質問 |
答え |
Znaczenie nazwy: średniowiecze 学び始める
|
|
Wieki średnie – uznane za pisarzy za nic nie warte, ciemnota po rozkwicie starożytności. (z łac. media aetas lub medium aevum)
|
|
|
Ramy czasowe średniowiecza (Europa) 学び始める
|
|
476r.(upadek starożytnego Rzymu) – 1453r. zdobycie Konstantynopola przez Turków
|
|
|
Ramy czasowe średniowiecza (Polska) 学び始める
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
„Memento mori” – „Pamiętaj o śmierci”
|
|
|
Rola kościoła w średniowieczu 学び始める
|
|
przechowuje kulturę starożytnego świata, a zarazem przekształca ją w duchu chrześcijaństwa, władza świecka, namaszczenie królów i cesarzy
|
|
|
Tomizm - cechy charakterystyczne 学び始める
|
|
epoka: średniowiecze św. Tomasz z Akwinu: • Nawiązywał do filozofii Arystotelesa • Wszystko składa się z materii i formy • Człowiek poznaje dzięki rozumowi lub przez wiarę, rozum może pojąć wszystko, scholastyka • Wszystko co istnieje, jest hierarchicznie uporządkowane
|
|
|
Augustynizm - cechy charakterystyczne 学び始める
|
|
epoka: średniowiecze św. Augustyn: • Nawiązywał do filozofii Platona • Ważna jest miłość, wszystko co istnieje powstało dzięki Bożej miłości, jest to uniwersalna siła • Wszystko co stworzył Bóg, jest dobre, zło nie istnieje – jest nicością • Dzieje ludzkości to walka Państwa Bożego i państwa ziemskiego.
|
|
|
Franciszkanizm - cechy charakterystyczne 学び始める
|
|
epoka: średniowiecze św. Franciszek: • Upraszczanie życia • Przyjmowanie cierpienia • Miłość do natury ożywionej i nieożywionej
|
|
|
学び始める
|
|
– metoda filozoficzna św. Tomasza polegająca na: ~ Oparciu wiedzy na zhierarchizowanych autorytetach (najważniejszy to Biblia) ~ Podporządkowaniu wiedzy zasadom wiary
|
|
|
学び始める
|
|
utwory opisujące życie i czyny świętych chrześcijańskich. Schemat - cudowne narodziny - grzeszna młodość - nawrócenie - asceza - śmierć - cuda
|
|
|
学び始める
|
|
ideały modne i uznawane w danej epoce
|
|
|
学び始める
|
|
średniowieczny ideał postępowania polegający na dobrowolnym wyrzeczeniu się wszystkich rozkoszy i przyjemności życia
|
|
|
学び始める
|
|
przesadne wychwalanie np. jakiejś osoby w utworze(Bolesław Chrobry w kronice polskiej Galla Anonima)
|
|
|
学び始める
|
|
„sztuka umierania” ideał dobrej śmierci, pięknego umierania.
|
|
|
学び始める
|
|
– upostaciowienie oderwanych, abstrakcyjnych pojęć, jest zawsze jednoznaczna
|
|
|
学び始める
|
|
pieśń o czynach. Utwory opisujące doskonałych rycerzy i władców, np. Pieśń o Rolandzie.
|
|
|
学び始める
|
|
z gr. „prośba, modlitwa” – kompozycja przedstawiająca 3 postaci, Chrystusa jako sędziego na tronie, Marię i Jana Chrzciciela
|
|
|
学び始める
|
|
“taniec śmierci” przedstawienie śmierci w tańcu
|
|
|
学び始める
|
|
jednolitość epoki średniowiecza spowodowana dominacją Kościoła
|
|
|
学び始める
|
|
Bóg w centrum zainteresowania, uznawano Go za przyczynę, ośrodek i cel wszystkiego
|
|
|
学び始める
|
|
waleczny, mężny, wierny swojemu władcy i Kościołowi. Dba o honor rycerski, żądny przygód, dworny wobec kobiet, dbający o sławę rycerską. (Roland)
|
|
|
学び始める
|
|
dba o honor i sławę, (np. Bolesław Chrobry)
|
|
|
Styl gotycki - cechy, ramy czasowe 学び始める
|
|
Rozwija się u schyłku Średniowiecza (XIII-XVw.). Budowle strzeliste, ściany cienkie, okna ostrołukowe ozdabiane kolorowymi witrażami. Obrazy mają wyrazisty rysunek. Tematy utworów często były okrutne, przedstawiano sceny tortur i męki.
