Łacina paremie (długie bez opisu)

 0    345 フィッシュ    gogo144
印刷 遊びます 自分をチェック
 
質問 答え
Male nostro iure uti non debemus
学び始める
nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa
Lex retro non agit
学び始める
prawo/ustawa nie działa wstecz
Pacta sunt servanda
学び始める
umów należy dotrzymywać;
Audiatur et altera pars
学び始める
niech będzie wysłuchana i druga strona
Volenti non fit iniuria pl.
学び始める
Chcącemu nie dzieje się krzywda
Clara non sunt interpretanda
学び始める
nie dokonuje się wykładni tego, co jasne
interpretatio cessat in claris
学び始める
łac. wykładnia kończy się wtedy, gdy osiągamy jasność
Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse haberet
学び始める
nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw niż sam posiada
Ignorantia iuris nocet
学び始める
nieznajomość prawa szkodzi)
1. Fas
学び始める
prawo boskie, też ‘właściwe postępowanie’; historycznie oznaczało wszelkie reguły, które łączono z funkcjonowaniem dawnej religii rzymskiej, w późniejszym okresie (od VI w p.n.e. oznaczało prawo sakralne.
2. Ius
学び始める
prawo świeckie, od VI w p.n.e. oznaczenie prawa świeckiego.
3. Lex
学び始める
ustwa, prawo pozytywne, prawo ustawowe; najwęższe znaczenie pojęcia prawa, pierwszym znaczeniem tego słowa była ustawa, prawo świeckie przyjęte w formie ustawy.
4. Contra ius fasque
学び始める
przeciw prawu boskiemu i ludzkiemu
5. Fas est
学び始める
jest rzeczą godziwą
6. Per fas et nefas
学び始める
wszelkimi środkami godziwymi i niegodziwymi
7. Ius est ars boni et aequi
学び始める
Prawo jest sztuką tego, co dobre i słuszne
8. Ius recipsit aequitatem
学び始める
prawo ma na względzie sprawiedliwość
9. Ius et fraus nonquam cohabitant
学び始める
Prawo i działanie podstępne nigdy nie współistnieją
10. Male iure nostro uti non debemus
学び始める
Nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa
11. Summum ius summa iniura
学び始める
szczyt prawa to szczyt bezprawia
12. Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi
学び始める
sprawiedliwość jest stałą i niezmienną wolą przyznania każdemu należnego mu prawa
13. Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere
学び始める
Nakazy prawa są następujące: żyć uczciwie, drugiemu nie szkodzić, każdemu oddać co mu się należy
14. Non omne quod licet honestum est
学び始める
Nie wszystko, co dozwolone, jest uczciwe
15. Ius naturale
学び始める
prawo naturalne, reguły odpowiadające rozumowi
16. Ius gentium
学び始める
prawo rodów, reguły prawne, które porządkują relacje między suwerennymi państwami, prawo międzynarodowe, prawo rodów
17. Ius civile
学び始める
prawo obywatelskie, stworzone przez obywateli dla obywateli
18. ius commune
学び始める
prawo powszechne, reguluje wspólne dla różnych krajów europejskich
19. Ius sanguinis
学び始める
właściwe jest prawo kraju pochodzenia, prawo krwi
20. Ius soli
学び始める
właściwym porządkiem prawnym jest porządek kraju, w którym się znajdujemy, prawo ziemi
21. Ius publicum
学び始める
prawo publiczne
22. Ius privatum
学び始める
prawo prywatne
23. Publicum ius est quod ad statum rei romanae spectat, privatum quod ad singulorum utilitatem
学び始める
Prawem publicznym jest to, które dotyczy spraw państwa rzymskiego, prywatnym zaś to, które ma na względzie korzyść jednostek
24. Ius publicum privatorum pactis mutari non potest
学び始める
Prawo publiczne nie może być zmieniane umowami osób prywatnych
25. Privatorum conventio iuri publico non derogat
学び始める
umowa prywatna nie uchyla prawa publicznego
26. Ius cogens
学び始める
uprawnienia o charakterze bezwzględnym (czynność prywatna go nie zmienia i nie uchyla)
27. Ius dispositivum
学び始める
uprawnienia o charakterze fakultatywnym/względnym (prywatna czynność może go zmienić i uchylić)
28. Ignorantia iuris nocet
学び始める
nieznajomość prawa szkodzi
29. Ius civile vigilantibus scriptum est
学び始める
Prawo cywilne jest tworzone dla osób starannych
31. Nec stultis solere succurri
学び始める
Nie należy przyzwyczajać głupich, że będzie im się zawsze
