Układ pokarmowy 4 4/5

Jaką budowę ma przewód pęcherzykowy?

ma budowę podobną do przewodu wątrobowego

U jakich gatunków nie ma pęcherzyka żółciowego?

u konia, jeleniowatych, słonia, gołębi i perliczek

Trzustka – charakterystyka ogólna

jest gruczołem zewnątrzwydzielniczym, w którym znajduje się rozproszony gruczoł wewnątrzwydzielniczy, składający się z drobnych skupień komórek zwanych wyspami trzustkowymi (wyspy Langernhansa)

Jaką budowę ma trzustka?

zrazikową

Czym otoczona jest trzustka?

cienką, słabo wyrażoną torebką łącznotkankową

Co wnika wgłąb trzustki od torebki?

od torebki wnikają cienkie pasma tkanki łącznej luźnej dzieląc miąższ narządu na zraziki

Co znajduje się w tkance łącznej międzyzrazikowej?

naczynia krwionośne, nerwy, sploty nerwowe oraz większe przewody wyprowadzające, a także skupienia komórek tłuszczowych

Co stanowi zdecydowaną większość masy trzustki?

część zewnątrzwydzielnicza

Co wytwarza część zewnątrzwydzielnicza trzustki?

enzymy trawienne (trypsyna, chymotrypsyna, karboksypeptydaza, amylaza, lipaza, elastaza) oraz jony węglanowe (neutralizujące kwaśną treść pokarmową przedostającą się z żołądka

Co zabezpiecza trzustkę przed samostrawieniem?

z uwagi na to, że wiele enzymów trzustki ma potencjalnie działanie uszkadzające własne tkanki, są one wydzielane do światła jelita w postaci nieaktywnych proenzymów (trypsynogen, chymotrypsynogen)

Gdzie i w jaki sposób proenzymy przekształcane są w formę aktywną?

w jelicie pod wpływem wytwarzanych przez enterocyty enzymów (enterokinaza, trypsyna) proenzymy są przekształcane w formę aktywną

Co stanowi zrąb zrazika trzustki?

niewielka ilość tkanki łącznej luźnej, w której znajdują się naczynia włosowate krwionośne i limfatyczne oraz bardzo liczne włókna nerwowe

Z czego składa się miąższ zrazika?

składa się z odcinków wydzielniczych i dróg wyprowadzających

Odcinki wydzielnicze części zewnątrzwydzielniczej trzustki – charakterystyka

mają postać pęcherzyków o niewielkim świetle, tworzące go komórki mają kształt piramidalny, słabo widoczne granice międzykomórkowe, okrągłe jądra i wyraźne jąderka, leżące w pobliżu podstawy komórek, otoczone przez zasadochłonną cytoplazmę

Komórki części zewnątrzwydzielniczej trzustki – organella

mają obfitą SER, dobrze rozwinięty aparat Golgiego oraz liczne kwasochłonne ziarenka wydzielnicze zawierające wydzielinę zwaną zymogenem

Pod wpływem czego powstaje sok trzustkowy?

sok trzustkowy lub jego poszczególne składniki są wydzielane pod wpływem hormonów wydzielanych w ścianie dwunastnicy (gastryna, CCK)

Komórki części zewnątrzwydzielniczej trzustki

komórki śródpęcherzykowe, komórki wydzielnicze (w pęcherzykach trzustki)

Gdzie znajdują się komórki śródpęcherzykowe?

są obecne w świetle pęcherzyków, wyścielając je od środka

Komórki śródpęcherzykowe – budowa

są płaskie, porowate i stanową początkowy odcinek najmniejszych przewodów wyprowadzających zwanych wstawkmi

Komórki śródpęcherzykowe – funkcja

biorą udział w wydzielaniu do soku trzustkowego jonów węglanowych i wody

Co kontroluje czynność wydzielniczą komórek śródpęcherzykowych?

ich czynność wydzielnicza jest kontrolowana częściowo przez komórki enteroendokrynne jelit wytwarzające sekretynę (zwykle po spadku pH treści)

Czym wysłane są wstawki?

niskimi komórkami sześciennymi

Czym wysłane są przewody międzyzrazikowe?

niskim nabłonkiem walcowatym, pod którym znajduje się warstwa tkanki łącznej

Czym wysłane są główne przewody trzustkowe (przewód trzustkowy i przewód trzustkowy dodatkowy)?

nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym zawierającym komórki kubkowe, pod którym znajduje się warstwa tkanki łącznej z gruczołami śluzowymi i komórkami mięśniowymi gładkimi, od zewnątrz częściowo pokrywa je błona surowicza

Czy w przewodach trzustkowych występuje błona mięśniowa?

u bydła, mięsożernych i nieparzystokopytnych miocyty tworzą wyraźną błonę surowiczą

Które przewody i u jakich gatunków nie mają komórek mięśniowych?

przewód główny u świni i dodatkowy u konia i psa nie ma komórek mięśniowych

Pod jaką postacią występuje część wewnątrzwydzielnicza trzustki?

pod postacią wysp trzustki rozrzuconych nieregularnie w obrębie zrazików

Jaką część masy trzustki stanowi część wewnątrzwydzielnicza?

około 2-3% masy trzustki

Jaki kształt mają wyspy trzustki?

najczęściej mają kształt kulisty, mogą też być owalne lub wydłużone

Wielkość wysp trzustki

waha się w szrokich granicach od 0,04 do 0,2 mm

Co stanowi zrąb wysp trzustki?

tkanka łączna luźna zawierajaca liczne naczynia włosowate typu zatokowego

Co stanowi miąższ wysp trzustki?

komórki endokrynowe typu A, B, C i D, PP

Komórki A – jaką część komórek wysp trzustki stanowią?

około 10-20%

Gdzie przeważnie występują komórki A?

przeważnie na obwodzie wysp

Co, kiedy i w jakim celu wytwarzają komórki A?

pod wpływem zmniejszenia poziomu glukozy we krwi wydzielają glukagon, który powoduje zwiększenie stężenia glukozy we krwi

Co jest głównym narządem docelowym glukagonu?

wątroba, gdzie glukagon pobudza proces glikolizy i uwolnienie glukozy do krwi

Jak glukagon wpływa na wydzielanie innych hormonów?

pobudza wydzielanie insuliny i somatostatyny, a ta hamuje wydzielanie glukagonu

Komórki B – jaką część komórek wysp trzustki stanowią?

około 60-80%, są najliczniejsze

Co i kiedy wydzielają komórki B?

wydzielają insulinę pod wpływem wzrostu stężenia glukozy we krwi

Jak działa insulina?

powoduje odkładanie się glukozy w wątrobie i mięśniach, pobudza jej przemianę w tych narządach, wzmaga wychwyt aminokwasów przez mięśnie oraz hamuje wydzielanie glukagonu