|
|
|
Styl romański - cechy, ramy czasowe 学び始める
|
|
Rozwija się między XI a XIII stuleciem (średniowiecze). Charakteryzuje się prostotą i masywnością. Okna są niewielkie, okrągłołukowe, budowano wieże i przybudówki. Na romańskich obrazach postaci ludzkie są proste i odrealnione.
|
|
|
学び始める
|
|
• początek: wydanie „Ballad i romansów” Adama Mickiewicza w 1822r. • koniec: powstanie styczniowe w 1863r.
|
|
|
Sturm und Drang - cechy, ramy czasowe 学び始める
|
|
Lata 1767-1778. Okres ten zwiastował odejście do haseł i idei klasycystycznych, był jednocześnie zapowiedzią romantyzmu.
|
|
|
学び始める
|
|
poświęcenie całego życia i honoru w walce z wrogiem ojczyzny przy podejmowaniu wyborów nieetycznych
|
|
|
学び始める
|
|
od nazwiska XIV-wiecznego szwajcarskiego bohatera Arnolda Winkelrieda, który walcząc przeciwko Austriakom, skierował na siebie włócznie wrogów, dzięki czemu jego rodacy odnieśli zwycięstwo
|
|
|
学び始める
|
|
celowe nawiązywanie do innych kultur – zwłaszcza ze wschodu – używanie zwrotów, pojęć, nazw w utworach
|
|
|
学び始める
|
|
moda w literaturze i obyczajach przełomu XVII i XIXw. Sposób kreacji bohatera literackiego, ukształtowany pod wpływem cierpień młodego Wertera. Typowe dla werteryzmu cechy to: melancholia, pesymizm, nadwrażliwość, uczuciowość, emocjonalny stosunek do życia
|
|
|
学び始める
|
|
Polska jest mesjaszem narodów. Upadek państwa i cierpienia Polaków zostały wpisane w plany Boże. Polska jako mesjasz poprzez swoje cierpienie, śmierć i zmartwychwstanie przyniesie innym ludom wolność.
|
|
|
Cechy bohatera romantycznego 学び始める
|
|
indywidualizm (wyobcowanie z otoczenia), samotność, postawa rozczarowania i buntu, tragizm, przewaga uczucia nad rozumem, nieszczęśliwie zakochany, odkrywca, wrażliwy, patriota
|
|
|
Polski bohater romantyczny - cechy 学び始める
|
|
ewolucja od "kochanka kobiety" do "kochanka ojczyzny"
|
|
|
Problematyka narodowowyzwoleńcza - założenia 学び始める
|
|
poznawanie świata czuciem i sercem, indywidualizm, poeta jako wódz, orientalizm, ludowość, fascynacja naturą, mesjanizm
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
Znaczenie nazwy: odrodzenie 学び始める
|
|
nazwa pochodzi od światła, gdyż głównym założeniem tej epoki było szerzenie wiedzy i oświecanie ludzkich umysłów
|
|
|
学び始める
|
|
(odrodzenie) nauczanie społeczeństwa to rzecz pierwszorzędna i można to zrobić humorystycznie, np. bajki Krasickiego
|
|
|
学び始める
|
|
„Sapere Aude” – „Odważ się być mądrym” zaczerpnięte od Horacego
|
|
|
学び始める
|
|
klasycyzm, sentymentalizm, rokoko
|
|
|
学び始める
|
|
Epoka: oświecenie • Pochwała rozumu i racjonalności • Stosowanie zasady decorum • Czystość gatunkowa • Tworzenie wg zasad i reguł • Tradycjonalizm – dialog z przeszłością artystyczną • Harmonia, jasność, proporcja w budowie utworów
|
|
|
学び始める
|
|
Epoka: oświecenie Dekoracyjny, kameralny, subtelny styl rozwinięty w XVIIIw. Nazwę zaczerpnięto od ornamentu w kształcie muszli.