32. Ius in personam
学び始める
prawo względem osoby (służy nazwaniu sytuacji, w której określone uprawnienie, w chwili kiedy już powstaje, jest skuteczne tylko przeciwko jednej, ściśle określonej osobie)
33. Ius in rem
学び始める
prawo względem rzeczy (służy nazwaniu sytuacji, w której określone uprawnienie, w chwili kiedy już powstaje, przysługuje przeciwko nieokreślonemu kręgowi przedmiotów)
34. Ius generale
学び始める
uprawnienia o charakterze ogólnym
35. Ius speciale
学び始める
uprawnienia o charakterze szczególnym
36. Ius apellationis
学び始める
uprawnienia do wniesienia apelacji
37. Ius avocandi
学び始める
prawo odwołania się
38. Ius provocationis
学び始める
możliwość wniesienia zaskarżenia od wyroku karnego
39. Ius cavendi
学び始める
uprawnienia do strzeżenia/chronienia, uprawnienia do podjęcia działań w celu ochrony obywateli i interesów państwa
40. Ius coercendi
学び始める
uprawnienia do karcenia, państwo jest uprawnione do wymierzania kar
41. Ius gladii
学び始める
uprawnienie do użycia siły zbrojnej (prawo miecza)
42. Ius disponendi
学び始める
uprawnienia do rozporządzania
43. Ius possidendi
学び始める
uprawnienia do posiadania/do faktycznego władania/korzystania z rzeczy
44. Ius fruendi
学び始める
uprawnienia do czerpania korzyści
45. Ius acquisitum = Ius quaesitum
学び始める
uprawnienia do nabycia czegoś
46. Dominus
学び始める
właściciel
47. Ius utendi et fruendi
学び始める
prawo do korzystania i pobierania korzyści z obiektu do którego mamy uprawnienia
48. Lex posterior derogat priori
学び始める
ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą
49. Lex posterior generalis non derogat legi priori speciali
学び始める
ogólna ustawa późniejsza nie uchyla wcześniejszej ustawy szczegółowej
50. Lex specialis derogat legi generali
学び始める
ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną
51. Lsuperior derogat legi inferiori
学び始める
ustawa wyższa uchyla ustawę niższą
52. Lex retro non agit
学び始める
ustawa patrzy w przyszłość, a nie w przeszłość, prawo nie działa wstecz = lex prospicit, non respicit
53. Cessante ratione legis cessat ipsa lex
学び始める
Gdy ustaje przyczyna obowiązywania ustawy, traci moc sama ustawa
54. Lex iniusta non est lex
学び始める
ustawa niesłuszna nie jest ustawą
55. Inter arma silent leges
学び始める
wśród szczęku oręża milczą prawa
56. Nullum crimen sine lege
学び始める
nie ma przestępstwa bez ustawy
57. Nulla poena sine lege
学び始める
nie ma kary bez ustawy (formalna definicja przestępstwa)
58. Nullum crimen sine poena
学び始める
nie ma przestępstwa bez kary (publiczny charakter przestępstwa)
59. Benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur
学び始める
ustawy są właściwiej interpretowane, gdy zachowuje się ich ducha
60. Scire leges non hoc est verba larum tenere, sed vim ac potestatem
学び始める
Znać prawa to nie znaczy trzymać się słów ustawy, ale jej treści i mocy działania
61. In legibus magis simplicitas quam difficultas placet
学び始める
W prawie podoba się bardziej prostota niż zawiłość
62. Consuetudo est optima legum interpres
学び始める
Zwyczaj jest najlepszą wykładnią prawa
63. Ubi lex non distinquit, nec nos distinguere debemus = lege non distinguente nec nostrum est distinguere
学び始める
tam, gdzie ustawa nie wprowadza rozróżnień nie powinniśmy my takich rozróżnień wprowadzać
64. Lex imperfecta
学び始める
ustawa niedoskonała (brak sankcji)
65. Lex minus quam perfecta
学び始める
ustawa mniej niż doskonała (opatrzona sankcją ale nie pozbawiająca ważności czynności)
66. Lex perfecta
学び始める
ustawa doskonała (sankcja nieważności)
67. Lex plus quam perfecta
学び始める
ustawa bardziej niż doskonała (sankcja nieważności i kara)
68. Minus quam perfecta lex est, quae vetat aliquid fieri, et si factum sit, non rescindit, sed poenam iniungit ei, qui contra legem fecit
学び始める
Ustawa mądra jest to ustawa, która zakazuje czegoś, ale jeśli zostało dokonane, nie czyni nieważnym ale nakłada karę.
