|
質問 |
答え |
rzymskie prawo powszechne 学び始める
|
|
ius commune
|
|
|
|
学び始める
|
|
in complexu
|
|
|
recypowane prawo rzymskie 学び始める
|
|
usus modernus pandectarum
|
|
|
Jak trafnie stwierdził Celsus, prawo jest sztuką stosowania tego, co dobre i słuszne. 学び始める
|
|
Ut eleganter Celsus definit, ius est ars boni et aequi.
|
|
|
|
学び始める
|
|
bonum
|
|
|
|
学び始める
|
|
aequitas
|
|
|
|
学び始める
|
|
iustitia
|
|
|
Sprawiedliwość jest stałą i trwałą wolą oddania każdemu tego, co mu się należy. 学び始める
|
|
Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum quique tribuendi.
|
|
|
Zasady prawa są następujące: żyć uczciwie, drugiemu nie szkodzić, oddać każdemu co mu się należy. 学び始める
|
|
Iuris praecepta sun haec: honeste vivere, alterum no laedere, suum quique tribuere.
|
|
|
Najwyższe prawo najwyższym bezprawiem. 学び始める
|
|
Summum ius summa iunira.
|
|
|
Tytus Liwiusz o Ustawie XII Tablic (była źródłem całego prawa, tak publicznego jak prywatnego) 学び始める
|
|
fons omnis publici privatique iuris
|
|
|
Prawem publicznym są te normy, które odnoszą się do ustroju państwa rzymskiego, prywatnym zaś te, które dotyczą interesu poszczególnych jednostek; niektóre normy są bowiem stanowione w interesie ogółu, inne zaś w interesie jednostek. 学び始める
|
|
Publicum ius est quod ad staum rei Romanae spectat, privatum quod ad singulorum utiliatem; sunt enim quaedam publice utilia, quaedam privatim.
|
|
|
Prawo publiczne nie może być zmieniane umowami osób prywatnych. 学び始める
|
|
Ius publicum privatorum pactis mutari non potest.
|
|
|
norma bezwzględnie wiążąca 学び始める
|
|
ius cogens
|
|
|
|
学び始める
|
|
ius dispositivum
|
|
|
|
学び始める
|
|
mos
|
|
|
ustawy zgromadzeń ludowych 学び始める
|
|
leges
|
|
|
uchwały zgromadzeń plebejskich 学び始める
|
|
plebiscita
|
|
|
|
学び始める
|
|
senatus consulta
|
|
|
|
学び始める
|
|
decreta principum
|
|
|
prawo zawierania małżeństw z obywatelami Rzymu 学び始める
|
|
conubium
|
|
|
prawo zawierania aktów prawa cywilnego w zakresie obrotu gospodarczego 学び始める
|
|
commercium
|
|
|
prawo wspólne wszystkim narodom 学び始める
|
|
ius gentium
|
|
|
|
学び始める
|
|
patria potestas
|
|
|
|
学び始める
|
|
bona fides
|
|
|
|
学び始める
|
|
ius aequum
|
|
|
|
学び始める
|
|
supplere
|
|
|
|
学び始める
|
|
adiuvare
|
|
|
|
学び始める
|
|
corrigere
|
|
|
|
学び始める
|
|
naturalis ratio
|
|
|
|
学び始める
|
|
actiones stricti iuris
|
|
|
skargi oparte na dobrej wierze 学び始める
|
|
actiones bonae fidei
|
|
|
Wszelkie prawo, kótyrm się posługujemy odnosi się albo do osób, albo do rzeczy, albo do powództw. 学び始める
|
|
Omne ius quo utimur vel ad personas pertinet, vel ad res, vel ad actiones.