|
|
|
Sentymentalizm - cechy, epoka, przedstawiciele 学び始める
|
|
Epoka: oświecenie o Gatunek sielanka, powieść sentymentalna o Uczuciowość o Powrót do natury o Eksponowanie przeżyć wewnętrznych bohatera o Nastawienie na wzruszenie odbiorcy o Tematyka miłosna, na ogół szczęśliwa choć nie pozbawiona rozstań, scen zazdrości i samotności o Odwołania do ludowych środków wyrazu Przedstawiciele: Rosseau, Karpiński
|
|
|
Racjonalizm - przedstawiciel, epoka, cechy 学び始める
|
|
Kartezjusz, oświecenie, wiara w rozum, w to, że jest on najistotniejszą cechą i siłą człowieka. Racjonaliści odwoływali się do słynnego twierdzenia Kartezjusza: „Cogito ergo sum” – „Myślę, więc jestem”
|
|
|
Empiryzm - przedstawiciel, epoka, cechy 学び始める
|
|
John Locke, oświecenie, należy opierać się na doświadczeniu. Człowiek rodzi się z umysłem niczym czysta karta (z łac. tabula rasa), którą wraz z upływem czasu zapisuje się doświadczeniami.
|
|
|
Deizm - przedstawiciel, epoka, cechy 学び始める
|
|
Wolter, oświecenie, sposób postrzegania Boga jako Stwórcy, który porzucił swe dzieło po wykonaniu. Tolerancja, odwaga w formułowaniu i wygłaszaniu sądów.
|
|
|
Filozofia Immanuela Kanta - epoka, cechy 学び始める
|
|
oświecenie, postępowanie zgodnie z prawem moralnym jest wyrazem wolności człowieka, "sapere aude" - "odważ się być mądrym"
|
|
|
Filozofia J.J. Russeau - epoka, cechy 学び始める
|
|
oświecenie, prawo do życia w zgodzie z naturą, sentymentalizm
|
|
|
学び始める
|
|
Diderot, J. d’Alembert, Wolter, J.J. Rosseau, Monteskiusz
|
|
|
学び始める
|
|
połączenie kilku gatunków literackich w jednym utworze np. hymnu, ballady, pieśni i powieści
|
|
|
学び始める
|
|
polega na połączeniu elementów liryki (pisanie wierszem), epiki (fabuła, narracja, świat przedstawiony) oraz dramatu
|
|
|
学び始める
|
|
Nauka filozoficzna o pierwszych zasadach bytu
|
|
|
学び始める
|
|
jeden z trzech, obok tragedii i dramatu właściwego, gatunków dramatycznych. Komedie cechuje pogodny nastrój, komizm, najczęściej żywa akcja i szczęśliwe dla bohaterów zakończenie.np. „Powrót posła” Niemcewicz
|
|
|
学び始める
|
|
postawa zwana też filozofią zdrowego rozsądku, najwyższym dobrem jest pożytek jednostki lub społeczeństwa, a celem wszelkiego działania powinno być „największe szczęście największej liczby ludzi"
|
|
|
学び始める
|
|
cecha dydaktycznych utworów literackich, upominanie, prawienie morałów
|
|
|
学び始める
|
|
postawa dydaktyczna w dziełach sztuki czy utworach literackich, która mają na celu wychowanie człowieka poprzez nauczanie moralności i obowiązujących norm społecznych
|
|
|
学び始める
|
|
poł. XIV w. (1492 – Kolumb Ameryka, 1453 – upadek Konstantynopola, 1450 - druk) do końca XVI
|
|
|
Znaczenie nazwy: renesans 学び始める
|
|
Powtórne narodziny. Był to czas, w którym odrodził się: człowiek, nauka i sztuka, starożytność, oraz ciekawość świata.
|
|
|
学び始める
|
|
„Carpe diem” - "Chwytaj dzień", zapożyczone zostało od Horacego
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
Przesłanie zaczerpnięte od Terencjusza: „Człowiekiem jestem i nic co ludzie nie jest mi obce.”