69. Lex causae
学び始める
prawo właściwe w danej sprawie
70. Lex domicilii
学び始める
prawo miejsca zamieszkania
71. Lex fori
学び始める
prawo prawo miejsca siedzibysądu
72. Lex loci actus
学び始める
prawo miejsca dokonania czynności
73. Lex loci celebrationis
学び始める
prawo miejsca dokonania aktu uroczystego (ceremonii)
74. Lex loci contractus
学び始める
prawo miejsca, w którym została zawarta umowa
75. Lex patriae
学び始める
prawo ojczyste
76. Lex rei sitae
学び始める
prawo położenia rzeczy
77. Hereditas
学び始める
spadek
78. Bonum / bona
学び始める
dobra majątkowe (majątek)
79. Res corporales
学び始める
obiekt materialny
80. Res incorporales
学び始める
obiekt niematerialny
81. Possessio
学び始める
posiadanie/władztwo faktyczne
82. Dominium
学び始める
własność
83. Iura in re aliena
学び始める
prawo do rzeczy cudzej/ ograniczone prawa rzeczowe
84. Obligatio / obligationes
学び始める
zobowiąznie
85. (...) hominum causa omne ius constitutum sit
学び始める
Wszelkie prawo winno być stanowione ze względu na człowieka
86. Nasciturus pro iam nato habetur quitiens de commodis eius agitur
学び始める
dziecko poczęte uważa się za już narodzone, o ile chodzi o jego korzyści
87. Nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius quaeritur
学び始める
tego, kto ma się urodzić, uznaje się za już urodzonego, ilekroć chodzi o jego korzyści
88. Matrimonium putativum
学び始める
małżeństwo mniemane, nieważne
89. Matrimonium legitimum
学び始める
małżeństwo wywołujące skutki prawne, zgodne z prawem, małżeństwo ważne
90. Matrimonium
学び始める
małżeństwo
Ius quod ad personas pertinet
学び始める
prawo, które dotyczy osób
91. Coniux
学び始める
małżonek (ogólnie)
92. Maritus / vir/ vir + coniux
学び始める
mąż
93. Marita / uxor
学び始める
żona
94. Parentes / genitores
学び始める
rodzice
95. Ascendentes
学び始める
wstępni, ascendenci
96. Descendentes
学び始める
zstępni, descendenci
97. Cognatus
学び始める
pokrewieństwo krwi (spokrewniony rodzeństwo rodziców, kuzynostwo)
98. Affinis
学び始める
powinowactwo (relacja pomiędzy jednym z małżonków, a krewnymi drugiego małżonka)
99. Persona
学び始める
osoba ludzka
100. Mater
学び始める
matka
101. Mater semper certa est
学び始める
matka jest zawsze pewna
102. Pater
学び始める
ojciec
103. Pater est quem nuptiae demonstrat
学び始める
ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
104. Quia semper certa est, etiam si volgo conceperit: pater vero is est, quem nuptiae demonstrant. (...)
学び始める
ponieważ ta zawsze jest pewna, nawet jeśli pocznie nie z prawego łoża, ojciec jest zaś to ten, na którego wskazuje małżeństwo
105. Obligatio est vinculum iuris, quo necessitate adstringimur alicuius solvendae rei secundum nostrae civitatis iuria
学び始める
zobowiązanie jest węzłem prawnym, który zmusza nas do świadczenia czegoś zgodnie z prawami naszego państwa
106. Creditor
学び始める
wierzyciel
107. Debitor
学び始める
dłużnik
108. Obligatio ex contractu
学び始める
zobowiązanie umowne (dwie strony umówiły się na określone świadczenia)
109. Obligatio ex delicto
学び始める
zobowiązanie z czynu niedozwolonego (zobowiązanie deliktowe)
110. Obligatio quasi ex contractu
学び始める
zobowiązanie jak gdyby z zobowiązania umownego (np. spłata nadwyżkowej raty kredytu, bezpodstawne wzbogacenie)
111. Obligatio quasi ex delicto
学び始める
zobowiązanie jak gdyby z czynu niedozwolonego (np. gdy mój pies pogryzł jakąś osobę)
112. Obligatio ex lege
学び始める
zobowiązanie z mocy samego prawa
114. Obligatio civilis
学び始める
zobowiązanie cywilne (jest to takie zobowiązanie, którego spełnienia można domagać się na drodze sądowej)
115. Obligatio in solidum
学び始める
solidarność niewłaściwa (po stronie zobowiązanej występuje kilku dłużników, z których każdy może spełnić świadczenie co uwalnia pozostałych)
116. Obligatio pro rata
学び始める
zobowiązanie podzielone na części – reguła w prawie rzymskim
117. Causa
学び始める
przyczyna prawna (to cel społecznogospodarczy, od którego istnienia określony porządek prawny uzależnia skuteczność oświadczenia woli)
118. Causa obligandi vel acquirendi
学び始める
celem jest nabycie prawa lub innej korzyści majątkowej przez dokonującego przysporzenia
119. Causa solvendi
学び始める
składający oświadczenie zmierza do rozwiązania węzła obligacyjnego (zwrot pożyczki)
120. Causa donandi