|
|
|
|
学び始める
|
|
res
|
|
|
|
学び始める
|
|
personae
|
|
|
|
学び始める
|
|
actiones
|
|
|
|
学び始める
|
|
comitia curiata
|
|
|
pomoc dla króla w sprawach sądowych 学び始める
|
|
quaestores parricidi
|
|
|
|
学び始める
|
|
comitia curiata
|
|
|
|
学び始める
|
|
comitia centuriata
|
|
|
|
学び始める
|
|
comitia tributa
|
|
|
prawo sprzeciwu urzędnika wobec decyzji innego urzędnika w tym samym kolegium 学び始める
|
|
ius intercessionis
|
|
|
określony zakres władzy urzędnika 学び始める
|
|
potestas
|
|
|
|
学び始める
|
|
maiores
|
|
|
|
学び始める
|
|
minores
|
|
|
|
学び始める
|
|
lectio senatus
|
|
|
|
学び始める
|
|
praetor urbanus
|
|
|
|
学び始める
|
|
praetor perigrinus
|
|
|
|
学び始める
|
|
sacrosancti
|
|
|
przebieg kariery urzędniczej 学び始める
|
|
cursus honorum
|
|
|
|
学び始める
|
|
arrogatio
|
|
|
ustawa o wypowiedzeniu wojny 学び始める
|
|
lex de bello indicendo
|
|
|
odwołania ludu od wyroków zasądzających na najwyższe kary 学び始める
|
|
provocatio ad populum
|
|
|
statuty wydawane dla prowincji 学び始める
|
|
leges provinciae
|
|
|
|
学び始める
|
|
pontifex maximus
|
|
|
propozycje ustawodawcze cesarza 学び始める
|
|
oratio principis
|
|
|
|
学び始める
|
|
praefectus praetorio
|
|
|
|
学び始める
|
|
praefectus urbi
|
|
|
|
学び始める
|
|
praefectus annonae
|
|
|
|
学び始める
|
|
praefectus vigilum
|
|
|
prefekt ds. organizacji poczty cesarskiej 学び始める
|
|
praefectus vehiculorum
|
|
|
|
学び始める
|
|
fiskus
|
|
|
|
学び始める
|
|
dominus
|
|
|
|
学び始める
|
|
Sacrum Consistorium
|
|
|
najwyższy urzędnik w państwie kierujący organami centralnymi (święty konsystorz) 学び始める
|
|
magister officiorum
|
|
|
minister sprawiedliwości (święty konsystorz) 学び始める
|
|
questor sacri palatii
|
|
|
minister skarbu (święty konsystorz) 学び始める
|
|
comes sacrarum largitionum
|
|
|
zarządca skarbu cesarskiego 学び始める
|
|
comes rerum privatarum
|
|
|
zarządca wojsk cesarskim (święty konsystorz) 学び始める
|
|
magister militum
|
|
|
|
学び始める
|
|
fontes iuris oriundi
|
|
|
|
学び始める
|
|
fontes iuris cognoscendi
|
|
|
|
学び始める
|
|
mos maiorum
|
|
|
ustawy z czasów królewskich 学び始める
|
|
leges regiae
|
|
|
|
学び始める
|
|
Lex Duodecim Tabularum
|
|
|
|
学び始める
|
|
ius scriptum
|
|
|
|
学び始める
|
|
ius non scriptum
|
|
|
dni, w których można się procesować 学び始める
|
|
dies fasti
|
|
|
dni, w których przedsiębrane czynności prawne są nieważne 学び始める
|
|
dies nefasti
|
|
|
Ustawą jest to, co lud nakazuje i ustanawia. 学び始める
|
|
Lex est, quod populus iubet atque constituit.
|
|
|
ustawy uchwalane na wniosek 学び始める
|
|
leges rogatae
|
|
|
wniosek ustawodawczy magistratury 学び始める
|
|
rogatio
|
|
|
|
学び始める
|
|
promulgatio
|
|
|
|
学び始める
|
|
contiones
|
|
|
|
学び始める
|
|
suassio
|
|
|
|
学び始める
|
|
disuassio
|
|
|
Ustawą zgromadzenia plebejskiego jest to, co plebs nakazuje i ustanawia. 学び始める
|
|
Plebiscitum est, quod plebs iubet atque constituit.
|
|
|
program działania pretora w zakresie władzy sądowniczej 学び始める
|
|
edictum perpetuum
|
|
|
|
学び始める
|
|
exeptiones
|
|
|
Ustawa nie działa wstecz. 学び始める
|
|
Lex retro non agit.
|
|
|
Ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą. 学び始める
|
|
Lex posterior derogat legi priori.
|
|
|
Opinie senatu to to, co senat nakazuje i postanawia. 学び始める
|
|
Senatus consultum est, quod senatus iubet atque constituit.
|
|
|
wniosek ustawodawczy cesarza przyjęty przez senat 学び始める
|
|
oratio principis in senatu habita
|
|
|
|
学び始める
|
|
pater familias
|
|
|
Odpowiedzi uczonych prawników są to zdania i poglądy tych, którym pozwolono tworzyć prawa. 学び始める
|
|
Responsa prudentium sunt sententiae et opiniones eorum, quibus permissum est iura condere.
|
|
|
prawo udzielania odpowiedzi prawnych z autorytetu cesarza 学び始める
|
|
ius respondendi ex auctoritate principis
|
|
|
Konstytucją cesarską jest to, co cesarz ustanowił w dekrecie lub edykcie albo w liście, i nigdy nie wątpiono, że ma to moc ustawy. 学び始める
|
|
Constitutio principis est, quod imperator decreto vel edicto, vel epistula constituit, nec umquam debitatum est, quin id legis vicem optineat.
|
|
|
Cesarz nie jest związany prawem. 学び始める
|
|
Princeps legibus solutus est.
|
|
|
|
学び始める
|
|
codices
|
|
|
Czego nie uznaje glosa, nie jest uznane przez sąd. 学び始める
|
|
Quidquid non agnoscit Glossa, non agnoscit curia.
|
|
|
|
学び始める
|
|
gallicus mos docendi
|
|
|
Legiści bez kanonów znaczą niewiele, kanoniści bez ustaw nic. 学び始める
|
|
Sine canonibus legistae parum valent, canonistae sine lege nihil.