|
|
|
学び始める
|
|
światopogląd renesansu stawiający w centrum zainteresowania człowieka, jego potrzeby cielesne i duchowe
|
|
|
学び始める
|
|
ruch społeczno religijny w kościele katolickim mający na celu wprowadzenie reform w kościele (luteranizm, kalwinizm, arianizm)
|
|
|
学び始める
|
|
Człowiek wszechstronnie rozwinięty i wykształcony. Za taki ideał może uchodzić: Erazm z Rotterdamu, Mikołaj Kopernik, Tomasz Morus, Gianozzo Manetti, Michał Anioł, Rafael Santi, Leonardo da Vinci, Jan Kochanowski, Andrzej Frycz – Modrzewski.
|
|
|
学び始める
|
|
„sztuka dobrego mówienia” musi przekonywać odbiorcę: 1. Oddziaływanie dydaktyczne (funkcja docere – uczę) 2. Oddziaływanie estetyczne (delectare – zachwycać) 3. Oddziaływanie emocjonalne (movere – poruszać)
|
|
|
学び始める
|
|
polega na przerzuceniu części wersu do wersu następnego - urozmaica tok wiersza, podkreśla wagę pewnych słów czy sformułowań
|
|
|
学び始める
|
|
radość jest wrodzona człowiekowi i nie potrzebuje on o nią zabiegać, wystarczy tylko, by ciało było zdrowe i dusza spokojna a życie będzie rozkoszą
|
|
|
学び始める
|
|
wartość posiadają jedynie dobra doczesne. Człowiek jest odpowiedzialny za własne szczęście i nieszczęście. Spokój jest najdoskonalszym stanem a oświecony umysł jedynym środkiem przeciwko niepokojowi. Radość z życia, życie dniem dzisiejszym. Carpe diem.
|
|
|
学び始める
|
|
doktryna filozoficzna zapoczątkowana w III w. p.n.e. przez Greka Zenona z Kition, zajmująca się etyką i uznająca cnotę za najwyższe i jedyne dobro; warunkiem pełnego szczęścia oraz wolności człowieka jest zasada umiarkowania zarówno w smutku, jak i radości. Złoty umiar.
|
|
|
Stosunek człowieka renesansu do Boga 学び始める
|
|
Człowiek jest doskonałym stworzeniem Boga, może sam decydować o swojej miłości do Niego.
|
|
|
学び始める
|
|
od poł. XVI w. Do końca XVII w.
|
|
|
学び始める
|
|
wywodzi się od portugalskiego określenia perły o nieregularnym kształcie, lub też rodzaj niepoprawnego rozumowania
|
|
|
学び始める
|
|
dworski, sarmacki (rodzimy)
|
|
|
Prąd dworski - cechy, przedstawiciele 学び始める
|
|
Nurt ten rozwijał się na dworach, promowano wzorce popularne zagranicą. Europejski styl, moda, kultura, nauka, sztuka, a nawet jedzenie. a) Naborowski „Krótkość żywota” b) Jan Andrzej-Morsztyn „Do trupa”, „O swej pannie”
|
|
|
Prąd sarmacki (rodzimy) - cechy, przedstawiciele 学び始める
|
|
Nurt ziemiański. Wychwalał on wiejską swojskość, a także wszelkie wartości życia na prowincji. Nurt ten wywodził się jeszcze z renesansu. a) Potocki Wacław „Wojna Chocimska” b) Jan Chryzostom Pasek „Pamiętniki Paska”
|
|
|
学び始める
|
|
• Niepokój • Ruch • Nieład – wrażenie chaosu • Skomplikowanie – trudne formy • Niejasność • Indywidualizm • Dysharmonia • Zmysłowość – sztuka olśniewa bogactwem form i ozdób
|
|
|
Filozofia „człowiek jako myśląca trzcina” - Pascal 学び始める
|
|
Mamy potężną broń w walce z przyrodą: nasz rozum, którego nic ani nikt nie jest nam w stanie odebrać, jeśli oczywiście będziemy o niego dbali. Człowiek jest zawsze na pograniczu wielkości i nicości i tylko od niego zależy, w którą stronę pójdzie.