学び始める
składający oświadczenie woli zmierza do bezpłatnego dokonania przysporzenia majątkowego na rzecz kontrahenta (darowizna)
121. Iusta causa traditionis
学び始める
słuszna podstawa przeniesienia posiadania (dotychczasowy posiadacz przekazuje własność nowemu posiadaczowi przeniesienie odbywa się w oparciu o akceptowalną przez prawo podstawę)
122. Iusta causa possidendi
学び始める
słuszna/godziwa przyczyna objęcia w posiadanie (podstawa do wejścia w posiadanie przez zasiedzenie)
123. Causa criminalis
学び始める
sprawa kryminalna
124. Causa civilis
学び始める
sprawa cywilna
125. Culpa
学び始める
wina
126. Culpa in custodiendo
学び始める
wina w nadzorze (możliwość przypisania odpowiedzialności za czyny innych osób
127. Culpa in eligendo
学び始める
wina w wyborze (np. odpowiedzialność za winy podwykonawców)
128. Neglegentia
学び始める
sytuacja w której sprawca, wyraził szkodę, chociaż tej szkody nie chciał wyrządzić; wina nieumyślna
129. Dolus
学び始める
zły zamiar, podstęp (sprawca który chce wyrządzić szkodę wina umyślna)
130. Culpa lata
学び始める
grube niedbalstwo (niezrozumienie tego, co wszyscy rozumieją)
131. Culpa levis
学び始める
lżejsze niedbalstwo
132. Culpa in concreto
学び始める
niedołożenie staranności takiej, jak w swoich własnych sprawach
133. Culpa in abstracto
学び始める
porównanie staranności sprawcy szkody, z jakąś hipotetyczną starannością jakiej należałoby dołożyć
134. Culpa in contrahendo
学び始める
niestaranność w fazie zawierania/negocjowania umowy (np. rozpoczęcie negocjacji bez zamiaru zawarcia umowy)
135. Dolus premeditatus
学び始める
popełnienie czynu w sposób zaplanowany
136. Dolus repentinus
学び始める
popełnienie czynu w sposób raptowny (nie planował, ale uczynił)
137. Dolus subsequens
学び始める
zamiar następczy (podjęcie działania w celu osiągnięcia rezultatu i w czasie jego realizacji dokonanie rzeczy, które nie były planowane
138. Dolus directus
学び始める
zamiar bezpośredni (ktoś podjął działanie, zmierzające bezpośrednio do wywołania określonego nagannego lub przestępnego skutku)
139. Dolus coloratus
学び始める
zły zamiar zabarwiony (używany, żeby wskazać, iż nagannemu działaniu sprawcy towarzyszyło jakieś szczególne zabarwienie emocjonalne)
140. Dolus evetualis
学び始める
zamiar ewentualny (sprawca wie, że jego działanie może wywołać określony skutek i on się z nim godzi podpala dom wiedząc, że są w nim osoby, które nie mogę go samodzielnie opuścić)
141. Volenti non fit iniuria
学び始める
Chcącemu nie dzieje się krzywda
142. Casus
学び始める
przypadek
143. Casus fortuitus
学び始める
przypadek nadzwyczajny (czysto losowy)
144. Casus mixtus
学び始める
przypadek mieszany (kiedy szkoda jest następstwem zdarzenia losowego, ale jest ona następstwem niedbalstwa)
145. Casus a nullo praestantur
学び始める
za zdarzenie z powodu przypadku nikt nie jest zobowiązany do świadczenia (od nikogo nie można domagać się odszkodowania)
146. Casus sentit dominus
学び始める
zdarzenie przypadkowe dotyka właściciela (konsekwencje zdarzeń przypadkowych ponosi właściciel)
147. Vis maior / vis absoluta / vis
学び始める
siła wyższa
148. Periculum
学び始める
ryzyko
149. Periculum locatoris
学び始める
ryzyko wynajmującego
150. Periculum debitoris
学び始める
ryzyko dłużnika (ryzyko ponosi dłużnik)
151. Periculum in mora
学び始める
ryzyko w okresie zwłoki (zwłoka stan kiedy strona w terminie nie wykonała swoich obowiązków)
152. Lucrum cessans
学び始める
utracone korzyści
153. Damnum emergens
学び始める
rzeczywisty uszczerbek majątkowy
154. Damnum
学び始める
szkoda
155. Damnum compensare
学び始める
naprawianie szkody
156. Solutio
学び始める
prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika
157. Datio in solutum
学び始める
sytuacja kiedy dłużnik za zgodą wierzyciela świadczy mu coś innego niż wynika z treści zobowiązania
158. Solutio + res
学び始める
prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem rzeczy (czy świadczył to co powinien świadczyć)
159. Solutio + tempus
学び始める
prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem czasu (czy we właściwym czasie wykonał zobowiązanie)
160. Solutio + locum
学び始める
prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem miejsca (czy we właściwym miejscu wykonał zobowiązanie)