|
|
|
Kościół żyje prawem rzymskim. 学び始める
|
|
Ecclesia vivit lege Romanae.
|
|
|
źródło pomocnicze i uzupełniające 学び始める
|
|
fons subsidiarius et suppletorius
|
|
|
Co się spodoba władcy ma moc ustawy. 学び始める
|
|
Quod principi placuit, legibus habit vigorem.
|
|
|
prawo, które dotyczy skarg 学び始める
|
|
ius quod ad actiones pertinet
|
|
|
Siłę można odeprzeć siłą. 学び始める
|
|
Vim vi repellere licet.
|
|
|
Siłę siłą odpierać pozwalają wszystkie ustawy i prawa. 学び始める
|
|
Vim vi defendere omnes leges omniaque iura permittunt.
|
|
|
|
学び始める
|
|
iudicium privatum
|
|
|
postępowanie nadzwyczajne 学び始める
|
|
cognitio extra ordinem
|
|
|
|
学び始める
|
|
ius actionum
|
|
|
Actio jest niczym innym jak prawem sądowego dochodzenia tego, co się komu należy. 学び始める
|
|
Nihil aliud est actio quam ius quod sibi debeatur, iudicio parsequendi.
|
|
|
|
学び始める
|
|
iudex
|
|
|
rada prawników służąca pomocą sędziemu 学び始める
|
|
consilium
|
|
|
|
学び始める
|
|
sella curulis
|
|
|
sędzia pojedynczy i prywatny 学び始める
|
|
iudex unus et privatus
|
|
|
|
学び始める
|
|
iunira
|
|
|
|
学び始める
|
|
rapina
|
|
|
|
学び始める
|
|
iurisdictio contentiosa
|
|
|
|
学び始める
|
|
iurisdictio voluntaria
|
|
|
wyzwolenie niewolnikaw sposob formalny 学び始める
|
|
vindicatio in libertatem
|
|
|
Powód idzie za miejscem sądu pozwanego. 学び始める
|
|
Actor forum sequitor rei.
|
|
|
kompetencje ze względu na miejsce popełnienia deliktu 学び始める
|
|
forum delicti comissi
|
|
|
kompetencje ze względu na miejsce położenia przedmiotu sporu 学び始める
|
|
forum rei sitae
|
|
|
kompetencje ze względu na miejsce zawarcia kontraktu 学び始める
|
|
forum contractus
|
|
|
kompetencje ze względu na miejsce wykonania kontraktu 学び始める
|
|
forum solutionis
|
|
|
|
学び始める
|
|
prorogatio fori
|
|
|
Niech będzie wysłuchana i druga strona. 学び始める
|
|
Audiatur et altera pars.
|
|
|
Na powodzie spoczywa ciężar dowodu. 学び始める
|
|
Actori incubit probatio.
|
|
|
Powstrzymywanie się od działania także jest działaniem. 学び始める
|
|
Et non facere, facere est.
|
|
|
Wątpliwości na korzyść oskarżonego. 学び始める
|
|
In dubio, pro res.
|
|
|
Ustawa szczegółowa uchyla normę ogólną. 学び始める
|
|
Lex specialis derogat legi generali,
|
|
|
Ustawa wyższa rangą uchyla ustawę niższą rangą. 学び始める
|
|
Lex superior derogat legi inferiori.
|
|
|
Nie można karać dwa razy za to samo. 学び始める
|
|
Non bis in idem.
|
|
|
|
学び始める
|
|
Neglegentia culpa est.
|
|
|
Argumenty nalezy ważyć, nie liczyć. 学び始める
|
|
Non numeranda, sed ponderanda sunt argumenta.
|
|
|
|
学び始める
|
|
PActa sunt servanda.
|
|
|
Gniew jest zakazany w sądzeniu. 学び始める
|
|
Prohibenda est ira in puniendo.
|
|
|
Dobro publiczne powinno być najwyższym prawem. 学び始める
|
|
Salus rei publicae suprema lex esto.
|
|
|
Milczą prawa w szczęku broni. 学び始める
|
|
Silent leges inter arma.
|
|
|
To, co na powierzchni przypada gruntowi. 学び始める
|
|
Superficies solo cedit.
|
|
|
Gdzie społeczeństwo tam prawo. 学び始める
|
|
Ubi societas, ibi ius.
|
|
|
Chcącemu nie dzieje się krzywda. 学び始める
|
|
Volenti non fit iunira.
|
|
|
|
学び始める
|
|
pars, partis
|
|
|
|
学び始める
|
|
actor, actoris
|
|
|
|
学び始める
|
|
probatio probationis
|
|
|
|
学び始める
|
|
facio, facere
|
|
|
|
学び始める
|
|
reus, rei
|
|
|
|
学び始める
|
|
dubius, dubia, dubium
|
|
|
|
学び始める
|
|
muto, mutare
|
|
|
|
学び始める
|
|
potestas, potestatis
|
|
|
|
学び始める
|
|
perpetuus, perpetua, perpetuum
|
|
|
|
学び始める
|
|
status naturae lapsae
|
|
|
