM błagając go o litość

tren XIX

to długi utwór zbudowany przede wszystkim z opowieści matki poety o losach urszulki w niebie oraz o sensie życia; matka ukazuje się synowi we śnie i tłumaczy mu, że los jego córeczki jest teraz lepszy niż za jej życia

nadawca komunikatu w trenie XIX

matka jako osoba godna zaufania