|
|
|
学び始める
|
|
miała na celu zahamowanie szerzącej się reformacji, odzyskanie pozycji Kościoła rzymskokatolickiego, pozbycie się protestantów
|
|
|
学び始める
|
|
nazwa pochodzi od poety Marina. Jest to jeden z najważniejszych nurtów poezji europejskiej. Mariniści tak jak ich mistrz, pisywali zwykle utwory erotyczne i religijne
|
|
|
学び始める
|
|
wyszukany pomysł artystyczny mający na celu zdziwienie i zaskoczenie odbiorcy. Zaszokowanie mogło być realizowane w formie oraz treści
|
|
|
Motyw "Vanitas vanitatum" 学び始める
|
|
motyw pochodzący od słów Koheleta: „Marność nad marnościami i wszystko marność. Motyw marności i przemijania obecny głównie w literaturze średniowiecza i baroku
|
|
|
学び始める
|
|
Ideologia i kultura szlachty polskiej. Sarmata to wojownik, który nade wszystko cenił sobie wolność, a także jest to człowiek zacofany, ulegający wyłącznie tradycjom polskim.
|
|
|
学び始める
|
|
Trudne, filozoficzne tematy poeci metafizyczni ujmowali w wyrafinowanej formie. Do języka poezji wprowadzali słownictwo z teologii, nauk ścisłych, filozofii. Przedstawiciel: John Donne
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
niechęć do cudzoziemszczyzny i lęku wobec obcych
|
|
|
学び始める
|
|
topos życia-teatru (teatrum mundi); przemijania, vanitatywny (vanitas)
|
|
|
学び始める
|
|
1863 (początek powstania styczniowego), koniec to schyłek XIXw.
|
|
|
Znaczenie nazwy: pozytywizm 学び始める
|
|
od tytułu dzieła A. Comte’a „Kurs filozofii pozytywnej”. - oparty na faktach, ścisły, rzeczowy, praktyczny i użyteczny. Odrzuca wszystko, co się nie poddaje naukowym wyjaśnieniom.
|
|
|
学び始める
|
|
„widzieć, żeby przewidzieć, żeby móc”
|
|
|
学び始める
|
|
program pracy nad równomiernym rozwojem społeczeństwa jako jednego organizmu (Lalka Bolesław Prus)
|
|
|
学び始める
|
|
działania mające na celu podniesienie poziomu oświaty i kultury wśród najuboższych (Lalka Bolesław Prus, Szkice węglem Henryk Sienkiewicz)
|
|
|
学び始める
|
|
Postulat równouprawnienia oznaczał przyznanie kobietom prawa do edukacji, zdobywania wiedzy. Umiejętności, dzięki którym mogły zarabiać. Postulat ten wiązał się też ze zwróceniem uwagi na odpowiednie – godne i samodzielne miejsce kobiet w społeczeństwie. (Nad Niemnem Eliza Orzeszkowa)
|
|
|
学び始める
|
|
zaufanie do nauki opartej na doświadczeniu i rozumowaniu, bo one są jedynymi źródłami rzetelnej wiedzy
|
|
|
学び始める
|
|
J.S. Mill – głosił „użyteczność” wszystkich dzieł człowieka w tym także literatury. Wszystko co czynił człowiek powinno przynosić pożytek społeczeństwu, nauczać, wychowywać, krzewić ideały moralne.
|
|
|
学び始める
|
|
pogląd filozoficzny propagowany przez H. Spencera i C. Darwina, wszystkie formy bytu podlegają nieustannym zmianom i rozwojowi – od form najprostszych po skomplikowane. Główną zasadą przemian jest postęp.
|
|
|
学び始める
|
|
praca organiczna, praca u podstaw, kult pracy i wiedzy, emancypacja kobiet, walka z antysemityzmem i emigracją, kult przeszłości
|
|
|
Patriotyzm w pozytywizmie 学び始める
|
|
codzienna, żmudna praca dla kraju
|
|
|
学び始める
|
|
ktoś kto cierpi za ojczyznę, walczy za nią lub umiera
|
|
|
学び始める
|
|
wypowiedzi o aktualnych wydarzeniach, ważnych ze społecznego punktu widzenia. Oceniane w celu kształtowania opinii publiczne.
|
|
|
Cechy bohatera pozytywistycznego 学び始める
|
|
inteligentny, indywidualista, reprezentuje wartości moralne, realizacja haseł pozytywizmu - praca organiczna, u podstaw, altruista, społecznik
|
|
|
Ramy czasowe Młodej Polski 学び始める
|
|
1. Początek: końcówka XIX w.: • 1889 – Jan Kasprowicz • 1891 – K. Przerwa Tetmajer 2. Koniec I Wojny Światowej i odzyskanie niepodległości 1918r.