161. Obligatio alternativa
学び始める
zobowiązanie alternatywne/przemienne; zobowiązanie, którego wykonanie polega na tym, że dłużnik może spełnić jedno z kilku alternatywnych świadczeń
162. Solutio
学び始める
świadczenie
163. Facultas alternativa
学び始める
upoważnienie przemienne; polega na tym, że dłużnik może zwolnić się od swojego zobowiązania, spełniając inne świadczenie
164. Mora
学び始める
zwłoka
165. Mora debitoris = mora solvendi
学び始める
zwłoka dłużnika (określa sytuacje, kiedy dłużnik nie wykonał zobowiązania w prawidłowo ustalonym terminie)
166. Interpellatio
学び始める
wezwanie
167. Mora ex rei fit
学び始める
zwłoka wynika z samego stanu rzeczy (z treści umowy wynika, kiedy dane świadczenie ma być wykonane i automatycznie jeśli nie zostanie wykonane to bez wezwania ma miejsce zwłoka)
168. Fur semper moram facere videtur
学び始める
Złodziej postrzegany jest zawsze jako będący w zwłoce
169. Perpetuatio obligationis
学び始める
dosł. Uwiecznienie zobowiązania Przeniesienie ryzyka
171. Utile per inutile non vitiatur
学び始める
to, co jest skuteczne, nie doznaje uszczerbku ze strony tego, co jest nieskuteczne (Dotyczy problemu częściowej nieważności czynności prawnej. Częściowa nieważność czynności nie powoduje całkowitej nieważności te czynności)
172. Quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere
学び始める
To, co od początku jest wadliwe, nie może być uzdrowione z upływem czasu
173. Ratihabitio mandato comparatur
学び始める
potwierdzenie równa się zleceniu
174. Contractus ab initio voluntatis est, ex post facto necessitatis
学び始める
Zawarcie kontraktu jest dobrowolne, lecz wykonanie przymusowe
175. Contractus bilateralis
学び始める
umowa dwustronna (wyraźnie rozdzielamy dwie strony o odmiennych interesach)
176. Contractus multilateralis
学び始める
umowa wielostronna (np. umowa spółki prawa cywilnego)
177. Contractus innominatus
学び始める
brak zaskarżalności w prawie rzymskim
178. Contractus vitalitus
学び始める
umowa aż do śmierci jednej ze stron, umowa dożywotnia
179. Essentialia contractus
学び始める
przedmiotowo istotne składniki treści kontraktu
181. Accidentalia contractus
学び始める
nie wpływają na istotę kontraktu (np. na to, czy daną umowę uznamy za umowę sprzedaży czy najmu), jednakże mocą woli stron zostały podniesione do rangi istotnych (np. termin, warunek, polecenie)
182. Pacta sunt servanda
学び始める
umów należy dotrzymywać
183. Rebus sic stantibus [omnis contractus intellegitur]
学び始める
dosł. ‘ponieważ sprawy przybrały taki obrót’ każda umowa jest pojmowana jako obowiązująca tylko w danych, oznaczonych warunkach; wszelkie umowy są rozumiane w określonym stanie rzeczy
184. Impossibilium nulla obligatio est
学び始める
Nie ma zobowiązania, gdy [świadczenie] jest niemożliwe
185. Ex maleficio non oritur contractus
学び始める
Kontrakt nie rodzi się z czynu bezprawnego
186. Contractus stricti iuris
学び始める
umowa ścisłego prawa (przy której wykonaniu rygorystycznie trzymamy się treści umowy ustalonej przez strony umowy)
187. Contractus bonae fidei
学び始める
umowa dobrej wiary (charakteryzuje się tym, że przy ustalaniu ich treści sąd ma pole swobodnej oceny)
188. Bona fides
学び始める
dobra wiara (zasady współżycia społecznego)
189. Mala fides
学び始める
zła wiara
190. Venire contra factum proprium nemini licet
学び始める
nie wolno występować przeciwko temu, co wynika z własnych czynów
191. Tu patere legem quam fecisti
学び始める
powinieneś przestrzegać prawa, które uczyniłeś
192. Turpitudinem suam allegans nemo audiatur
学び始める
Powołujący się na własny występek nie będzie wysłuchany
193. Dolo facit qui petit quod redditurus est
学び始める
Działa podstępnie ten, kto żąda tego, co będzie musiał zwrócić
194. In conventionibus contrahentium voluntas potius quam verba spectanda sunt
学び始める
W umowach bardziej uwzględnia się zamiar stron, niż dosłowne brzmienie
195. In ambiguitas contra stipulatorem
学び始める
wątpliwości tłumaczy się na niekorzyść tego, kto złożył oświadczenie w sposób niejasny
196. In contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis
学び始める
w umowach zawierają się milcząco także wymagania wynikające z obyczajów i zwyczaju
197. Actio negatoria
学び始める
