nowożytność

Mezoameryka

obszar od środkowego Meksyku po Północną Panamę powstały tam najstarsze cywilizacje prekolumbijskie

najszybsza wykształcają się kulturę

drugie Tysiąclecie przed naszą erą kultura olmeków jako pierwsi ustanowili władzę Królewską i rozwinęli Hunter po nich zajęli miejsce zapotekowie i toltekowie

trzy grupy Indian

plemiona wędrowne na przykład Apacze luty półosiadle na przykład na przykład Indianie z Wenezueli i Brazylii ludy osiadła na przykład Majowie Aztekowie Inkowie

pismo węzełkowe

kipu

Majowie obszar okres potęgi organizacja polityczna

półwysep Jukatan, 250 do 900 i 1200 do 1450 nie stworzyli jednego państwa mieli miasta-państwa toczyły między sobą wojny w celu pozyskania jeńców

główne ośrodki Majów

Tikal, Copan, palenque

Aztekowie obszar okres potęgi organizacje polityczne

dzisiejszej środkowy Meksyk 14 15 wiek Federacja różnych przemian rządzonych przez zwierzchników pobierali podatki spośród klanów wybierano 4 władców który nazywał się dla tlacatecuhli

społeczeństwo Majów

w każdym mieście był Klan na jego czele stała arystokracja klany wybierało naczelnika miał do pomocy urzędników w każdym ośrodku byli Wojownicy

Inkowie obszar okres ortegi organizacja polityczna

dzisiejsze Peru Ekwador i północne Chile 15 wiek i początek 16 z realizowane państwo podbili wiele plemion zmuszali ich do płacenia podatków i danin na rzucali im swoją kulturę religie i język zwany keczua

Kto stał na czele państwa Inków

Inka uznawany za Syn Boga Słońca do pomocy miał radę złożoną z arystokratów

kamień słońca

15 wieczny kalendarz aztecki ilustruje mit o pięciu słońcach

osiągnięcia Majów

doskonała ceramika, tkaniny, obrabianie metale, Wielkie miasta do 50 000, wysokie piramidy na szczytach świątynie, astronomia kalendarz rok z jej na 18 miesięcy, matematykę liczba 0 używali pismo

osiągnięcia Azteków

nawadnianie pól i doprowadzenia wody do miast stworzyli system kanalizacyjny wokół stolicy TENOCHITITLAN, wznosili potężne budowle, wiedzą astronomiczna

Inkowie osiągnięcia

wybitni Budowniczy Stworzyli i swoim państwie sieć dróg budowali Wielkie miasta na przykład stolica Cuzco, wzniesienia na wysokość Machu Picchu rozwinięcie medycyny przeprowadzenie trepanacji czaszki

rolnictwo u Indian

charakter prymitywny hodowane psy indyki i mamy

big Azteków

HUITZILOPOCHTLI i QUETZALCOATL

dwaj sławni Dominikany

Giovanni da piano Dei carpini i Marco Polo

przyczyny wypraw

brak złota i srebra, poszukiwanie morskiej drogi do Indii, kryzys ekonomiczny, rozwój nawigacji głosowe kwadrant astrolabium, oświeca

świątynia tikal

wysokość 36m by Majowie

nazwa wypraw organizowanych przeciwko rdzennym mieszkańcom nowego świata

konkwistaty, a oni konkwistadorzy

kto stanął na czele wypraw w głąb Meksyku

Hernan cortes 1519

panowanie w tenochtitlan

wygannie I wrócili z posiłkami w 1521

kto podbijał państwo inkow

Francisco Pizarro, tajemniczą kraina viru czyli Peru

układ w tordesillas

1494 między Hiszpanią i Portugalią podzielono świat na strefie wpływów potem 1529 w Saragossie nie zostało uznane przez inne państwo

Nowy Świat podzielony 16 17 rok

Hiszpania Portugalia Francja Holandia Anglia

skutki odkryć

nowe szlaki morskie potwierdzenie kulistości ziemi poprawienie się sytuacji gospodarczej w Hiszpanii i Portugalii duża ilość złota i srebra kukurydza ziemniaki zniszczono cywilizacje Indian dzisiaj język i kultura niewolnictwo

potężne rody patrycjuszy

medyceuszy we Florencji i visconti i sforzowie w Mediolanie

co miał pokazywać renesans

miały świadczyć o ich potędze i zasługach i uzasadnić prawo do sprawowania władzy

mecenat artystyczny

praktyka otaczano opieką artystów i dzieleniem i wsparcia finansowego

Ponowna data końca dojrzałego renesansu we Włoszech

1527 złupienie Rzymu podczas wojen włoskich sacco di Roma

Renesansowi Zofia odwoływali się do

poglądów Arystotelesa i Platona ale i greckich oraz rzymskich pracownicy cerą

humanizm

Prąd umysłowy i kulturalny rozwinęła się pod wpływem myśli antycznej

terencjusz komediopisarz

Człowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce

Erazm z Rotterdamu

pisarz i filozof z niderlandii, krytykował nadużycia w kościele, postrzegał potrzeby resor dzieło pod tytułem Pochwała głupoty opracował pierwszy greckie wydanie Nowego Testamentu