|
|
|
Znaczenie nazwy: Młoda Polska 学び始める
|
|
Nasz kraj przyjął tę nazwę analogicznie do innych krajów europejskich (Młode Niemcy, Młoda Francja) po cyklu artykułów Artura Góreckiego pt. „Młoda Polska”.
|
|
|
学び始める
|
|
I modernizm II neoromantyzm
|
|
|
学び始める
|
|
(fr. moderne) – nowoczesny, młodzi artyści manifestowali za pomocą tej nazwy nowoczesność i przełomowość swojej sztuki
|
|
|
学び始める
|
|
II faza Młodej Polski, twórcy poszukiwali źródeł w twórczości romantyków, mieli podobne poglądy na rolę artysty, jednostki ludzkiej, sztuki. Zapanowała moda na Mickiewicza, Słowackiego. To w epoce Młodej Polski Przemysław Przesmycki, pseudonim Miriam, odkrywa Norwida.
|
|
|
学び始める
|
|
(fr. decadence) – nazwa określająca pesymistyczną postawę wobec życia, bierność, znużenie, apatia, poczucie bezsensu ludzkiego życia.
|
|
|
学び始める
|
|
Koniec wieku, w tym kierunku przełomu XIX i XX wieku, dotyczącym wielu dziedzin (moda, kabaret, operetki, mniej literatura i światopogląd), dominowały tendencje dekadenckie, czyli atmosfera schyłkowości, końca cywilizacji i śmierci dotychczasowej kultury.
|
|
|
学び始める
|
|
(z fr. Impression – wrażenie) – nazwa pochodzi od działa Claude Monet’a „Impresja. Wschód słońca”. Impresjonizm miał na celu uchwycić ulotność chwili. Stosowano rozmycie, półtony, grę świateł i cieni oraz punktowe nakładanie farby.
|
|
|
学び始める
|
|
Paul Verlaine - liryka, Władysław Podkowiński, Degas - malarstwo,
|
|
|
学び始める
|
|
symbol dzięki swej wieloznaczności miał ogromną pojemność treściową, nie nazywał rzeczy wprost, posługiwał się sugestią, dlatego też mógł opisać to co ważne, a nie wyrażalne. ("Ludzie bezdomni" Stefana Żeromskiego, "Wesele" Stanisław Wyspiański)
|
|
|
学び始める
|
|
Utwór ma w sobie elementy muzyczne i malarskie.
|
|
|
学び始める
|
|
postawa głosząca przekonanie, że cały świat dąży do katastrofy, zagłady, kataklizmu. Nie ma ratunku (zagłada wszelkich wartości) (np. Hymny Kasprowicza)
|
|
|
学び始める
|
|
filozofia pesymistyczna(przeznaczenie człowieka to cierpienie), nirwana (ucieczka w niebyt, stan „nieistnienia”, „spoczynku woli”), „sztuka dla sztuki”
|
|
|
学び始める
|
|
gardził wizją człowieka jako słabej jednostki, głosił kult życia, tężyzny biologicznej. Jego dziełem jest także koncepcja nadczłowieka – jednostki silnej, powołanej do rządzenia, należącej do rasy panów
|
|
|
学び始める
|
|
głosił on: intuicjonizm – czyli, że nie można poznać świata przez doświadczenie ani przez racjonalne myślenie, ale jedynie za pomocą intuicji; koncepcja „elane vitale” to siły wewnętrzne, które tkwią w człowieku, z nich wynika ciągły rozwój, to wewnętrzna siła kieruje człowiekiem.
|
|
|
学び始める
|
|
|
|
|
学び始める
|
|
narrator obiektywny, bohaterowie to osoby z niższych warstw społecznych, czasem wręcz z marginesu, w tekście występuje gwara oraz elementy turpizmu, np. "Chłopi" Reymonta
|
|
|
学び始める
|
|
narrator obiektywny, trzecioosobowy, bohaterowie to przeciętni ludzie, odniesienie zdarzeń do rzeczywistości
|
|
|