uprawnienie właściciela do tego aby inne osoby zaniechały takich zachowań, które stanowią zakłócenie spokojnego korzystania z jego własności
198. Rei vindicatio
学び始める
skarga wydobywcza (uprawnienie właściciela do odebrania jego rzeczy od każdego kto nią faktycznie włada bez uzasadnienia prawnego do wydobycia)
199. Superficies solo cedit
学び始める
to, co znajduje się na powierzchni, przypada gruntowi
200. Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet
学び始める
Nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw, niż sam posiada
201. Proprietas
学び始める
własność
202. Animus
学び始める
zamiar polegający na traktowaniu rzeczy jako swojej
203. Corpus
学び始める
materialne władanie rzeczą
204. Bonae fidei possessor
学び始める
posiadacz w dobrej wierze (ten, który wszedł w faktyczne władanie w usprawiedliwionym przekonaniu, że nie narusza niczyich uprawnień)
205. Malae fidei possesor
学び始める
posiadacz w złej wierze (ten, który wszedł w faktyczne władanie wiedział, że narusza czyjeś uprawnienia)
206. Melior est condicio possidentis
学び始める
w jednakowej sytuacji lepsza jest pozycja posiadacza
207. Mala fides supervieniens non nocet
学び始める
późniejsza zła wiara nie szkodzi (jeżeli ktoś jest posiadaczem w dobrej wierze, a później dowiedział się, że narusza cudze uprawnienia, to nadal jest posiadaczem danej rzeczy sytuacja charakterystyczna dla nieruchomości, w szczególności dla zasiedzenia)
208. Mala fides superveniens nocet
学び始める
późniejsza zła wiara szkodzi (charakterystyczne dla ruchomości
209. Servitus in faciendo consistere nequit
学び始める
służebność nie może polegać na działaniu
210. Servitutes
学び始める
służebności
211. Servitutibus civiliter utendum est
学び始める
służebności należy wykonywać oględnie
212. Nulli res sua servit
学び始める
nie można mieć służebności na własnej rzeczy
213. Ex testamento
学び始める
powołanie do dziedziczenia oparte na testamencie
214. Ab intestato
学び始める
dziedziczenie beztestamentowe (dziedziczenie ustawowe)
215. Contra tabulas
学び始める
dziedziczenie przeciwtestamentowe (dziedziczenie przez osoby najbliższe spadkodawcy, które zostały pominięte w testamencie zachowek)
216. Hereditas nihil aliud est, quam successio in universum ius quod defunctus habuerit
学び始める
spadkobranie to nic innego niż sukcesja w całość praw zmarłego
217. Nemo pro parte testatus, pro parte intestatus decedere potest
学び始める
Nikt nie może umrzeć pozostawiając dziedzica do części spadku, część zaś beztestamentowo
218. Testamentum
学び始める
testament
219. Testamentum allographum
学び始める
testament alograficzny (testament sporządzony ustnie w obecności świadków)
220. Testamentum holographum
学び始める
testament holograficzny (testament pisemny sporządzony w całości własnoręcznie)
221. Testamentum ruptum
学び始める
testament, który utracił prawną skuteczność (testament nieważny)
222. Testamentum militum
学び始める
testament wojskowy
223. Ambulatoria (enim) est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum
学び始める
zmienna jest (zatem) wola zmarłego aż do samego kresu życia
224. Falsa demonstratio non nocet
学び始める
fałszywe oznaczenie nie szkodzi
225. Imperium
学び始める
uprawnienia władcze (magistratury rzymskie, wojskowość), ale też struktura polityczna, władająca na wielkim obszarze terytorialnym
226. Regnum
学び始める
władza, rządy
227. Iudicium
学び始める
sąd, ale też wyrok, proces
228. Administratio
学び始める
administracja (pomoc; służebny charakter)
229. Actor
学び始める
powód/oskarżyciel
230. Reus
学び始める
pozwany/oskarżony
231. Actor sequitur forum rei
学び始める
powód idzie za sądem pozwanego
232. Forum est ubi domicilium est
学び始める
miejscem sporu jest sąd miejsca zamieszkania (pozwanego)
233. Cognitio extra ordinem
学び始める
proces rzymsko kanoniczny, proces cywilny, proces inkwizycyjny, proces mieszany
234. Nemo iudex sine actore
学び始める
nie ma sędziego bez powoda (nie prowadzi się postępowania jeśli nie została złożona skarga)
235. Actiones semel inclusae judicio salvae permanent /lis pendens
学び始める
skargi raz wytoczone powodują stan sprawy zawisłej
236. Actio quaelibet in via sua
学び始める
każda skarga ma właściwą sobie drogę (jest rozpatrywana samodzielnie)
237. Actio personalis moritur cum persona