Giovanni Pico Della mirandola

włoski pisarz filozof i teolog o godności człowieka uznana za humanistyczny Uniwersytetu poglądu o cudowności Wolności im centralnym miejscu istoty ludzkiej w świecie

Niccolo Machiavelli

włoski historyjki dyplomata autor traktatu politycznego pod tytułem książę

makiawelizm

stężenie do realizowania racji stanu za pomocą wszelkich dostępnych środków również nieetycznych

Michael De montaigne

twórca eseju jako gatunku literackiego francuski pisarz i filozof dzieło pod tytułem próby stanowi autoportret autora

Jean bodin

zwolennik monarchii absolutnej twoje poglądy o wolnej suwerenności władzy zawarł w sześciu księgach o Rzeczypospolitej

Thomas More

święty bo odmówi uznania Henryka 8 zł za głowę kościoła anglikańskiego najsłynniejsze dzieło Utopia opisał idealne państwo i system społeczny oparty wyłącznie na zasadach rozumowych

Mikołaj Kopernik

autor heliocentrycznej teorii Układu Słonecznego twoje odkrycie opisał w traktacie O obrotach sfer niebieskich zapoczątkowała przewrót kopernikański

główne ośrodki sztuki

Rzym Florencja

sobór wy Konstancji

1414 do 18

przyczyny reformacji

niemoralny prowadzenie się papieża – biurokracja Kościelna nepotyzm Monia nieprzestrzeganie zasad wiary, łamanie kościelnej dyscypliny, twój humanistów którzy zakładali Biblię

reformacja co to i początek

ruch społeczno religijny który doprowadził do rozłamu w kościele katolickim zapoczątkował je niemiecki duchowny Marcin Luter 31 październik 1517 95 tez skierowanych przeciwko sprzedawaniu odpustów

co Luter się zrobić

potrzeba zreformowania kościoła i przetłumaczył Biblię na język niemiecki

Sejm Rzeszy zagwarantował swobodę religijną

1526 3 lata później zakazana rozpowszechnianie idei do formacji i zwolennicy wystąpili wówczas protestem dlatego nazwano ich protestantami

syn Henryka 8

Edward 6 był za kalwinizmem jego przyroda siostra Maria Tudor w brutalny sposób zwalczała "krwawa ", Elżbieta 1 wielka umocnila kościół

sobór trydencki

1545 do 1563

trydenckie wyznania wiary

źródło wiary pismo święte i tradycje, jedynie papież i duchowni mają prawo objaśniać biblię, znaczenie wszystkich sakramentów, rola św ważna, uczynki jałmużna i odpusty git, potępiono ideę predestynacji

reformy inne

biskupi w diecezjach u reguralnie zwoływanie synodów, stworzono seminaria duchowne, nakazano celibat i sutanny, indeks ksiąg zakazanych, towarzystwo Jezusowe Ignacy loyola

wielka wojna chłopska

1524 radykalne hasła antyfeudalne

związek szmalkaldzki

1531 przez książąt niemieckich, w celu obrony przed katolikami

pierwsza wojna z protestantami w Niemczech

1546/47 tzw. 1 wojna szmalkadzka, protestanci odnieśli klęskę. cesarz Karol 5

2 wojna szmalkadzka

1552 protsetsnci góra

pokój w augsburgu

1555 w Rzeszy wprowadzono CZYJA WŁADZA TEGO WYZNANIE

inaczej kalwiznim

hugenoci od przywódcy genewskich kalwinistow BESCANCONA HIGENSA

Rzeź higenotow w wassy

1562 przez co wojna domowa od 1562 do 1594

pokój w Saint German

1572 przerwana św nocą Bartłomieja 23 /24 sierpień 1572

Henryk burbon

koronował się na króla, Paryż wart jest mszy i przyjął wyznnaie katolickie

edykt nantejski

1598 wolność dla higenotow

REPUBLIKA ZJEDNOCZONYCH PROWINCJINIDERLANDOW

1579 unia w Utrechcie

wielkie porty przeładunkowe

Antwerpia sewilla

polskie porty

Królewiec, Gdańsk, szczecin, Rygia

trzy strefy handlowe

baltycka, atlantycka, srodziemnomorksa

giełda

miejsce gdzie kontrahenci zawierali translacje handlowe

spółki

kupcy i bankierzy organizowali wielkie wyprawy handlowe