Bonitacja i przydatnosc rolnicza gleb

Żyzność gleby

, to jej naturalna zdolność do stwarzania roślinom warunków niezbędnych do rozwoju. Przejawia się ona w zdolności gleby do zaopatrywania roślin w składniki pokarmowe, wodę, powietrze oraz zapewniania im odpowiedniej temperatury. Żyzność gleby zależy od:  jej budowy (np. głębokości) profilu glebowego,  zasobności w substancje organiczne i mineralne,  właściwości fizycznych (np.: uziarnienie gleby), chemicznych (np. kwasowość) i biologicznych (zawartość drobnoustrojów)  zdolności do regulowani

Urodzajność

to zdolność gleby do produkcji rolnej (zdolność gleby do dawania plonów), wynika z jej żyzności, właściwości klimatu oraz działalności człowieka. Pojęcie urodzajności stosuje się jedynie w kontekście rolniczego użytkowania gleby. Zdolność produkcyjną gleb można zwiększyć stosując:  szereg zabiegów agrotechnicznych, które zmieniają fizyczne i chemiczne właściwości gleby w celu jak najlepszego przystosowania jej do produkcji rolnej  nawozy sztuczne lub naturalne wzbogacają glebę w niezbędne rośl

Klasa gleby I

Gleby orne najlepsze: występują na obszarach równinnych, są zasobne w składniki pokarmowe, mają bardzo dobrą strukturę, są łatwe do uprawy, przepuszczalne i przewiewne, ale dostatecznie wilgotne, charakteryzują się dobrze wykształconym i grubym poziomem próchnicznym, mają odpowiedni odczyn, nie wymagają melioracji. Można hodować, np. buraki cukrowe, pszenica, rzepak, warzywa. Zalicza się do nich niektóre czarnoziemy, mady, rędziny, niektóre czarne ziemie i gleby brunatne wytworzone z lessów.

Klasa gleby II

Gleby bardzo dobre, zbliżone właściwościami fizycznymi do gleb klasy I, ale mniej przewiewne i mniej przepuszczalne, mogą wymagać melioracji, nieco trudniejsze w uprawie. Należą tu również czarnoziemy, rędziny, gleby brunatne, mady, a także niektóre gleby płowe.

Klasa gleby III

Gleby orne dobre: cechują się gorszymi właściwościami fizycznymi i chemicznymi lub też występują w gorszych warunkach przyrodniczych niż gleby wyższych klas. Dotyczy to przede wszystkim stosunków wodnych, które mogą podlegać bardzo szerokim wahaniom. Warunki takie wpływają na ograniczenie liczby gatunków roślin uprawnych, które można uprawiać na takich glebach. Wysokość plonów zależy od warunków klimatycznych, umiejętności nawożenia i uprawy. Mogą być narażone na erozję. Obejmują niektóre gleby

Klasa gleby IV

Gleby średnie, zasobne w składniki odżywcze, mało przewiewne i trudne w uprawie, często podmokłe i oglejone, podatne na erozję. Zalicza się do nich niektóre gleby brunatne, płowe i bielicowe.

Klasa gleby V

Gleby słabe, często zbyt lekkie i za suche lub ciężkie, podmokłe i oglejone, o małej żyzności i nieurodzajne. Zalicza się tu gleby płytkie, kamieniste, niektóre gleby brunatne, płowe i bielicowe, czarne ziemie pobagienne i rędziny.

Klasa gleby VI

Gleby orne najsłabsze: są wadliwe, dają niskie i niepewne plony. Do klasy tej zalicza się także gleby o bardzo płytkim profilu glebowym, kamieniste, często zbyt wilgotne z powodu wysokiego poziomu wód gruntowych. Gleby zbyt wilgotne nie nadają się do uprawy zbóż i roślin okopowych. W klasie tej występują także gleby zbyt suche, których uprawa jest również mało opłacalna. Bardziej nadają się do wykorzystania jako pastwiska lub pod zalesienie. Należą tu gleby bielicowe i inne słabo wykształcone.

Degradacja gleb

jest to proces, w wyniku którego ulegają pogorszeniu fizyczne i chemiczne właściwości gleb lub w wyniku którego następuje całkowity zanik warstwy glebowej. W przypadku gleb wykorzystywanych rolniczo degradacja prowadzi do obniżenia ich użyteczności i w konsekwencji zmniejszenia produkcji rolnej.

Ochrona gleb

Pod pojęciem ochrona gleb rozumiemy zespół czynników prawnych, organizacyjnych i technicznych, zmierzających do:  minimalizacji erozji wodnej i wiatrowej;  przeciwdziałania chemicznej degradacji gleb pod wpływem zanieczyszczeń przemysłowych, motoryzacyjnych, nawożenia mineralnego;  przeciwdziałania przesuszeniu i zawodnieniu gleb;  ograniczenia do niezbędnego minimum technicznych deformacji gruntu i mechanicznego zanieczyszczenia gleby;  zachowania gruntów o walorach ekologiczno-produkcyjny

Rekultywacja terenów rolniczych może polegać na

 poprawianiu jakości gleby, m.in. poprzez nawożenie, uprawę roślin motylkowych, a także meliorację i odkwaszenie gleb, a także poprzez uprawę roślin pochłaniających nadmiar szkodliwych związków chemicznych, płodozmian, tarasowanie stoków, zadrzewianie lub zadarnianie pasów między polami, budowanie murków powstrzymujących spłukiwanie gleby oraz orkę w poprzek stoku (wzdłuż poziomic).  natomiast w przypadku gleb nadmiernie wyeksploatowanych na ich czasowym wyłączeniu z uprawy lub zalesieniu.

Rekultywacja terenów poprzemysłowych polega na:

 likwidacji ich toksycznych właściwości,  oczyszczeniu okolicznych wód powierzchniowych,  poprawie jakości powietrza atmosferycznego.

Czynniki glebotwórcze

Rodzaj i przebieg procesów glebotwórczych zależy od czynników glebotwórczych, do których zalicza się:  klimat,  wody,  organizmy żywe,  ukształtowanie powierzchni,  rodzaj skały,  działalność człowieka  czas oddziaływania.