学び始める
roszczenie o charakterze ściśle osobistym wygasa ze śmiercią osoby której dotyczy
238. Delicta perentium liberis non nocent
学び始める
przestępstwa rodziców nie szkodzą dzieciom (karne też)
239. Actio semel extincta non reviviscit
学び始める
roszczenie raz wygasłe nie odżywa
240. Res iudicata
学び始める
rzecz osądzona
241. Ne bis in idem
学び始める
nie dwa razy za to samo (zakaz powtórnego karania)
242. Res iudicata pro veritate accipitur
学び始める
prawomocny wyrok przyjmuje się jako prawdę (wiążące)
243. Actor non condemnatur
学び始める
powód nie może być zasądzony
244. Nemo tenetur seipsum accusare
学び始める
nikt nie jest zobowiązany do oskarżenia samego siebie
245. Actori incumbit probatio
学び始める
Na powodzie spoczywa ciężar dowodu
246. Actori incumbit onus probandi
学び始める
ciężar dowodu spoczywa na powodzie
247. Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat
学び始める
ciężar dowodu spoczywa na tym kto twierdzi, a nie na tym kto zaprzecza
248. Reus exceptiendo fit actor
学び始める
podniesienie przez pozwanego zarzutu czyni go powodem
249. Reus in exceptione actor est
学び始める
pozwany w zakresie podniesionego zarzutu jest powodem (tj. na nim spoczywa ciężar dowodu)
250. Non debet actori licere, quod reo non permittur
学び始める
Powodowi nie wolno tego, na co nie pozwala się pozwanemu
251. Audiatur et altera pars
学び始める
należy wysłuchać także drugiej strony
252. Iura novit curia
学び始める
sąd zna prawo
253. Ubi ius ibi remedium
学び始める
gdzie prawo, tam i środek (do jego realizacji)
254. Iudicis est ius dicere, non dare
学び始める
zadaniem sędziego jego stosowanie a nie tworzenie prawa
255. Iudex non calculat
学び始める
sędzia nie kalkuluje
257. Iudex suspectus
学び始める
sędzia podejrzany
258. Iudicium non debet esse illusorium
学び始める
wyrok nie powinien być pozorny
259. Nemo est iudex in propria causa
学び始める
Nikt nie jest sędzią we własnej sprawie
260. Nemo iudex sine actore
学び始める
Nie ma sędziego bez powoda
261. Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat
学び始める
Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto zaprzecza
262. In dubio pro reo
学び始める
w razie wątpliwości na korzyść oskarżonego
263. In dubio semper id, quod minus est, debetur
学び始める
w wypadku wątpliwości, wymagane jest to co mniejsze
264. Iudex non dedit plus, quam quod petens ipse requirit / ne ultra petita
学び始める
sędzia nie może zasądzić ponad żądanie powoda
265. Reformatio in peius iudici apellatio non licet
学び始める
Sądowi apelacyjnemu nie wolno zmienić wyroku na niekorzyść zasądzonego
266. Reformationis in peius
学び始める
pogorszenie sytuacji skazanego w wyniku wyroku zapadłego w postępowaniu odwoławczym
267. Ubi societas, ibi ius
学び始める
gdzie społeczeństwo, tak i prawo (różne źródła antyczne)
268. Auctoritas, non veritas facit legem
学び始める
władza a nie prawda jest źródłem prawa
269. Lex facit regem
学び始める
prawo czyni króla
270. Fortior est custodia legis quam hominis
学び始める
silniejsza jest ochrona prawna niż ludzka
271. De minimis non curat praetor
学び始める
pretor (władza) nie zajmuje się błahostkami
272. De minimis non curat lex
学び始める
prawo nie zajmuje się błahostkami (forma anglosaska)
273. Iustitia nemini neganda
学び始める
nikomu nie należy odmawiać sprawiedliwości
274. Nulla taxatio sine representatione
学び始める
nie ma opodatkowania bez demokratycznego umocowania
275. Fiscus sepmer locuples solvendo
学び始める
skarb państwa jest zawsze wypłacalny
276. In tributis non admittur compensatio
学び始める
w przypadkach długów podatkowych nie dopuszcza się potrącenia
277. Quod semel sumpsit, fiscus numquam reddit
学び始める
skarb państwa nigdy nie oddaje tego, co raz przyjął
278. Ius canonicum
学び始める
prawo kanoniczne
279. Argumentum a fortiori
学び始める
wnioskowanie z uzasadnienia słabszego na silniejsze w oparciu o założenie konsekwencji ocen prawodawcy
280. Argumentum a maiori ad minus
学び始める
(wnioskowanie z większego na mniejsze) jeśli komuś nakazano (lub dozwolono) czynić więcej, to nakazano (lub dozwolono) mu i mniej
281. Argumentum a minori ad maius
学び始める
(wnioskowanie z mniejszego na większe) — jeśli zakazano komuś czynić mniej to tym bardziej zakazano mu i więcej.
