5. Grzyby - cudzożywne beztkankowce. Porosty

grzyby -

organizmy heterotroficzne, beztkankowe

mikologia -

dyscyplina nauk biologicznych zajmująca się grzybami i protistami grzybopodobnymi

cechy właściwe tylko grzybom:

ich ściana komórkowa jest zbudowana z chityny

większość grzybów to organizmy wielokomórkowe, ich komórki zawierają jedno, dwa lub wiele jąder (komórczaki)

grzyby są plechowcami, czyli organizmami których ciało - grzybnia - nie wykazuje zróżnicowania na tkanki i organy

ciało grzybów jest zbudowane z...

długich, nitkowatych, prostych lub rozgałęzionych strzępek, które mogą ciasno się ze sobą splatać tworząc nibytkankę (plektenchymę)

owocniki -

powstające w następstwie procesu płciowego specjalnie ukształtowane części grzybni, wewnątrz których powstają zarodnie z zarodnikami

rodzaje strzępek:

strzępka wielokomórkowa, której komórki zawierają jedno jądro / dwa jądra (dikariotyczna); strzępka jednokomórkowa zawierająca wiele jąder (komórczak)

wszystkie grzyby należą do heterotrofów

grzyby saprobiontyczne, pasożytnicze, symbiotyczne (z sinicami tworząc porosty, w mikoryzie z korzeniami roślin), drapieżne - za pomocą specjalnie przekształconych strzępek chwytają niewielkie zwierzęta glebowe i wydzielają enzymy trawiące ich tkanki

mikoryza ektotroficzna -

strzępki grzyba wnikają między komórki korzenia, tworzą wokół korzenia mufki ograniczające jego wzrost i przejmują funkcję pobierania wody

mikoryza endotroficzna -

strzępki grzyba wnikają do wnętrza komórek i nie ograniczają jego wzrostu (występuje u 80-90% roślin zasiedlających kulę ziemską)

oddychanie grzybów -

oddychanie tlenowe lub fermantacja (zdolność np. drożdży do fermantacji jest wykorzystywana od bardzo dawna do produkcji alkoholu i wypieku chleba)

rozmnażanie bezpłciowe grzybów:

fragmentacja plechy - każdy fragment plechy może dać początek nowej grzybni

rozmnażanie płciowe grzybów:

gametogamia - łączenie się gamet (izo, anizo lub oogamia), które powstają w gametangiach (u skoczkowców)

plazmogamia -

połączenie się cytoplazmy gametangiów lub strzępek

kariogamia -

połączenie jąder komórkowych

typy grzybów:

skoczkowce, sprzężniowce, workowce, podstawczaki, grzyby niedoskonałe

grzyby niedoskonałe -

te gatunki, u których nie występuje rozmnażanie płciowe

przykłady workowców:

trufle, smardz jadalny, mączniak prawdziwy dębu

przykłady podstawczaków:

purchawka chropowata, rdza źdźbłowa, hubiak pospolity, pieprznik jadalny (kurka)

pozytywne znaczenie grzybów:

nie dopuszczają do nagromadzenia się martwych organizmów, zwiększają żyzność gleby, umożliwiają krążenie pierwiastków w przyrodzie, grzyby pozostające w mikoryzie poprawiają warunki życia roślin,

negatywne znaczenie grzybów:

niektóre z grzybów powodują tragiczne w skutkach zatrucia, grzyby saprobiontyczne powodują psucie się żywności, niszczenie drewna oraz materiałów skórzanych, wełnianych i bawełnianych, posożytnicze powodują duże starty w rolnictwie

porosty -

organizmy zbudowane ze strzępek grzybów, głównie workowców, rzadziej podstawczaków, tworzące układy mutualistyczne z komórkami zielenic i sinic

rodzaje plech porostów:

skorupiasta, listkowata, krzaczkowata

porosty jako organizmy pionierskie -

rozpoczynają proces gromadzenia się materii organicznej, w którego wyniku podłoże mineralne zmienia się w glebę

porosty są wyjątkowo wrażliwe na zanieczyszczenia powietrza, głównie tlenkami siarki

obszary o wysokim stopniu skażenia atmosferycznego są ubogie w te organizmy lub zupełnie ich pozbawione

porosty dzięki związkom z komórkami zielenic i sinic są organizmami autotroficznymi

zielenice i sinice dostarczają grzybom produkty fotosyntezy, z kolei grzyby przede wszystkim pełnią względem nich funkcje ochronne, a częściowo zaopatrują je w wodę i sole mineralne

helotyzm -

rodzaj współżycia między gatunkami organizmów, w którym jeden z partnerów odnosi większe korzyści

porosty rozmnażają się wyłącznie bezpłciowo

wykorzystują w tym celu specjalne struktury plechy nazywane rozmnóżkami

znaczenie porostów:

biorą czynny udział w procesach wietrzenia skały macierzystej, powodują powstawanie cienkiej warstwy gleby - podłoża dla bardziej wymagających organizmów, są podstawowym pokarmem dla niektórych zwierząt tundry,

rozmnóżki porostów:

urwistki - formują się wewnątrz plechy i wydostają przez jej pęknięcia. Zawierają od jednej do kilku komórek zielenic lub sinic otoczonych strzępkami grzyba