282. Argument ab exemplo
学び始める
argument z przykładu, odwołujący się do przykładu
283. Argument ad absurdum
学び始める
argument odwołujący się do absurdu
284. Argumentum a rerum natura
学び始める
argument z natury rzeczy
285. Argumentum a loco communi
学び始める
argument z rzeczy wspólnych
286. Argument a loco speciali
学び始める
argument z miejsc specjalnych
287. Argument a cohaerentia
学び始める
argument ze spójności
288. Argument a completudine
学び始める
argumentacja odwołująca się do zupełności systemu prawa
289. Ratio legis
学び始める
cel konkretnej sprawy
290. Ratio iuris
学び始める
cel prawa, porządku prawnego
291. Ratio legis est anima legis
学び始める
sens ustawy jest jej duszą
292. Nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet
学び始める
nikt nie może przenieść na drugą osobę więcej praw, aniżeli sam posiada
293. Accessio cedit principali
学び始める
rzecz przyłączona dzieli los rzeczy głównej
294. Ambiguitas contra stipulatorem
学び始める
sformułowania dwuznaczne rozumieć należy przeciw składającemu oświadczenie
295. Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum
学び始める
Wola spadkodawcy może być zmieniona aż do ostatniego tchnienia
296. Dies interpelat pro homine
学び始める
termin wzywa za człowieka
297. Dolus omnimodo puniatur
学び始める
podstęp jest karany w każdym przypadku
298. Emptio tollit locatum
学び始める
kupno przekreśla najem
299. In contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis
学び始める
w umowach jest milcząco zawarte to, co stanowi zwyczaj i obyczaj
300. Male iure nostro uti non debemus
学び始める
nie powinniścmy źle używać naszego prawa
302. Nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodis eius agitur
学び始める
dziecko poczęte uważa się za urodzone ilekroć chodzi o jego korzyść
303. Qui tacet, consentire videtur ubi loqui potuit et debuit
学び始める
Kto milczy, ten zdaje się zgadzać gdy ktoś mógł i powinien był mówić
304. Rebus sic stantibus [omnis contractus intellegitur]
学び始める
każda umowa jest pojmowana jako obowiązująca tylko w danych, oznaczonych warunkach
305. Semel heres semper heres
学び始める
kto raz zostanie dziedzicem pozostaje nim na zawsze
306. Tutor rem pupili emere non potest
学び始める
opiekun nie może nabyć rzeczy osoby poddanej jego opiece
307. Vim vi repellere licet
学び始める
siłę wolno odeprzeć siłą
308. Accessio
学び始める
akcesja
309. Actus
学び始める
akta
310. Adoptio
学び始める
adopcja, przysposobienie
311. Apellatio
学び始める
apelacja
312. Cautio
学び始める
kaucja, zabezpieczenie
313. Cessio
学び始める
cesja, przeniesienie wierzytelności
314. Clausula
学び始める
klauzula
315. Compensatio
学び始める
kompensacja, potrącenie
316. Contractus
学び始める
kontrakt
317. Donatio
学び始める
darowizna
318. Exceptio
学び始める
wyjątek
319. Depositum
学び始める
depozyt, przechowanie
320. Delictum
学び始める
delikt, czyn niedozwolony
321. Vindicatio
学び始める
windykacja
322. Inventarium
学び始める
inwentarz
323. Legalis
学び始める
legalny, prawny
324. Legtum
学び始める
legat, zapis
325. Mandatum
学び始める
mandat, zlecenie
326. Novatio
学び始める
nowacja, odnowienie
327. Occupatio
学び始める
zawłaszczenie, okupacja
328. Pactum
学び始める
pakt, umowa
329. Poena
学び始める
kara
330. Precarium
学び始める
prekarium
331. Prohibitio
学び始める
zakaz
332. Promulgatio
学び始める
promulgacja
333. Provincia
学び始める
prowincja
334. Privatus
学び始める
prywatny
335. Publicus
学び始める
publiczny
336. Restitutio
学び始める
restytucja
337. Sanctio
学び始める
sankcja
338. Successio
学び始める
sukcesja
339. Ius publicum
学び始める
prawo publiczne
340. Nasciturus
学び始める
mający się narodzić (oznacza dziecko poczęte, ale jeszcze nie urodzone)
341. De in ius vocando
学び始める
o wezwaniu do sądu

コメントを投稿するにはログインする必要があります。